Vẫn... chưa thể ra mắt

Tháng 6/2019, gã khổng lồ truyền thông xã hội Facebook đã công bố thông tin chi tiết về một nền tảng tiền tệ kỹ thuật số được nhắc đến nhiều với cái tên Libra. Nhưng ngày nay, đồng Libra được biết đến với tên mới đó là Diem, dự án này đang trải qua một đợt thay đổi thương hiệu đáng kể, trong nỗ lực “làm phẳng các nếp nhăn” do quy định đặt ra.

Vào tháng 11/2020, The Diem Association (Hiệp hội Diem) có trụ sở tại Thuỵ Sĩ đã công bố kế hoạch ra mắt phiên bản giới hạn dự án của mình, với mã thông báo kỹ thuật số được chốt bằng đô la Mỹ.

Khác xa với các kế hoạch đầy tham vọng về một “Facebook coin” được hỗ trợ bởi một rổ tiền tệ fiat được thông báo vào năm 2019. Stablecoin USD mới này là kết quả của những nỗ lực đổi thương hiệu liên tiếp, do sự phản đối dữ dội của các nhà quản lý tài chính toàn cầu.

Riêng Thụy Sĩ đã tự khẳng định mình là một quốc gia thân thiện với tiền điện tử, cho phép không gian tài sản kỹ thuật số phát triển trong biên giới của nó. Đầu tháng 2, Giai đoạn 1 - Luật blockchain của đất nước này tập trung vào cải cách công ty đã có hiệu lực.

Trong khi đó, Giai đoạn 2 của khung pháp lý mới, tạo ra sự rõ ràng về quy định đối với giao dịch chứng khoán tiền điện tử, sẽ trở thành luật vào cuối năm nay.

Theo Jackson Mueller, người đứng đầu chính sách và quan hệ Chính phủ về tuân thủ blockchain và cơ sở hạ tầng thị trường tài chính Securrency, việc Diem ra mắt vào quý 1/2021 có vẻ khó xảy ra.

“Một số đại diện của Hiệp hội Diem đã nói rõ rằng, việc triển khai sẽ không diễn ra cho đến khi họ đáp ứng được các yêu cầu và kỳ vọng theo quy định. Cũng không rõ tại thời điểm này, Hiệp hội đã đạt được điều này ở mức độ nào?”, Mueller cho biết.

Rõ ràng, sau nhiều tháng trôi qua, Hiệp hội Diem vẫn chưa thể ra mắt mã thông báo kỹ thuật số với sự chấp thuận theo quy định của các cơ quan chức năng Thụy Sĩ. Ngay cả khi Cơ quan Giám sát Thị trường Tài chính Thụy Sĩ (FINMA) đã cấp giấy phép thanh toán cho dự án tiền kỹ thuật số. Nhưng có thể, Diem sẽ ra mắt các dịch vụ của mình trong bối cảnh toàn cầu đang bị phá vỡ những quy định về tiền tệ kỹ thuật số so với trước đó.

Ran Goldi, Giám đốc điều hành của First Digital Assets Group cho rằng, công nghệ cơ bản của Diem đã thay đổi đáng kể trong thời gian qua, từ một blockchain đơn giản thành một blockchain rất phức tạp, như để cố gắng trả lời một số câu hỏi mà các nhà quản lý đã đặt ra.

Thế giới quay lưng

Hiện nay, Ngân hàng Trung ương Châu Âu ECB đang có kế hoạch khởi động dự án đồng euro kỹ thuật số trong vòng 5 năm để bổ sung cho tiền của Ngân hàng Trung ương hiện có. Trong khi các nhà lãnh đạo cấp cao như chủ tịch ECB, Christine Lagarde đang bày tỏ những triển vọng tích cực, thì các quan chức từ ngân hàng Bundesbank của Đức vẫn không bị thuyết phục.

Thành viên hội đồng quản trị ECB, Fabio Panetta lập luận rằng, thiết kế của đồng euro kỹ thuật số có thể đảm bảo nó sẽ không cạnh tranh với tiền gửi ngân hàng, liên quan đến các đề xuất trước đó về giới hạn nắm giữ đồng euro kỹ thuật số cho công dân. 

Quan trọng nhất, đó là tầm quan trọng của dự án đối với việc đảm bảo quyền tự chủ tài chính và khả năng phục hồi của Khu vực đồng tiền chung châu Âu trước các tập đoàn nước ngoài và các tác nhân khác trong khu vực.

“Chúng tôi phải ngăn chặn các giao dịch thanh toán ở châu Âu bị chi phối bởi các nhà cung cấp bên ngoài châu Âu, chẳng hạn như những gã khổng lồ công nghệ toàn cầu, những người sẽ cung cấp các loại tiền tệ kỹ thuật số trong tương lai. Bằng cách chuẩn bị cho một đồng euro kỹ thuật số, chúng tôi cũng đang đảm bảo quyền tự trị của châu Âu. Đó là một biện pháp bảo vệ trong trường hợp các kịch bản không mong muốn xảy ra ”, Fabio Panetta khẳng định.

Sự nhấn mạnh đó rõ ràng ám chỉ những nỗ lực lâu dài của Facebook trong việc tung ra đồng Diem - một loại stablecoin được hỗ trợ bởi tiền pháp định. Trong khi đó, các cường quốc kinh tế hàng đầu như Trung Quốc đã đi trước rất nhiều trong cuộc đua với đồng tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương.

Bộ trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz gần đây đã phê bình đề xuất stablecoin Diem của Facebook. Ông nhắc lại rằng, Chính phủ Đức sẽ không chấp nhận việc gia nhập thị trường, với lý do các rủi ro pháp lý được giải quyết chưa đầy đủ.

Bên cạnh việc bảo đảm sự chấp thuận của các cơ quan quản lý Thụy Sĩ, Diem dường như có thể gặp phải sự phản đối của các cơ quan quản lý Chính phủ ở nhiều nước.

Theo một chuyên gia tài chính số, các quy định của Stablecoin đang là tâm điểm chú ý của các Chính phủ trong các khối kinh tế lớn, bao gồm Hoa Kỳ và Khu vực đồng tiền chung châu Âu. Trung Quốc cũng vẫn tiếp tục đẩy nhanh tiến độ phát triển dự án nhân dân tệ kỹ thuật số của mình và bất chấp những khẳng định ban đầu ngược lại.

“Có thể thấy, thông báo của Facebook vào năm 2019 đã thúc đẩy các nhà quản lý tài chính trên toàn thế giới xem xét kỹ lưỡng về stablecoin. Đặc biệt là hiệu ứng lan truyền dành cho một loại tiền kỹ thuật số có thể được hưởng lợi trên 2,8 tỷ người dùng Facebook. Điều này đã thúc đẩy các cuộc thảo luận căng thẳng giữa các cơ quan quản lý quốc gia và quốc tế. Cụ thể, ngoài một loạt các cuộc điều trần diễn ra vào năm 2019 sau tuyên bố của Facebook, một số người cũng thúc đẩy các quy định nghiêm ngặt hơn về stablecoin. Các biện pháp, nếu được thông qua, sẽ buộc các nhà phát hành stablecoin tư nhân phải tuân thủ tiêu chuẩn ngân hàng”, vị chuyên gia phân tích.

Không chỉ vậy, các cơ quan liên Chính phủ như G7 và G20 cũng bày tỏ mối quan tâm của họ về stablecoin, với trường hợp của Diem thường sẽ bị loại trừ. Các cơ quan này đã ban hành nhiều báo cáo và nghiên cứu nêu bật khả năng của các stablecoin tư nhân trong việc phá vỡ các hệ thống tài chính cũ.

Phải nhìn nhận rằng, số hóa dường như là giai đoạn tiếp theo trong sự phát triển của tiền tệ. Agustín Carstens, Tổng giám đốc của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đã lập luận rằng, các Ngân hàng Trung ương đang đóng vai trò quan trọng trong việc xoay trục sang tiền tệ kỹ thuật số.

Tại Ấn Độ, Ngân hàng Trung ương nước này đã xác nhận rằng, họ đang tích cực phát triển đồng rupee kỹ thuật số, với mục tiêu theo bước chân của Trung Quốc trong việc tạo ra một đồng tiền kỹ thuật số cho quốc gia họ. Trong khi đó, chính phủ Ấn Độ được cho là đã ban hành lệnh cấm gần như toàn diện đối với tiền điện tử, bao gồm cả stablecoin.

Và một đấu trường lớn như Trung Quốc với DCEP cũng đang là một cản trở lớn cho Diem để đạt được sự chấp nhận đáng kể, chưa kể rằng bản thân cha đẻ của Diem cũng chưa có chỗ đứng tại đấu trường nội địa hơn tỷ dân  này.