Vướng mắc trong chuyển đổi mã hưởng bảo hiểm y tế, BHXH Việt Nam hướng dẫn thế nào?
Nghị định số 146/2018/NĐ-CP có hiệu lực từ 01/12/2018 quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT có nhiều điểm mới đáng lưu ý. Thời gian qua, trong quá trình triển khai Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, BHXH Việt Nam đã nhận được một số văn bản đề nghị xem xét việc chuyển đổi mã hưởng BHYT theo quy định tại Nghị định nêu trên. Về vấn đề này, BHXH vừa có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc đổi mã hưởng bảo hiểm y tế theo quy định tại Nghị định số 146/2018/NĐ-CP đối với đối tượng mang mã CK, CB, KC.
Đối tượng nào được cấp lại thẻ BHYT do thay đổi mã quyền lợi?
Theo Nghị định số 146/NĐ-CP ngày 17/10/2018 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT (Nghị định số 146/NĐ-CP), những đối tượng cấp và chuyển đổi mã quyền lợi trên thẻ BHYT quy định cụ thể dưới đây.
Thứ nhất, trường hợp người tham gia BHYT đề nghị cấp lại, đổi thẻ nếu không thay đổi thông tin thì đến cơ quan BHXH nơi gần nhất để làm thủ tục.
Thứ hai, chỉ lập danh sách đổi thẻ BHYT cho các đối tượng tham gia cụ thể trong các trường hợp như sau:
Đổi mã đối tượng và mức hưởng trên thẻ từ mã CK2 sang mã CC1 cho đối tượng người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học có tỷ lệ suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
Đổi mức hưởng trên thẻ từ mã 2 sang mã 4 cho đối tượng người tham gia kháng chiến và bảo vệ Tổ quốc quy định tại Khoản 5 Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP (có mã đối tượng KC), nhưng không phải là đối tượng Cựu chiến binh quy định tại Khoản 4, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP.
Đổi mã đối tượng và mức hưởng trên thẻ từ mã HN2 sang mã HK3 cho đối tượng người thuộc hộ nghèo đa chiều không thuộc hai trường hợp được cấp mã đối tượng HN (người thuộc hộ nghèo không thuộc trường hợp quy định tại Điểm a, Khoản 9, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP).
Đổi mã đối tượng và mức hưởng trên thẻ từ mã HN2 sang mã ND4 cho đối tượng người được phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú thuộc hộ gia đình có mức thu nhập bình quân đầu người hằng tháng thấp hơn mức lương cơ sở.
Đổi mức hưởng trên thẻ từ mã CT4 sang mã CT2 cho đối tượng người từ đủ 80 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp tuất hàng tháng.
Trường hợp người tham gia đồng thời thuộc nhiều đối tượng khác nhau, cơ quan BHXH rà soát, đối chiếu dữ liệu đang quản lý với các trường hợp có tên trong hồ sơ đổi mức hưởng, danh sách đối tượng đổi thẻ mới, nếu thẻ cũ cấp theo đối tượng khác có mức hưởng chưa đúng quy định mới, thì đổi thẻ theo mức hưởng cao nhất được áp dụng từ ngày 01/12/2018.
Thứ ba, bổ sung mã đối tượng và mã mức hưởng BHYT cho các đối tượng mới tham gia BHYT. Cụ thể là:
Người lao động trong thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi quy định tại Khoản 5, Điều 2 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là NO và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Cựu chiến binh quy định tại Khoản 4, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là CB và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 2. Người tham gia kháng chiến và bảo vệ Tổ quốc quy định tại Khoản 5, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là KC và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Người được phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú thuộc hộ gia đình có mức thu nhập bình quân đầu người hằng tháng thấp hơn mức lương cơ sở theo quy định của Chính phủ quy định tại Khoản 10, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là ND và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Người thuộc hộ gia đình nghèo theo tiêu chí về thu nhập, người thuộc hộ nghèo đa chiều có thiếu hụt về BHYT quy định tại Điểm a, Khoản 9, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là HN và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 2. Chức sắc, chức việc, nhà tu hành quy định tại Điểm a, Khoản 3, Điều 5 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là TH, mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Người sinh sống trong cơ sở bảo trợ xã hội (trừ đối tượng tại các Điều 1, 2, 3, 4 và 6 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP mà không được NSNN hỗ trợ đóng BHYT) quy định tại Điểm b, Khoản 3, Điều 5 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là GD và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Thân nhân của công nhân, viên chức quốc phòng đang phục vụ trong Quân đội (trừ đối tượng tại các Điều 1, 2, 3 và 4 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP) quy định tại Khoản 1, Điều 6 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là TV và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Thân nhân của công nhân công an đang phục vụ trong Công an nhân dân (trừ đối tượng tại các Điều 1, 2, 3 và 4 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP) quy định tại Khoản 2, Điều 6 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là TD và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Thân nhân của người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu (trừ đối tượng tại các Điều 1, 2, 3 và 4 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP) quy định tại Khoản 3, Điều 6 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP: Mã đối tượng ký hiệu là TU và mã mức hưởng ký hiệu bằng số 4.
Trẻ em dưới 6 tuổi: Thẻ BHYT có giá trị sử dụng đến hết ngày 30/9 của năm trẻ đủ 72 tháng tuổi. Trường hợp trẻ sinh sau ngày 30/9, thẻ có giá trị sử dụng đến hết ngày cuối của tháng trẻ đủ 72 tháng tuổi.
Thứ tư, thời hạn thẻ BHYT có giá trị sử dụng: thực hiện theo quy định tại Điều 13 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP.
Với các trường hợp được chuyển đổi mức hưởng BHYT, giá trị sử dụng trên thẻ BHYT tính từ Điều 1, 2, 3 và 4 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP điểm thẻ BHYT mới có giá trị sử dụng.
Đổi mã hưởng BHYT liên quan đến người có công và cựu chiến binh thực hiện thế nào?
Trong quá trình triển khai Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, thời gian qua, BHXH Việt Nam đã nhận được một số văn bản đề nghị xem xét việc chuyển đổi mã hưởng BHYT theo quy định tại Nghị định nêu trên.
Về vấn đề này, BHXH vừa có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc đổi mã hưởng bảo hiểm y tế theo quy định tại Nghị định số 146/2018/NĐ-CP đối với đối tượng mang mã CK, CB, KC.
Cụ thể như sau: Khoản 2 Điều 13 Luật BHYT quy định: “Trường hợp một người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia BHYT khác nhau quy định tại Điều 12 của Luật này thì đóng BHYT theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định theo thứ tự của các đối tượng quy định tại Điều 12 của luật này” và tại khoản 2, Điều 22 Luật BHYT quy định “Trường hợp một người thuộc nhiều đối tượng tham gia BHYT thì được hưởng quyền lợi BHYT theo đối tượng có quyền lợi cao nhất”.
Như vậy, một người thuộc nhiều đối tượng tham gia BHYT khác nhau thì đóng BHYT theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định, mức hưởng BHYT theo đối tượng có quyền lợi cao nhất.
Công văn số 4996/BHXH-CSYT ngày 29/11/2018 và Công văn số 5219/BHXH-CSYT ngày 12/12/2018 của BHXH Việt Nam đã hướng dẫn BHXH các tỉnh thực hiện xác định cụ thể các đối tượng phải thực hiện đổi mã đối tượng, mã mức hưởng theo đúng quy định tại Luật BHYT và Nghị định số 146/2018/NĐ-CP.
Như vậy, việc đổi mã quyền lợi của các nhóm đối tượng này khi cấp, đổi mã quyền lợi hưởng BHYT cần chú ý như sau:
Về mã hưởng BHYT đối với người có công với cách mạng, BHXH nêu rõ: Đối tượng là người có công với cách mạng được quy định tại khoản 3, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, đối tượng là người tham gia kháng chiến được quy định tại khoản 5, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP.
Tuy nhiên, có một số người tham gia kháng chiến được hưởng trợ cấp theo các quyết định: Quyết định số 290/2005/QĐ-TTg ngày 01/11/2005, Quyết định số 188/2007/QĐ-TTg ngày 6/12/2007, Quyết định số 170/2008/QĐ-TTg ngày 18/12/2008, Quyết định số 40/2011/QĐ-TTg ngày 27/7/2011, Quyết định số 49/2015/QĐ-TTg ngày 14/10/2015 và Nghị định số 112/2017/NĐ-CP ngày 6/10/2017 của Thủ tướng Chính phủ được Nhà nước tặng thưởng Huân, Huy chương kháng chiến thuộc đối tượng Người có công với cách mạng.
Vì vậy, theo quy định tại Khoản 2 Điều 22 Luật BHYT, đối tượng người tham gia kháng chiến đồng thời là Người có công thì mức hưởng BHYT theo Người có công với cách mạng (mã quyền lợi hưởng BHYT là 2).
Về việc đổi mã hưởng BHYT đối với cựu chiến binh, BHXH nêu rõ: Đối tượng là cựu chiến binh được quy định tại khoản 4, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, đối tượng là người tham gia kháng chiến được quy định tại khoản 5, Điều 3 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP.
Tuy nhiên, một số đối tượng người tham gia kháng chiến được hưởng trợ cấp theo các quyết định: Quyết định số 290/2005/QĐ-TTg ngày 01/11/2005, Quyết định số 188/2007/QĐ-TTg ngày 6/12/2007, Quyết định số 62/2011/QĐ-TTg và toàn bộ Người tham gia kháng chiến được hưởng trợ cấp theo Quyết định số 142/2008/QĐ-TTg là Cựu chiến binh theo quy định tại Khoản 2 Điều 2 Nghị định số 150/2006/NĐ-CP ngày 12/12/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Cựu chiến binh.
Vì vậy, theo quy định tại Khoản 2 Điều 22 Luật BHYT, người tham gia kháng chiến đồng thời là cựu chiến binh thì mức hưởng BHYT theo đối tượng Cựu chiến binh (mã quyền lợi hưởng BHYT là 2).
Để đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHYT, BHXH Việt Nam đề nghị BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện đúng các nội dung hướng dẫn tại Công văn số 4996/BHXH-CSYT, Công văn số 5219/BHXH-CSYT và hướng dẫn trên.
Trường hợp đã đổi mức hưởng BHYT không đúng thì khẩn trương liên hệ với đối tượng để đổi lại thẻ BHYT cho đối tượng, thực hiện thanh toán trực tiếp cho đối tượng phần chi phí khám chữa bệnh cho người bệnh đã phải nộp do bị chuyển đổi mức hưởng BHYT chưa đúng.