Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, năm 2015 là năm cực kỳ khó khăn cho hoạt động xuất khẩu (XK) khi kim ngạch suy giảm so với cùng kỳ năm trước.

Khó khăn khách quan của thị trường và hạn chế nội tại khiến XK vẫn thiếu sự bền vững. Trong 10 tháng qua, dù một số ngành công nghiệp có sự tăng trưởng mạnh nhưng do tác động của thị trường thế giới, chênh lệch trong cân đối cung cầu, sụt giảm kim ngạch XK của mặt hàng dầu thô và nông sản khiến sự tăng trưởng đó không thể bù đắp được sự sụt giảm nói chung.

Đừng ảo tưởng với TPP

Theo ông Bùi Việt Quang, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty May Sông Hồng, dư luận dường như đang kỳ vọng quá nhiều vào những triển vọng mà Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mang lại khi hình dung ra những cơ hội cho chúng ta tham gia chuỗi sản xuất có giá trị gia tăng trên toàn cầu, với những quốc gia giàu có và những tập đoàn hùng mạnh nhất thế giới.

Ông Quang cho rằng thực chất vấn đề không đơn giản như vậy. Rất nhiều DN trong nước gặp khó khăn trong việc làm quen, tiếp cận và tham gia chuỗi sản xuất và cung ứng hàng hoá toàn cầu khi không được trang bị đầy đủ kiến thức về thị trường, khách hàng, ngoại ngữ và nhất là nguyên tắc ứng xử trong kinh doanh quốc tế.

“Thách thức lớn nhất vẫn là khả năng cạnh tranh về chất lượng, giá thành và sự đa dạng về mẫu mã của hàng hóa, khả năng thích ứng với sự biến động nhanh chóng của khách hàng và thị trường”, ông Bùi Việt Quang nói.

Ngoài dệt may thì thép cũng là ngành hàng thế mạnh của Việt Nam trong XK. Tuy nhiên, ông Vũ Văn Thanh, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hoa Sen nhìn nhận, khó khăn của ngành thép là những rào cản thương mại đang được các quốc gia sử dụng để bảo hộ cho sản xuất trong nước.

Từ thực tế những vụ kiện phòng vệ thương mại thời gian qua (các vụ điều tra chống bán phá giá), lãnh đạo Tập đoàn Hoa Sen cũng nhìn nhận DN cần chấp nhận những thách thức từ xu hướng chung để không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như chuẩn bị sẵn sàng ứng phó.

Hỗ trợ nhiều hơn cho DN

Nhằm hỗ trợ tối đa cho DN XK, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho hay, Bộ Công Thương đang nghiên cứu thực hiện đơn giản hoá các thủ tục hành chính, tạo thuận lợi và môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng cho DN.

Cụ thể, Bộ hướng tới việc cho DN tự chứng nhận xuất xứ bằng việc ban hành Thông tư số 28/2015/TT-BCT ngày 20/8/2015 quy định việc thực hiện thí điểm tự chứng nhận xuất xứ hàng hoá; phối hợp triển khai cơ chế một cửa quốc gia trên phạm vi 9 Bộ để kết nối trao đổi dữ liệu, giảm bớt giấy tờ trong các thủ tục hành chính.

Tăng cường phối hợp với các hiệp hội ngành hàng tổ chức phổ biến, hướng dẫn các DN trong các vụ việc bị kiện phòng vệ thương mại nhằm hạn chế thiệt hại; hướng dẫn DN áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại…

Tuy nhiên, ông Trần Thanh Hải cũng cho rằng DN phải chủ động nắm bắt những cơ hội từ hội nhập bằng cách tận dụng tốt các lợi thế để tham gia sâu vào chuỗi sản xuất; chủ động nắm bắt, tham gia ý kiến khi được tham vấn trong quá trình đàm phán các hiệp định để khi hiệp định ký kết sẽ mang lại lợi ích thực chất cho chính DN; chủ động nắm bắt thị trường; đầu tư công nghệ để nâng cao giá trị hàng hóa XK...