Đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư XDCB

Trên thực tế, những tháng đầu năm 2012, tiến độ giải ngân vốn đầu tư XDCB từ NSNN và trái phiếu Chính phủ đạt thấp. Tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản tại các địa phương diễn ra khá phổ biến và ở mức độ khá nghiêm trọng.

Hậu quả là công trình thi công dở dang, kéo dài, hiệu quả đầu tư kém; chủ đầu tư không có nguồn vốn để thanh toán; nhiều doanh nghiệp xây dựng, nhà thầu nợ lương công nhân, chiếm dụng vốn của nhau, không ít doanh nghiệp giải thể và phá sản; góp phần làm cho nợ xấu của ngân hàng tăng lên... Điều đó đã và đang ảnh hưởng xấu đến an ninh tài chính, an toàn nợ công và tăng trưởng kinh tế bền vững.

Bộ Tài chính đã quyết liệt triển khai một loạt các giải pháp thực hiện với quyết tâm vào cuộc của nhiều Bộ, ngành, địa phương. Cụ thể: Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ (các công văn số: 8878/BTC-ĐT ngày 3/7/2012 và số: 9435/BTC-ĐT ngày 13/7/2012) về tạm ứng vốn đầu tư kế hoạch năm 2012 và ứng trước kế hoạch vốn năm 2013 cho các dự án. Theo đó, kiến nghị cho phép các dự án sử dụng vốn NSNN và vốn trái phiếu Chính phủ trong quý III/2012 vẫn thực hiện tạm ứng vốn tối đa bằng 30% kế hoạch được giao trong năm; trường hợp chủ đầu tư có nhu cầu tạm ứng cao hơn thì KBNN thực hiện việc tạm ứng tối đa không quá 50% giá trị hợp đồng, trên cơ sở cho phép của người quyết định đầu tư, nhưng không vượt kế hoạch vốn giao năm 2012 của dự án.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã ban hành công văn số 1942/KBNN-KSC ngày 09/07/2012 trong đó yêu cầu KBNN địa phương thực hiện tốt công tác kiểm soát chi đầu tư theo đúng nguyên tắc “thanh toán trước, kiểm soát sau”, hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư trong việc hoàn tất các hồ sơ, thủ tục thanh toán vốn; thường xuyên  phối hợp chặt chẽ với các chủ đầu tư để nắm bắt, tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong quá trình kiểm soát thanh toán, kịp thời báo cáo KBNN những vấn đề vượt thẩm quyền để tổng hợp báo cáo Bộ Tài chính...

Với các giải pháp đã thực hiện, tình hình giải ngân đến hết tháng 7/2012 đã có nhiều chuyển biến tích cực. Cụ thể, vốn đầu tư từ NSNN giải ngân ước đạt khoảng 50% dự toán, vốn trái phiếu Chính phủ giải ngân ước đạt 48,6% kế hoạch.

Là giải pháp để ổn định tài chính vĩ mô

Nhằm tiếp tục tăng cường quản lý đầu tư từ vốn NSNN và trái phiếu Chính phủ, Bộ Tài chính đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Chỉ thị về những giải pháp chủ yếu khắc phục tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản tại các địa phương. Bên cạnh đó, KBNN đã tổ chức họp giao ban với các Bộ, ngành và địa phương tiến độ giải ngân vốn đầu tư đạt thấp để tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc; đồng thời, đang khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi bổ sung các quy định về việc quản lý, cấp phát, thanh toán, quyết toán vốn đầu tư từ nguồn TPCP và chế độ và biểu mẫu báo cáo tình hình thực hiện vốn đầu tư XDCB thuộc nguồn vốn NSNN.

Trong đó, Thủ tướng Chính phủ nhận định: Xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản là một nội dung quan trọng của tái cơ cấu đầu tư công và lập lại kỷ cương trong đầu tư xây dựng cơ bản; đồng thời, là một trong các giải pháp để ổn định tài chính vĩ mô, bảo đảm tăng trưởng kinh tế bền vững.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu từ năm 2013, các địa phương phải ưu tiên bố trí vốn để xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản trong kế hoạch phân bổ vốn đầu tư từ ngân sách địa phương và coi đây là chỉ tiêu bắt buộc trong quy trình tổng hợp, bố trí và giao kế hoạch vốn đầu tư từ ngân sách địa phương; bảo đảm hàng năm trước ngày 20/5 phải xử lý được ít nhất 30% khối lượng nợ đọng xây dựng cơ bản. Đặc biệt, chỉ được bố trí vốn cho các dự án mới sau khi đã bố trí đủ vốn để xử lý nợ đọng theo kế hoạch.

Đối với những công trình thật sự có hiệu quả, mức vốn hoàn thiện không lớn thì tập trung bố trí vốn đầu tư dứt điểm để đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả. Còn những công trình có khả năng khai thác từng phần thì hoàn thiện đưa vào sử dụng từng hạng mục theo khả năng nguồn vốn cho phép, các hạng mục còn lại phải kiên quyết đình hoãn. Với những công trình dở dang khác cần có giải pháp xử lý phù hợp hoặc kiên quyết tạm dừng thực hiện.

Để không phát sinh thêm nợ đọng xây dựng cơ bản mới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu từ năm 2013 UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ bản; chủ động áp dụng các biện pháp xử lý kịp thời để không làm phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản; xác định rõ trách nhiệm và có hình thức kỷ luật nghiêm khắc đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân gây ra nợ đọng xây dựng cơ bản...

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan rà soát, sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách về quản lý vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước và trái phiếu Chính phủ để khắc phục những tồn tại, bất cập dẫn đến phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản.