Tăng cường chính sách tài chính hỗ trợ tăng trưởng xanh

Những năm qua, chính sách tài chính hỗ trợ tăng trưởng xanh ở Việt Nam đã có những đóng góp tích cực trong quá trình thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh của quốc gia. Các chính sách thuế đã góp phần quan trọng trong việc định hướng, khuyến khích tổ chức, cá nhân cân nhắc trong việc lựa chọn phương án đầu tư, công nghệ, thiết bị thân thiện với môi trường, đầu tư vào lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Các chính sách thuế, phí từng bước được hoàn thiện theo hướng chú trọng khuyến khích đầu tư, sản xuất theo công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và hỗ trợ cho việc thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh của quốc gia

Chính sách thuế, phí bảo vệ môi trường đã góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của toàn xã hội và tạo nguồn thu để giải quyết vấn đề môi trường.

Chính sách thuế tài nguyên đã trở thành công cụ quan trọng để cơ quan quản lý nhà nước tăng cường công tác quản lý, giám sát quá trình hoạt động khai thác tài nguyên theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên; góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tài nguyên đối với phát triển kinh tế bền vững. Chính sách thuế tài nguyên được áp dụng theo Luật Thuế tài nguyên số 45/2009/QH12 ngày 25/11/2009 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2010). Nhìn chung, quy định về mức thuế suất đã đảm bảo nguyên tắc “tài nguyên không có khả năng tái tạo” thì áp dụng mức thuế suất cao, “tài nguyên có khả năng tái tạo” thì áp dụng mức thuế suất thấp.

Các chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng từng bước được hoàn thiện theo hướng chú trọng khuyến khích đầu tư, sản xuất theo công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng và hỗ trợ cho việc thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh của quốc gia.

Những hành động thiết thực đẩy mạnh tăng trưởng xanh

Để thực hiện thành công Chiến lược tăng trưởng xanh đến năm 2012, Việt Nam đã và đang triển khai những hành động cụ thể góp phần thúc đẩy kinh tế tăng trưởng bền vững.

Ứng phó với biến đổi khí hậu thực sự là hành động có ý nghĩa. Đầu tư xanh chính là định hướng đầu tư đúng đắn. Chính những quốc gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư có tầm nhìn xa sẽ đi đầu trong công cuộc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh hơn và gặt hái những phần thưởng xứng đáng nhất. Các quốc gia nhận thấy rằng những khu vực có tiềm năng tăng trưởng và tạo việc làm nhiều nhát chính là những khu vực giải quyết vấn đề hiệu quả nguồn lực và môi trường, ví dụ hư công nghệ sạch, các sản phẩm dựa vào sinh học, vật liệu xây dựng bền vững, phương tiện đi lại và hệ thống giao thông công cộng sạch hơn và lưới điện thông minh.

Việc ban hành Chiến lực Tăng trưởng Xanh của Việt Nam năm 2012 và những hành động cụ thể trong thời gian qua, Việt Nam được đánh giá một trong số những quốc gia đi tiên phong trong khu vực về tăng trưởng xanh.

Cụ thể là, Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và EU góp phần khuyến khích các doanh nghiệp đổi mới và cải tiến về công nghệ, đây là yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng xanh - một trong những mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.Tại Việt Nam, tăng trưởng xanh chủ yếu bao gồm sản xuất và tiêu thụ bền vững, giảm phát khí thải nhà kính, xanh hóa các hoạt động của doanh nghiệp thông qua các công nghệ tiên tiến thân thiện môi trường, xây dựng cơ sở hạ tầng bền vững, và cải cách công cụ kinh tế.

Hiện nay, Việt Nam đang triển khai thực hiện Dự án “Hỗ trợ tăng cường năng lực và đổi mới thể chế thực hiện tăng trưởng xanh và phát triển bền vững” với tổng kinh phí thực hiện là 4,128 triệu USD được thực hiện trong 4 năm cũng góp phần không nhỏ vào mục tiêu tăng trưởng xanh của quốc gia. Dự án này sẽ hỗ trợ thực hiện ở cấp quốc gia và cấp tỉnh để lồng ghép định hướng tăng trưởng xanh và phát triển cacbon thấp trong quá trình xây dựng kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh cấp ngành và cấp tỉnh. Ngoài ra, Dự án cũng sẽ góp phần thúc đẩy mục tiêu hướng tới của Việt Nam về đầu tư xanh và lồng ghép “tăng trưởng xanh hơn” trong định hướng chính sách mới cho Việt Nam trong Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội thời gian tới.

Đặc biệt là, Dự án này sẽ hỗ trợ Việt Nam trong một số lĩnh vực then chốt liên quan đến tăng trưởng xanh, góp phần tăng cường năng lực cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải cũng như các địa phương trong việc thực hiện và theo dõi hiệu quả quá trình triển khai Chiến lược Tăng trưởng Xanh và Kế hoạch Hành động của Việt Nam. Từ đó, góp phần xây dựng chính sách thúc đẩy đầu tư theo hướng tăng trưởng xanh và hỗ trợ huy động các nguồn tài chính thúc đẩy đầu tư theo hướng tăng trưởng xanh và hỗ trợ huy động các nguồn tài chính cho tăng trưởng xanh của Việt Nam.

Ưu tiên các giải pháp cho tăng trưởng xanh

Một là, tăng cường triển khai các chính sách, đặc biệt về thuế và tín dụng để tái cơ cấu nền kinh tế, thay đổi mô hình tăng trưởng theo hướng khuyến khích đổi mới, cải tiến, nâng cấp công nghệ, đa dạng hóa ngành nghề, phát triển các ngành có giá trị gia tăng cao và tiêu hao năng lượng thấp.

Hai là, phát huy hiệu quả Luật Thuế bảo vệ môi trường, hướng đến việc bảo đảm nguyên tắc bảo vệ môi trường để phát triển bền vững và đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Ba là, ngoài các chính sách tài chính, cần có cơ chế khuyến khích hỗ trợ các ngành sản xuất kinh - doanh sử dụng công nghệ và năng lượng sạch thông qua các kênh khác như văn bản pháp lý, thủ tục, cơ chế đầu tư thuận lợi.

Bốn là, đa dạng hóa nguồn lực, tăng cường hợp tác công tư nhằm hỗ trợ tốt hơn cho tăng trưởng xanh.

Năm là, nâng cao nhận thức, thực hiện các biện pháp hành chính, các công cụ kinh tế thúc đẩy lối sống, sinh hoạt và tiêu dùng thân thiện với môi trường.