Nguồn năng lượng sạch

Thực tế thế giới phải thừa nhận trong nhiều thập kỷ qua về tính kinh tế và môi trường của điện hạt nhân là vượt trội so với một số nguồn năng lượ khác. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, khi các nguồn năng lượng từ hóa thạch đang dần cạn kiệt và tạo ra ô nhiễm môi trường hết sức to lớn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người thì nguồn năng lượng hạt nhân là sự lựa chọn thiết yếu nhất.

Trong bài báo cấp cao mới nhất (2015), hai nhà nghiên cứu Christophe McGlade và Paul Ekins đã làm sáng tỏ về lý thuyết đỉnh của Hubbert - nghĩa là sự tăng lên và sau đó giảm trong tài nguyên không thể được tái tạo như than, dầu, khí ga - là chủ yếu không thích hợp trong việc giải quyết các vấn đề khí hậu. Sự khan hiếm nhiên liệu hóa thạch sẽ không khởi đầu quá trình chuyển đổi cần thiết. Điểm mấu chốt của môi trường là đáp ứng mục tiêu khí hậu của chúng ta cần thiết phải giảm được sự phát thải CO₂ tích lũy dưới 870 Gt đến 1.240 Gt giữa 2011 và 2050 nếu chúng ta muốn hạn chế sự nóng lên toàn cầu đến 2^oC so với nhiệt độ trung bình toàn cầu của thời đại tiền công nghiệp. Tuy nhiên, lượng cacbon được chứa trong nguồn cung cấp nhiên liệu hóa thạch toàn cầu của chúng ta được ước tính tương đương với 11.000 Gt CO₂, điều đó có nghĩa là việc thực hiện chính sách khí hậu đầy tham vọng của chúng ta sẽ phải bỏ lại phần lớn khu vực tài nguyên dự trữ chưa được khai thác.

Hiện nay hàng loạt lời kêu gọi từ người dân và các tổ chức quan tâm đến sự nóng lên của trái đất về việc sử dụng điện hạt nhân như là một phần của giải pháp. Lời kêu gọi đó đến từ New York Times, Trung tâm Giải pháp năng lượng và khí hậu (trước đây là Trung tâm Nghiên cứu Biến đổi khí hậu toàn cầu), và một số các nhà khoa học hàng đầu, các kỹ sư, chính trị gia. Họ nói đến tiềm năng của công nghệ năng lượng hạt nhân sẽ cung cấp một lượng lớn năng lượng giá thành thấp. Các lò phản ứng tiên tiến mới, các lò phản ứng modun nhỏ và sự phân hạch là các ứng cử cho việc cung cấp năng lượng này.

Cùng thời điểm này, lại có những quan tâm rất nghiêm túc với cả ngành công nghiệp hạt nhân đã phát triển và ngành công nghiệp hạt nhân trong tương lai. Alan Robock (Đại học Rutgers) tóm tắt các mối quan tâm này trong một bài xã luận đặc biệt bằng đặt ra các câu hỏi về liệu khả năng của công nghiệp hạt nhân có đáp ứng các vấn đề cần thiết như sau không: 1) Trở lực của sự gia tăng nhanh; 2) Tiềm tàng các sự cố thảm khốc; 3) Khả năng dễ bị khủng bố tấn công; 4) Sự vận hành không an toàn; 5) Khả năng kinh tế; 6) Chôn cất thải; 7) Các tác động do khai thác mỏ uran; 8) Các tác động đến hiệu ứng nhà kính do năng lượng tái tạo. Các cuộc đấu sau lưng và trước mặt giữa bên ủng hộ và chống đối có chắc chắn để tiếp tục phát triển điện hạt nhân. Nhưng đơn giản chỉ nhìn riêng vào câu hỏi thứ 5 trong danh mục này đã thấy chi phí trực tiếp và chi phí cơ hội đầu tư vào năng lượng hạt nhân ngày nay quả là một thách thức lớn.

Tiếp tục giữ vị thế cao

Theo báo cáo này dự báo, công suất điện hạt nhân toàn cầu sẽ tăng lên 552 gigawatt (GWe) vào năm 2035 so với mức 379 GWe như hiện nay, tương đương với 11%.

Theo báo cáo, cho đến khi xảy ra thảm họa Fukushima tại Nhật Bản, triển vọng của ngành điện hạt nhân thế giới vẫn rất sáng sủa. Tuy nhiên, bất chấp thảm họa nói trên, rất nhiều nước đã nhấn mạnh việc thỏa mãn yêu cầu về an ninh và môi trường trong các mục tiêu cung cấp trong các chiến lược năng lượng, đồng nghĩa với việc ủng hộ ngành điện hạt nhân.

Triển vọng về việc xây dựng các lò phản ứng mới tiếp tục tăng mạnh tại Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc, cũng như một số nước tại EU và Trung Đông, tuy nhiên, mức tăng trưởng nhu cầu về điện tại các nước mà ngành điện hạt nhân phát triển lại tiếp tục ở mức thấp.

Theo ông Agneta Rising, Tổng giám đốc của Hiệp hội hạt nhân thế giới, sản lượng điện hạt nhân sẽ dự báo tăng mạnh trong năm năm tới, cao hơn hẳn mức tăng trong vòng hai thập kỷ qua. Để đáp ứng mức tăng này, thế giới cần khoảng 103.000 tấn nhiên liệu urani (tU) (tương đương với 267 triệu pao U3O8) vào năm 2035, so với 56.250 tU (146 triệu pao U3O8) vào năm 2014. Cho đến nay, trữ lượng urani trên thế giới đủ để thỏa mãn nhu cầu của các lò phản ứng tới năm 2035, tuy nhiên, do giá urani sụt giảm đã thu hẹp các hoạt động thăm dò và mở mỏ mới và một số mỏ đã ngừng khai thác.