Phóng viên: Thưa ông, vừa qua, SCIC đã công bố danh sách thoái vốn khỏi 10 doanh nghiệp lớn. Việc này có nằm trong lộ trình thoái vốn của SCIC hay không?

Ông Đặng Quyết Tiến- Phó cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp:Yêu cầu thoái vốn của SCIC được Chính phủ phê duyệt tại Công văn số 1787/TTg - ĐMDN về đề án tái cơ cấu SCIC. Trong đó nêu rõ, việc thoái vốn phải chọn thời điểm thích hợp và phải có phương án cụ thể, đảm bảo đạt được “lợi ích cao nhất”.

SCIC là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, việc Chính phủ chỉ đạo đơn vị này thoái vốn tại các doanh nghiệp đã công bố với vai trò là chủ sở hữu là đúng tinh thần Hiến pháp 2013 và Luật doanh nghiệp năm 2014. Chính phủ đã đưa ra thông điệp đề nghị SCIC rà soát lại danh mục đầu tư và cho phép thoái vốn ở những lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ.

Trong thời gian qua, SCIC giúp Chính phủ thoái vốn nhanh hơn ở những lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ. Những doanh nghiệp chuyển giao về SCIC đều được đơn vị này cơ cấu lại danh mục, phân loại theo các cấp độ khác nhau. Cụ thể như: doanh nghiệp có thể bán ngay; doanh nghiệp phải giữ lại một thời gian để củng cố theo quy định của Quyết định 37/2014/QĐ-TTg là nắm giữ cổ phần chi phối, doanh nghiệp Nhà nước cần nắm giữ 100% vốn và doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 65% vốn theo Luật số 69/2014/QH13 về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp. Danh mục này được SCIC tiến hành phân tổ về quản trị doanh nghiệp. Trong đó, chỉ ra doanh nghiệp bán được, doanh nghiệp nào giữ lại củng cố để bán sau, lộ trình bán như thế nào? hiệu quả ra sao?

Vậy tại sao SCIC không thực hiện thoái vốn vào giai đoạn trước, khi thị trường đang tốt hơn?

Việc bán vốn là hoạt động kinh doanh bình thường của doanh nghiệp. Giai đoạn trước, thị trường xuống, có những rủi ro khi bán vốn không đạt mục tiêu ban đầu như tối đa hóa lợi nhuận, bảo toàn vốn nhà nước nên SCIC tạm thời chưa công số danh sách thoái vốn.

Thực tế, khi thị trường xấu, nếu đưa hàng hóa tốt ra bán, khó đạt được giá như mong muốn. Tức là, hàng hóa không thể bán với giá tốt nhất để bảo toàn vốn nhà nước, không tìm được cổ đông thực sự gắn bó với doanh nghiệp. Mặt khác, thời điểm đó thông tin chưa công khai, minh bạch như hiện nay, do đó mặc dù có những lĩnh vực chúng ta đang hoạt động hiệu quả nhưng đưa lên thị trường chưa chắc nhà đầu tư đánh giá là hiệu quả vì giá trên thị trường xuống thấp nên không thể bán đúng giá. Chính vì vậy, Đảng, Nhà nước đã chỉ đạo việc cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước phải thận trọng, không phải bán bằng mọi giá.

SCIC công bố danh sách 10 doanh nghiệp sẽ thoái vốn trong thời điểm này là đón đầu cơ hội với các yếu tố như thị trường đã khởi sắc, nhà đầu tư đã quan tâm đến Việt Nam hơn. Việc thoái vốn phải đảm bảo vốn nhà nước ở mức độ cao nhất, hợp lý nhất, đặc biệt khi SCIC thoái vốn ở doanh nghiệp lớn, có chi phối lớn đối với cộng đồng. Do đó, SCIC phải chọn thời điểm để các nhà đầu tư có đủ thông tin, phương thức thoái vốn phải đảm bảo minh bạch, thị trường, hiệu quả cần cảnh giác để loại bỏ các nhà đầu tư thao túng lợi ích. Theo đó, SCIC phải xây dựng lộ trình thoái vốn cụ thể về thời gian, phương thức thoái đảm bảo đúng quy định của pháp luật và yêu cầu đề ra.

Việc SCIC thoái vốn tại các doanh nghiệp lớn sẽ tác động thế nào đến thị trường, thưa ông?

Trên cơ sở những chỉ đạo chung, quan điểm của Đảng, Nhà nước là những lĩnh vực nào Nhà nước không cần nắm giữ, những thành phần kinh tế khác không làm được, hoặc các thành phần kinh tế khác không muốn tham gia thì SCIC cần phải nắm giữ.

Các doanh nghiệp SCIC công bố thoái vốn là các lĩnh vực doanh nghiệp tư nhân đã làm được. Ví dụ như Vinamilk, trước đây, thị trường sữa chỉ có doanh nghiệp này phát triển mạnh, nắm quyền chi phối giá sữa trên thị trường nên SCIC không thể thoái vốn. Nhưng, hiện đã có các doanh nghiệp khác như TH True milk phát triển. Như vậy, thị trường sữa đã bước đầu hình thành và phát triển mạnh, người tiêu dùng Việt Nam đã được đảm bảo, đồng thời đến giai đoạn này Chính phủ quyết định danh mục này Nhà nước không cần phải nắm giữ.

Đây có phải “nước cờ” để xử lý bài toán ngân sách vốn đang khó khăn?

Trong Luật quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp quy định, doanh nghiệp sau khi trích lập các quỹ, lợi nhuận còn lại nộp ngân sách nhà nước, SCIC là doanh nghiệp nhà nước nên lợi nhuận của đơn vị này cũng phải thực hiện theo quy định của Luật. Việc SCIC thoái vốn khỏi 10 doanh nghiệp lớn không phải vì mục tiêu ngân sách nhà nước như nhiều ý kiến, đây nằm trong kế hoạch thực hiện định hướng của Chính phủ là thoái vốn ở những lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ theo quy định của Luật trên.

Nợ công và ngân sách là những vấn đề đã được quy định tại Luật riêng và có giải pháp khác. Cụ thể, về nợ công, đầu năm 2015, Chính phủ đã ra chỉ thị phải siết chặt quy trình đánh giá và giảm bớt bảo lãnh chính phủ, chỉ những lĩnh vực Nhà nước cần nắm giữ như an sinh xã hội hoặc những lĩnh vực không tạo ra lợi nhuận, Nhà nước sẽ phải đứng ra bảo lãnh.

Về ngân sách, vấn đề quan trọng là tạo ra khuôn khổ pháp lý để cải thiện môi trường kinh doanh, đảm bảo minh bạch để doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn, nộp thuế nhiều hơn. Thực tế trong thời gian qua, một số loại thuế đã được cắt, giảm, nguồn thu vẫn đảm bảo.