Đó là nhận định của Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại hội thảo “Tiến đến quốc gia không tiền mặt”. Hội thảo nằm trong khuôn khổ chương trình “Ngày không tiền mặt 2021”, do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Báo Tuổi Trẻ tổ chức.

Tại hội thảo, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước cũng đã chủ động nghiên cứu, xây dựng quy định pháp lý tạo thuận lợi cho việc triển khai các dịch vụ thanh toán dựa trên ứng dụng công nghệ; quy định hướng dẫn các ngân hàng mở tài khoản thanh toán thông qua xác thực khách hàng bằng phương thức điện tử (eKYC); trình Chính phủ ký Quyết định thí điểm dùng tài khoản viễn thông để thanh toán cho các dịch vụ có giá trị nhỏ (Mobile Money); ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật thanh toán (mã QR code, thẻ chíp nội địa,..) tạo thuận lợi cho kết nối thanh toán liên thông, giảm chi phí chấp nhận thanh toán; trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định số 101/2012/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) với nhiều điểm mới nhằm tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý chắc chắn, đầy đủ, rõ ràng, qua đó tạo thuận lợi hơn nữa cho TTKDTM.

Bên cạnh đó, theo Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, trung gian thanh toán tích cực nghiên cứu, đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng công nghệ, giải pháp kỹ thuật, tích hợp kết nối với các dịch vụ khác trong nền kinh tế thiết lập hệ sinh thái số và cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, tiện ích, nâng cao trải nghiệm, sự hài lòng của khách hàng... Nhiều phương thức thanh toán mới, hiện đại, tiết kiệm chi phí như thanh toán qua mã phản hồi nhanh - QR code, thanh toán phi tiếp xúc (contactless), xác thực thanh toán sinh trắc học, mã hóa thông tin thẻ (tokenization) đã được các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán áp dụng, tích hợp vào trong sản phẩm, dịch vụ để nâng cao tiện ích, an toàn bảo mật, đem lại lợi ích lớn và giá trị thiết thực cho khách hàng.

Ở mức độ toàn ngành, cơ sở hạ tầng kỹ thuật thanh toán được chú trọng đầu tư, nâng cấp hoạt động thông suốt, an toàn đảm bảo sự kết nối liên thông giữa các ngân hàng, đáp ứng kịp thời nhu cầu thanh toán điện tử của người dân, doanh nghiệp trong nền kinh tế.

Đặc biệt, thời gian qua, trước ảnh hưởng của dịch COVID-19, bên cạnh các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ, ngành ngân hàng đã triển khai nhiều chính sách miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán hỗ trợ kịp thời cho người dân, doanh nghiệp như: Giảm 50% phí Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng; giảm 70-100% phí chuyển mạch, bù trừ điện tử; miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán dịch vụ công,... Tổng số tiền giảm phí ngành ngân hàng năm 2021 khoảng 1.557 tỷ đồng (tính cả năm 2020 thì con số này khoảng trên 2.000 tỷ đồng); khoảng 80% giao dịch thanh toán cá nhân trên kênh điện tử đã được miễn phí.

Lãnh đạo NHNN cho biết, trong thời gian tới, phát huy những kết quả đạt được NHNN sẽ tiếp tục tập trung thực hiện một số giải pháp nhằm thúc đẩy TTKDTM. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, xây dựng cơ chế, chính sách tạo thuận lợi cho việc chuyển đổi số hoạt động ngân hàng, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trên cơ sở ứng dụng công nghệ, tạo thuận lợi cho người dân vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa tiếp cận được dịch vụ,... 

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng hướng tới xã hội không tiền mặt là vấn đề vừa có tính cấp bách vừa có tính lâu dài, có ý nghĩa trong bối cảnh tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0 và ảnh hưởng do đại dịch COVID-19, khiến nhu cầu, hành vi tiêu dùng của người dân có xu hướng thay đổi từ giao dịch gặp trực tiếp sang tương tác chủ yếu qua các kênh số đối với hầu hết các hoạt động của đời sống xã hội.

Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia (Quyết định 709, ngày 3/6/2020) với 3 định hướng lớn là xây dựng chính phủ số; nền kinh tế số và xã hội số. Trong đó, thanh toán không dùng tiền mặt là nội dung rất quan trọng.

Thực tế thời gian qua, hoạt động chuyển đổi số ngân hàng đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, đặc biệt là hoạt động thanh toán đã mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp. Với sự vào cuộc đồng bộ của Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành liên quan, các ngân hàng, doanh nghiệp,… “định hướng chuyển đổi số và thanh toán không dùng tiền mặt sẽ phát triển hơn nữa trong thời gian tới", Phó Thủ tướng nhìn nhận.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1813 phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021-2015. Đề án đặt mục tiêu đưa thanh toán không dùng tiền mặt thành thói quen của người dân ở khu vực đô thị, từng bước phát triển ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa; ứng dụng mạnh mẽ các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4; nâng cấp phát triển cơ sở hạ tầng dịch vụ thanh toán... với các chỉ tiêu cụ thể như: Giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 25 lần GDP; 80% người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản giao dịch;…

Để đạt được các mục tiêu nêu trên, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Ngân hàng Nhà nước phối hợp chặt chẽ với và các bộ, ngành liên quan, tập trung nghiên cứu, hoàn thiện hành lang pháp lý để tạo thuận lợi cho các hoạt động chuyển đổi số và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là việc triển khai các mô hình cung ứng dịch vụ mới dựa trên nền tảng công nghệ mới.

Bên cạnh tiêu chí “tiện lợi”, theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, thanh toán không dùng tiền mặt phải bảo đảm “an toàn, minh bạch”.

Phó Thủ tướng cũng giao Ngân hàng Nhà nước tổ chức triển khai hiệu quả Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021-2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Cùng với đó, phải phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan, nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách và thực hiện đảm bảo an ninh, an toàn, bảo vệ quyền lợi chính đáng và lợi ích hợp pháp của khách hàng.

Ngoài ra, tiếp tục chủ động triển khai thực hiện các hoạt động thông tin tuyên truyền và giáo dục về tài chính đến người dân và doanh nghiệp để họ có đầy đủ kiến thức, kỹ năng cần thiết và yên tâm trải nghiệm sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt một cách an toàn.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, một trong những yếu tố có ý nghĩa nhất của thanh toán không dùng tiền mặt đó là sự công khai, minh bạch. Điều này liên quan đến công tác phòng chống tham nhũng, ngăn ngừa những hành vi không đúng quy định của pháp luật. Nếu chúng ta thực hiện tốt việc này, không chỉ uy tín quốc gia được nâng lên, đồng thời những định hướng, chiến lược trong các lĩnh vực khác chúng ta cũng thực hiện được.