Vai trò quan trọng của xếp hạng tín nhiệm quốc gia

Hệ số tín nhiệm quốc gia là chỉ số phản ánh toàn bộ diễn biến tình hình kinh tế - chính trị, xã hội, tài chính, tiền tệ, tín dụng và khả năng hoàn trả hữu hạn đối với danh mục nợ của quốc gia. Đây là chỉ số cơ bản được các nhà đầu tư xem xét như một yếu tố xác định mức độ rủi ro và khả năng sinh lời trước khi quyết định đầu tư vào quốc gia đó.

Theo các chuyên gia kinh tế, một quốc gia có mức xếp hạng tín nhiệm càng cao thì thể hiện khả năng và sự sẵn sàng thực hiện các nghĩa vụ nợ càng tốt hơn, đồng thời giúp giảm mức độ rủi ro trong việc thực hiện các nghĩa vụ nợ. Hiện nay, 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế gồm Moody’s, Standard & Poor’s và Fitch Ratings rất có tiếng nói đối với các nhà phát hành và nhà đầu tư. Việc xếp hạng tín nhiệm quốc gia của các tổ chức này được coi là công cụ quan trọng cho một quốc gia quảng bá về hình ảnh của mình, giúp người đi vay tiếp cận thị trường trái phiếu toàn cầu và thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Đến nay, Việt Nam đều có quan hệ hợp tác với 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm có uy tín này.

Thực tế cho thấy, việc cải thiện mức xếp hạng tín nhiệm có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với tất cả các quốc gia, đặc biệt đối các nước đang phát triển như Việt Nam bởi đây là vấn đề về uy tín quốc gia trên trường quốc tế. Thông qua đó sẽ giúp Chính phủ, doanh nghiệp, định chế tài chính nhà nước và các tổ chức tín dụng khi huy động vốn vay hoặc phát hành trái phiếu ra thị trường vốn quốc tế có thể giảm được chi phí huy động vốn, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình, nguồn vốn ODA giảm dần từ năm 2015 và sẽ dựa nhiều hơn vào vay thương mại...

Tại Việt Nam, theo Quyết định 304/QĐ-TTg ngày 6/2/2013 phê duyệt Đề án nâng cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan tổng hợp số liệu, thông tin chuẩn bị cho các đợt đánh giá xếp hạng tín nhiệm quốc gia theo yêu cầu, đề xuất của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm, tổ chức các buổi làm việc với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm, giải trình các vấn đề với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm; đồng thời có ý kiến, nhận xét và kiến nghị đối với các báo cáo đánh giá do các tổ chức xếp hạng tín nhiệm công bố. Đồng thời, chủ động khai thác các thông tin, số liệu công khai của các Bộ, cơ quan liên quan phục vụ cho công tác xếp hạng tín nhiệm và tổ chức thu nhận các thông tin do các cơ quan liên quan cung cấp để xây dựng báo cáo về Việt Nam. Sử dụng, cung cấp, công bố và lưu trữ thông tin, báo cáo phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và thỏa thuận đánh giá xếp hạng tín nhiệm quốc gia với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế...

Tiếp tục giữ vững mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia

Trong 6 tháng đầu năm 2020, Bộ Tài chính đã chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan thuộc Chính phủ cung cấp đầy đủ thông tin, số liệu phục vụ công tác đánh giá hệ số tín nhiệm quốc gia.

Kết quả cho thấy, ngày 8/4/2020, tổ chức Fitch đã thông báo quyết định giữ nguyên hệ số tín nhiệm quốc gia của Việt Nam ở mức BB, và điều chỉnh triển vọng từ Tích cực sang Ổn định; ngày 21/5/2020 tổ chức Standard & Poor’s đã ra Thông cáo báo chí khẳng định xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam tiếp tục duy trì ở mức BB, triển vọng Ổn định; tổ chức Moody’s trong tháng 5/2020 cũng cho biết giữ nguyên định mức tín nhiệm của Việt Nam sau đợt làm việc với các cơ quan của Việt Nam trong tháng 4/2020...

Việc Việt Nam duy trì mức xếp hạng tín nhiệm được đánh giá là một chỉ dấu lạc quan trong bối cảnh bất ổn hiện nay, thể hiện quan điểm tích cực của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm về hồ sơ tín dụng của Việt Nam không chỉ trong năm nay mà còn có nền tảng vững chắc để tiếp tục phát huy trong dài hạn. Điều này càng trở nên có ý nghĩa trong bối cảnh tính từ đầu năm đến ngày 10/6/2020, trên thế giới, có hơn 90 quốc gia bị các tổ chức xếp hạng tín nhiệm hạ bậc/xem xét hạ bậc hoặc điều chỉnh triển vọng do những tác động của đại dịch Covid-19.

Theo các chuyên gia kinh tế, trong thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục nâng cao tính chuyên nghiệp trong công tác đánh giá xếp hạng tín nhiệm. Trong đó, tiếp tục cải thiện tính công khai, minh bạch, phục vụ cho công tác xếp hạng tín nhiệm quốc gia; Tăng cường phối hợp giữa cơ quan Việt Nam trong cung cấp thông tin và thực hiện công tác đánh giá xếp hạng tín nhiệm quốc gia; Tranh thủ hỗ trợ tư vấn quốc tế, chia sẻ kinh nghiệm và duy trì tiếp xúc thường xuyên với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm...

Theo ông Scott Wong, Chuyên gia tư vấn quốc tế của Ngân hàng Standard Chartered, để cải thiện mức xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam, cần chú ý một số vấn đề như: Tăng cường nền tảng tín nhiệm; Tạo nên sự thống nhất và mạch lạc về độ tín nhiệm; tạo bố cục để đối thoại nhất quán với các tổ chức đánh giá định mức và nhà đầu tư; Phối hợp chặt chẽ với chuyên gia phân tích quốc gia trong suốt quá trình đánh giá định mức của họ.

Bộ Tài chính cho biết, trong 6 tháng cuối năm, sẽ tiếp tục đánh giá việc triển khai công tác xếp hạng tín nhiệm quốc gia căn cứ Quyết định 304/QĐ-TTg ngày 6/2/2013 của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, triển khai xây dựng Đề án nâng cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia đến năm 2025 trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.