Theo Hiệp hội bất động sản (BĐS) TP. Hồ Chí Minh (HoREA), trong 2 năm gần đây, thị trường BĐS thành phố bị sụt giảm mạnh nguồn cung dự án nhà ở. Có nhiều dự án nhà ở bị “đứng hình” do không thực hiện được các thủ tục đầu tư xây dựng, hoặc bị dừng triển khai.

Tình trạng thiếu sản phẩm nhà ở, nhất là căn hộ nhà ở thương mại bình dân có giá vừa túi tiền và nhà ở xã hội dẫn đến giá nhà liên tục gia tăng. Do “tổng cầu” quá lớn nhưng nguồn cung ít đã làm cho số đông người tiêu dùng là người có thu nhập trung bình và thấp ở đô thị khó tiếp cận và sở hữu nhà ở hơn.

Mặc dù vậy, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, thị trường BĐS TP. Hồ Chí Minh hiện nay về bản chất chưa có nguy cơ bị khủng hoảng, mà vẫn còn nằm trong chu kỳ phục hồi và tăng trưởng sau giai đoạn bị khủng hoảng đóng băng 2011-2013. Thị trường BĐS thành phố rơi vào tình thế khó khăn hiện nay chỉ có tính nhất thời, đặc thù, bất bình thường, mà nguyên nhân là do vướng mắc, xung đột của một số quy phạm pháp luật và do cả công tác thực thi pháp luật.

Tuy nhiên, do thị trường BĐS có "độ trễ" nên nếu không có biện pháp xử lý hiệu quả các vướng mắc và điểm nghẽn hiện nay, thì tình trạng sụt giảm quy mô thị trường sẽ còn tiếp tục trong thời gian tới, dẫn đến một số doanh nghiệp BĐS gặp nhiều khó khăn, thậm chí có thể có nguy cơ phá sản.

Trong 9 tháng qua, các DN xây dựng cũng bị sụt giảm khoảng 30-50% số lượng hợp đồng nhận thầu xây lắp; các nhà cung cấp thiết bị, vật tư bị sụt giảm doanh thu bán hàng; các doanh nghiệp sản xuất thiết bị, vật liệu xây dựng gặp khó khăn trong khâu sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; người lao động thiếu việc làm, giảm thu nhập. Thị trường BĐS ngưng trệ kéo theo tình trạng các ngân hàng thương mại có thể gặp khó khăn trong việc thu hồi nợ, nguồn thu ngân sách nhà nước từ tiền sử dụng đất và thị trường BĐS có thể còn bị sụt giảm hơn nữa.

Xu thế sụt giảm quy mô thị trường BĐS TP. Hồ Chí Minh đã thể hiện rất rõ qua nội dung Văn bản 13133 tháng 10/2019 của Sở Xây dựng báo cáo Bộ Xây dựng "số liệu về nhà ở và thị trường BĐS trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh" trong 3 năm qua. Nếu như năm 2017 hoàn thành 27 dự án với tổng diện tích đất 75,41 ha, quy mô 21.280 căn nhà, trong đó, có 20.361 căn hộ chung cư, 919 nhà ở thấp tầng; tổng diện tích sàn xây dựng 1.887.953 m2.

Đến năm 2018 có số lượng dự án nhà ở hoàn thành cao nhất, có 61 dự án với 187 ha 09 và 35.370 căn nhà. Nhưng 9 tháng đầu năm 2019, số lượng dự án nhà ở hoàn thành đã bị sụt giảm mạnh, chỉ có 17 dự án, với 111 ha 43 và 12.453 căn nhà. Trong đó có 10.085 căn hộ chung cư, chỉ bằng khoảng 36% về số lượng dự án, chỉ bằng khoảng 79% về diện tích đất sử dụng, chỉ bằng khoảng 47% về số lượng căn nhà và chỉ bằng khoảng 49% tổng diện tích sàn xây dựng so với năm 2018.

Một số chuyên gia nhận định, khó khăn lớn nhất của thị trường BĐS TP. Hồ Chí Minh hiện nay là do nhiều dự án nhà ở bị ách tắc, ngưng trệ dẫn đến tình trạng thiếu nguồn cung dự án, thiếu nguồn cung sản phẩm, nhất là thiếu loại căn hộ nhà ở thương mại có giá bán vừa túi tiền, nhà ở xã hội. Thực tế này dễ làm xuất hiện tình trạng đầu cơ, đầu tư lướt sóng BĐS.

Tuy nhiên xét về bản chất, thì sức mua, tính thanh khoản của thị trường vẫn khá tốt. Nhưng, thị trường hiện nay đang lâm vào những khó khăn mang tính “bất thường”, dẫn đến quy mô bị sụt giảm mạnh trong hơn 2 năm gần đây, mà nếu không có các biện pháp xử lý hiệu quả thì có thể còn tiếp tục bị sụt giảm trong thời gian tới.

Theo nghiên cứu của các công ty tư vấn BĐS TP. Hồ Chí Minh, nguyên nhân dẫn đến thị trường bị sụt giảm, ách tắc là do một số quy định pháp luật, văn bản dưới luật thiếu tính thống nhất, thiếu đồng bộ dẫn đến vướng mắc, xung đột, gây ra đình trệ, ách tắc trong quá trình áp dụng pháp luật. Việc thực thi pháp luật còn hạn chế và xuất hiện tình trạng một số cán bộ, công chức, viên chức còn quan liêu, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp BĐS chưa thật sự quan tâm đầu tư vào phân khúc thị trường nhà ở bình dân có giá vừa túi tiền, nhà ở xã hội... Chính các vướng mắc, khó khăn, ách tắc của doanh nghiệp và thị trường BĐS chưa được xem xét giải quyết kịp thời dẫn đến nguy cơ thị trường ngưng trệ trong bối cảnh hiện nay.