Trên 236 nghìn tỷ đồng được huy động phục vụ phòng, chống dịch

Trình bày Báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện giám sát chuyên đề “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, Phó Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, thực hiện mục tiêu “kép” vừa phòng, chống dịch vừa phát triển kinh tế, đảm bảo đời sống Nhân dân, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù phục vụ công tác phòng, chống dịch.

Trên cơ sở đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí, hỗ trợ lãi suất và các chính hỗ trợ trực tiếp trực tiếp cho người dân, doanh nghiệp. Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó tăng chi đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách nhà nước tối đa 176 nghìn tỷ đồng, tập trung trong 2 năm 2022 và 2023...

Liên quan đến công tác huy động nguồn lực, bà Nguyễn Thúy Anh cho hay, công tác huy động nguồn lực phòng, chống dịch được thực hiện chủ động, góp phần kịp thời đáp ứng yêu cầu của phòng, chống dịch, mang lại hiệu quả tích cực trong bối cảnh khó khăn, cấp bách của đại dịch. Theo đó, tính đến hết ngày 31/12/2022, tổng nguồn lực đã huy động nhằm phục vụ công tác này đạt trên 236 nghìn tỷ đồng.

“Đã có hàng triệu tình nguyện viên, đặc biệt là đội ngũ cán bộ y tế, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang trực tiếp tham gia tuyến đầu chống dịch. Các tầng lớp Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ và các tổ chức quốc tế đã đóng góp sức lực, tiền, hiện vật và nhiều khoản đóng góp khác dưới nhiều hình thức, trong đó có nhiều khoản đóng góp, ủng hộ không lượng hóa được bằng tiền”, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, Phó Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh nêu.

Đáng chú ý, công tác quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán các nguồn lực huy động để phục vụ cho phòng chống dịch về cơ bản đã được thực hiện bảo đảm đúng quy trình, thủ tục, thực hiện theo các chủ trương, chính sách đã ban hành.

Nhìn nhận rõ thực tế để có biện pháp khắc phục

Báo cáo của Đoàn giám sát cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong việc huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực phòng, chống dịch COVID-19 như: Hệ thống pháp luật hiện hành chưa bao quát hết, chưa điều chỉnh được các quan hệ, tình huống phát sinh, tạo ra các khoảng trống pháp lý trong công tác phòng, chống dịch...

Bên cạnh đó, còn có nhiều khó khăn trong việc phân bổ, quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán nguồn lực từ ngân sách nhà nước. Các quy định hướng dẫn mua sắm vật tư, trang thiết bị chậm được điều chỉnh dẫn đến tâm lý lo ngại, sợ sai từ sau các vụ việc tiêu cực phát sinh. Còn xảy ra sai phạm trong mua sắm ở nhiều mức độ khác nhau, có vụ việc đến mức phải xử lý hình sự….

Từ kết quả giám sát này, Đoàn giám sát đã rút ra 6 bài học kinh nghiệm, với 27 bài học cụ thể, cùng với việc đề xuất 2 nhóm giải pháp về thể chế, cơ chế và về tổ chức thực hiện. Trong đó, Đoàn giám sát đề nghị cho phép phép thanh toán, quyết toán chi phí đối với thuốc, vật tư, hóa chất, trang thiết bị thực tế sử dụng phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19 đã thực hiện dưới các hình thức tạm ứng, vay, mượn trước ngày 31/12/2022 theo giá và thủ tục thanh toán do Chính phủ quy định. Cho phép thanh toán, quyết toán chi phí đã cung cấp thực tế dịch vụ xét nghiệm SARS-CoV2 theo cơ chế đặt hàng nhưng chưa có hợp đồng đặt hàng theo khối lượng thực tế phát sinh theo giá do Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh quyết định.

Tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, đây là chuyên đề giám sát tối cao, với phạm vi rộng và tầm quan trọng lớn, không phải tổng kết một Nghị quyết của Trung ương hay một Nghị quyết của Quốc hội. Do vậy, cần nhận thức rõ giám sát tối cao là để đánh giá tổng thể việc thực hiện hệ thống pháp luật, nhìn nhận rõ thực tế, những hạn chế, tồn tại, yếu kém để có biện pháp khắc phục khả thi, rút ra những bài học kinh nghiệm trong tổ chức thực hiện trong thời gian tới. Giám sát phải gắn với trách nhiệm.

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận nỗ lực của Đoàn giám sát, song cần phối hợp với các cơ quan của Chính phủ, đặc biệt là các Bộ, ngành có liên quan trực tiếp (Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Nhà nước, Bảo hiểm xã hội Việt Nam) cùng với Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan liên quan phối hợp để hoàn chỉnh Báo cáo, các phụ lục, dự thảo Nghị quyết để xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội một lần nữa.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định yêu cầu, báo cáo của Đoàn giám sát phải đúng phạm vi, đúng yêu cầu, đúng mục tiêu và nội dung sát, đúng trọng tâm, trọng điểm, không đề cập quá rộng sang các lĩnh vực khác các công việc khác. Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, báo cáo kết quả giám sát không đề cập quá rộng nhưng cũng không bỏ sót các nội dung quan trọng.