Tại Việt Nam, việc xây dựng cơ chế, chính sách để hình thành và vận hành thị trường các-bon lần đầu tiên được đề cập tại Quyết định số 1775/QĐ-TTg ngày 21/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án quản lý phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính; quản lý các hoạt động kinh doanh tín chỉ các-bon ra thị trường thế giới.

Tiếp đó, để thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch tại Quyết định số 2053/QĐ-TTg ngày 28/10/2016 với 68 nhiệm vụ, trong đó có nhiệm vụ xây dựng và phát triển thị trường các-bon trong nước và các cơ chế hợp tác khác về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris, thực hiện thí điểm trong các lĩnh vực có tiềm năng.

Ngày 17/11/2020, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ môi trường, trong đó đã luật hóa chủ trương xây dựng và phát triển thị trường các-bon trong nước. Đặc biệt, ngày 07/01/2022, Nghị định số 06/2022/NĐ-CP đã được Chính phủ ban hành, quy định về giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn, trong đó đề ra nhiệm vụ, mô hình tổ chức và phát triển thị trường các-bon.

Đồng thời, các nghị quyết, nghị định, quyết định, thông tư khác cũng được ban hành nhằm triển khai các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính và thiết lập thị trường các-bon hướng tới các mục tiêu, cam kết mà Việt Nam đã ký kết. Cụ thể:

Một là, các quy định cơ bản trong việc thiết kế mô hình, thành lập thị trường các-bon trong nước, các định nghĩa liên quan như hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon, hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV), trao đổi tín chỉ các-bon, sàn giao dịch tín chỉ các-bon... đã được quy định để hỗ trợ thành lập và phát triển thị trường các-bon trong nước. Lộ trình phát triển thị trường các-bon trong nước được chia thành 2 giai đoạn: Giai đoạn 1 đến hết năm 2027 và Giai đoạn 2 từ năm 2028. Trong đó, giai đoạn đến hết năm 2027 có vai trò quan trọng trong việc hình thành và vận hành thị trường các-bon trong nước. Đây là giai đoạn Chính phủ Việt Nam cần xây dựng hành lang pháp lý, thí điểm trao đổi tín chỉ các-bon để thị trường các-bon sẵn sàng đi vào hoạt động chính thức trong giai đoạn tiếp theo.

Hai là, các yếu tố chính tham gia thị trường các-bon bao gồm: (i) Hàng hóa trên thị trường là tín chỉ các-bon và hạn ngạch phát thải khí nhà kính; (ii) Đối tượng tham gia thị trường, theo quy định tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP là các cơ sở thuộc danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm kê khí nhà kính được phân bổ hạn ngạch; tổ chức tham gia thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon trong nước, quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon trên thị trường các-bon. 

Ba là, về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong xây dựng và vận hành thị trường các-bon, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, việc thành lập, quản lý và giám sát thị trường các-bon đang được giao cho các bộ, cơ quan cùng phối hợp thực hiện. Nhiệm vụ chính được giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Tài chính.

Cụ thể, Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ liên quan tổ chức vận hành thí điểm và vận hành chính thức sàn giao dịch tín chỉ các-bon phục vụ quản lý và theo dõi, giám sát thị trường các-bon; quy định các hoạt động kết nối sàn giao dịch tín chỉ các-bon trong nước với thị trường các-bon khu vực và thế giới; quy định thực hiện các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon; xây dựng tài liệu tuyên truyền, thực hiện các hoạt động tăng cường năng lực cho các đối tượng tham gia thị trường các-bon. Bộ Tài chính chủ trì xây dựng, thành lập sàn giao dịch tín chỉ các-bon và ban hành cơ chế quản lý tài chính cho hoạt động của thị trường các-bon.

Các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, cơ quan, đơn vị liên quan khác đều có những nhiệm vụ riêng trong phạm vi thẩm quyền, chức năng của mình để thực hiện vai trò chủ trì hay phối hợp, cung cấp các thông tin cần thiết trong việc nghiên cứu xây dựng thị trường các-bon.