Sau 2 năm gần như biến mất khỏi thị trường do chịu ảnh hưởng của giá dầu thế giới lao dốc, nhóm cổ phiếu dầu khí đã bất ngờ tăng mạnh trở lại trong 3 tháng gần đây nhờ kỳ vọng vào sự phục hồi của kết quả kinh doanh.

Cổ phiếu GAS của Tổng công ty Khí Việt Nam đã tăng gần 50% trong 3 tháng gần nhất, từ mức 65.000 đồng mỗi cổ phần lên gần 98.000 đồng. Các cổ phiếu "dòng P" như PVD của Tổng công ty Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí, PVS của Tổng công ty Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam cũng chung xu hướng này khi tăng mạnh từ ngưỡng 15.000 đồng vào đầu tháng 11/2017 lên mức 24.000 - 25.000 đồng vào đầu năm 2018.

Theo các chuyên gia, sự phục hồi trở lại của giá dầu tạo điều kiện cho việc tái khởi động những mỏ dầu khí mới, được kỳ vọng sẽ hỗ trợ cho kết quả kinh doanh của những doanh nghiệp này trong năm nay - động lực cho sự tăng giá của cổ phiếu dầu khí thời gian gần đây.

Tuy nhiên, ở góc nhìn thận trọng hơn, có chuyên gia đánh giá đà tăng trở lại của cổ phiếu "vàng đen" đang phụ thuộc khá lớn vào thị trường chung, phản ánh sự kỳ vọng có phần quá mức của nhà đầu tư, trong khi nội tại ngành vẫn chưa có quá nhiều sự đột biến.

Diễn biến cổ phiếu PVD trong 3 tháng gần đây. Ảnh: VNDirect

Trong năm 2015 và đầu năm 2016, giá dầu trên thị trường thế giới trên đà giảm mạnh đã trực tiếp ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh những doanh nghiệp dầu khí và cung cấp dịch vụ dầu khí.

Tăng trưởng liên tục từ khi lên sàn cho tới cuối năm 2014, tuy nhiên tác động của giá dầu trong 2 năm 2015 và 2016 khiến kết quả kinh doanh của Tổng công ty Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí giảm mạnh. Năm 2016, doanh thu của đơn vị này chỉ còn hơn 5.300 tỷ đồng, bằng một phần ba so với trước đó một năm. Lợi nhuận giảm mạnh từ ngưỡng 1.660 tỷ xuống còn 129 tỷ đồng.

Sau 9 tháng đầu năm 2017, kết quả kinh doanh của PVD vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện khi công ty báo lỗ hơn 11,6 triệu USD, tương đương 260 tỷ đồng, trong khi doanh thu giảm chỉ còn hơn một nửa.

Kết quả kinh doanh của một số doanh nghiệp khác như Tổng công ty Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam, Tổng công ty Khí hay Công ty cổ phần Bọc ống Dầu khí cũng trong cảnh tương tự khi giảm từ 30 đến 50% so với năm 2014.

Trên thị trường chứng khoán, điều này đã ngay lập tức phản ánh vào thị giá của những cổ phiếu này. Cổ phiếu PVD sau chuỗi phiên giảm giá liên tục, đã xác lập mức đáy 13.000 đồng vào cuối tháng 7/2017. Trong khi trước đó gần 2 năm, cổ phiếu này từng đạt đỉnh gần 85.000 đồng mỗi đơn vị. 

Xu hướng giao dịch tiêu cực với PVD, cũng như các cổ phiếu ngành dầu khí khác tiếp diễn cho tới cuối tháng 10/2017, khi những dấu hiệu cho sự phục hồi vẫn chưa thực sự rõ ràng.

Tuy nhiên, sự trở lại của giá dầu trong 2 tháng cuối năm khiến kỳ vọng của nhà đầu tư thay đổi. Giá dầu Brent đạt đỉnh gần 67 USD trong phiên giao dịch ngày 27/12, mức cao nhất kể từ tháng 5/2015, trong khi giá dầu thô ngọt nhẹ WTI tiến sát mốc 60 USD.

"Giá dầu hồi phục là điều kiện cần để các dự án dầu khí quan trọng ở Việt Nam khởi động. Do đó những công ty dầu khí hoạt động ở thượng nguồn sẽ được hưởng lợi đầu tiên", báo cáo về triển vọng năm 2018 của Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá.

Trao đổi với VnExpress, ông Nguyễn Thế Minh, Trưởng nhóm Phân tích thị trường vốn, khối khách hàng cá nhân Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) cho rằng cổ phiếu dầu khí sẽ là một trong hai nhóm đóng vai trò dẫn dắt thị trường trong năm 2018. Trong đó, hai động lực chính cho sự kỳ vọng này đến từ triển vọng tích cực của hoạt động kinh doanh và giá dầu thế giới đang tăng trở lại.

Tuy nhiên, dưới góc nhìn thận trọng hơn, ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc tư vấn đầu tư Công ty chứng khoán Maybank Kim Eng lại cho rằng không nên đặt kỳ vọng quá cao vào nhóm cổ phiếu dầu khí trong điều kiện hiện tại.

"Đúng là cổ phiếu dầu khí đang tăng mạnh trở lại, nhưng điều này một phần cộng hưởng từ sự tích cực của thị trường chung, trong khi những yếu tố nội tại của ngành vẫn còn nhiều điểm đáng lưu tâm", ông Khánh nói.

Theo chuyên gia này, nhóm cổ phiếu dầu khí có sự tương quan rất mạnh với giá dầu thế giới, trong khi giá của "vàng đen" dù tăng cao vẫn chỉ bằng một nửa so với giai đoạn đỉnh cao trước đây. "Giá dầu đạt trên 60 USD, bằng một nửa so với giai đoạn cách đây hơn 2 năm nhưng nhiều cổ phiếu đã tăng gần đạt mức đỉnh trước đó. Điều này cho thấy kỳ vọng quá mức của nhà đầu tư với nhóm ngành này".

Hiện tại, động lực chính thúc đẩy nhóm cổ phiếu "dòng P" tăng giá, theo Giám đốc tư vấn đầu tư của Công ty chứng khoán Maybank Kim Eng, phụ thuộc khá nhiều vào sự tích cực của thị trường chung. Do đó, một sự điều chỉnh nhẹ cũng có thể làm gián đoạn xu hướng này.