Hành vi rửa tiền, tài trợ khủng bố qua các tổ chức tài chính khác ở mức trung bình

Hoàng Anh

Theo Báo cáo đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền và tài trợ khủng bố, thì nhận thức và hiểu biết đối với các quy định pháp luật trong đó có quy định về phòng, chống rửa tiền của nhóm các tổ chức tài chính khác được đánh giá là hạn chế hơn so với nhóm các tổ chức chuyên nghiệp như các ngân hàng, công ty bảo hiểm, chứng khoán. Tuy nhiên, quy mô hoạt động của nhóm các tổ chức tài chính khác nhỏ và đơn giản, nên nguy cơ xảy ra vi phạm rửa tiền và mức độ ảnh hưởng là không lớn!

Nhóm các tổ chức tài chính khác đa dạng về loại hình, địa bàn hoạt động rộng khắp cả nước với quy mô thường là rất nhỏ so với các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng.

Các tổ chức tài chính khác bao gồm: Công ty kinh doanh kiều hối, Đại lý thu đổi ngoại tệ, Công ty tài chính tổng hợp, công ty cho thuê tài chính, công ty tài chính tín dụng tiêu dùng, Tổ chức tài chính vi mô, Quỹ tín dụng nhân dân, Quỹ đầu tư phát triển địa phương, Tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, Hiệu cầm đồ, Hệ thống chuyển tiền ngầm…

Về cơ bản, các quỹ tín dụng nhân dân là các tổ chức mang tính chất hỗ trợ phát triển kinh tế cho các hộ nghèo trong phạm vi địa phương, khách hàng phần lớn là nông dân vay tiền đầu tư vào hoạt động sản xuất nông nghiệp. Không có các giao dịch quốc tế thực hiện thông qua hệ thống các quỹ tín dụng nhân dân, cho nên tính dễ tổn thương đối với rửa tiền ở khu vực này là thấp…

Đây là đối tượng quản lý trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước với hệ thống mạng lưới tại 63 tỉnh, thành phố nên về cơ bản các tổ chức này được quản lý chặt chẽ theo các quy định của pháp luật, trong đó có quy định về phòng, chống rửa tiền.

Quy mô hoạt động của nhóm các tổ chức tài chính khác rất nhỏ, tổ chức đơn giản, nên ngoài hệ thống chuyển tiền ngầm, thì nguy cơ rửa tiền, tài trợ khủng bố thông qua các tổ chức tài chính khác là không lớn, khi so sánh, đối chiếu với tổng thể đối tượng báo cáo xét trên tất cả các khía cạnh. Điển hình như:

Công ty kiều hối: Chất lượng kiểm soát phòng, chống rửa tiền của các công ty kiều hối ở mức trung bình cao. Đạt được mức này do chất lượng vận hành và chất lượng chính sách và quy trình phòng, chống rửa tiền đều đạt mức trung bình cao. Đối với chất lượng vận hành, cần đặc biệt lưu ý đến chất lượng của khung thẩm định khách hàng (chỉ đạt mức rất thấp), chủ yếu do mức độ sẵn có của nguồn thông tin độc lập bằng không.

Tuy nhiên, đây là khu vực có đặc thù cung cấp dịch vụ nhận, chi trả ngoại tệ từ nước ngoài chuyển về, thủ tục chuyển tiền đơn giản, việc thu thập thông tin về khách hàng thường đơn giản; ngoài ra, thông tin chi tiết về bên chuyển tiền thường không thu thập được đầy đủ.

Đại lý thu đổi ngoại tệ: Chất lượng kiểm soát phòng, chống rửa tiền của các đại lý đổi ngoại tệ ở mức trung bình. Điều này là do chất lượng vận hành và chất lượng chính sách và quy trình phòng, chống rửa tiền lần lượt đạt mức trung bình và trung bình cao.

Chất lượng vận hành cũng chỉ đạt mức trung bình do chất lượng của khuôn khổ thẩm định khách hàng chỉ ở mức trung bình thấp (tiệm cận ngưỡng thấp), điều này do mức độ sẵn có của cơ sở hạ tầng nhận dạng tin cậy và mức độ sẵn có và tiếp cận thông tin sở hữu đều ở mức trung bình, đặc biệt là mức độ sẵn có của nguồn thông tin độc lập bằng không.

Công ty tài chính tổng hợp, công ty cho thuê tài chính, công ty tài chính tín dụng tiêu dùng: Chất lượng kiểm soát phòng, chống rửa tiền của các công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính đạt ở mức từ trung bình cao đến cao. Điều này là do hiện nay đã có khung pháp lý điều chỉnh và kiểm tra, thanh tra, giám sát hoạt động của các tổ chức này (tính toàn diện của khuôn khổ pháp lý về phòng, chống rửa tiền và hiệu quả của hoạt động thanh tra, giám sát đều được đánh giá cao).

Chất lượng vận hành và chất lượng chính sách và quy trình phòng chống rửa tiền lần lượt đạt mức trung bình cao và cao. Mức độ sử dụng tiền mặt đạt mức trung bình thấp và thấp và tần suất giao dịch quốc tế hầu như bằng không.

Quỹ tín dụng nhân dân: Hệ thống quỹ tín dụng nhân dân được cấp phép bởi NHNN chi nhánh và chịu sự quản lý, thanh tra, giám sát trực tiếp của NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố.

Về cơ bản, các quỹ tín dụng nhân dân là các tổ chức mang tính chất hỗ trợ phát triển kinh tế cho các hộ nghèo trong phạm vi địa phương, khách hàng phần lớn là nông dân vay tiền đầu tư vào hoạt động sản xuất nông nghiệp. Không có các giao dịch quốc tế thực hiện thông qua hệ thống các quỹ tín dụng nhân dân, cho nên tính dễ tổn thương đối với rửa tiền ở khu vực này là thấp…