Hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp: Từng bước ổn định
Hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp tại Việt Nam đã và đang có nhiều chuyển biến tích cực. Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương), đến thời điểm này, không còn các vụ việc có hậu quả nghiêm trọng, doanh thu ngành tăng đều, các doanh nghiệp đã có những đóng góp nhất định vào ngân sách của Nhà nước.
Thông tin từ Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Cục CT&BVNTD), số lượng doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tính đến tháng 8/2020 chỉ còn 21 doanh nghiệp, giảm 30% so cuối năm 2018.
Đầu năm 2019, trên thị trường có 30 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận hoạt động bán hàng đa cấp đang hoạt động và 3 doanh nghiệp được cấp mới. Tuy nhiên, từ đầu năm 2019 đến nay, có 12 doanh nghiệp đã chấm dứt hoạt động, trong đó: 5 doanh nghiệp bị thu hồi Giấy chứng nhận do không đáp ứng điều kiện mới của Nghị định 40/2018/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp; 1 doanh nghiệp bị thu hồi Giấy chứng nhận do vi phạm điều cấm của Nghị định; 2 doanh nghiệp không được gia hạn giấy chứng nhận do không duy trì các điều kiện theo quy định Nghị định; 2 doanh nghiệp hết hạn giấy chứng nhận và không làm thủ tục gia hạn; 2 doanh nghiệp tự nguyện chấm dứt hoạt động.
Thống kê cho thấy, tổng số lượng người tham gia bán hàng đa cấp năm 2019 là 1.105.003 người, giảm 159.401 người (khoảng 12%) so với cuối năm 2018. Trong đó, số lượng người có phát sinh doanh thu, hoa hồng chiếm khoảng 50%. Mặc dù số lượng người tham gia bán hàng đa cấp giảm nhưng tổng doanh thu bán hàng đa cấp năm 2019 của các doanh nghiệp đạt khoảng 12.575 tỷ đồng, tăng hơn 1.793 tỷ đồng (tăng 16%) so với năm 2018 và tăng 4.247 tỷ đồng (tăng 35%) so với năm 2017. Tổng số thuế đã nộp về ngân sách nhà nước trong năm 2019 đạt hơn 1.661 tỷ đồng, trong đó chủ yếu là thuế giá trị gia tăng do người tiêu dùng chi trả (chiếm 35,77%) và thuế xuất nhập khẩu (chiếm 38,02%).
Theo Cục CT&BVNTD, thời gian qua, công tác quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp tại Việt Nam đã được thực hiện mạnh mẽ và đồng bộ để hạn chế nhiều tiêu cực của loại hình kinh doanh này, trong đó chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật bán hàng đa cấp.
Giai đoạn từ năm 2018 đến nay, Cục CT&BVNTD đã phối hợp với các cơ quan liên quan như: Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Bộ Công an) đã hoàn thành thanh tra chuyên ngành việc chấp hành pháp luật về bán hàng đa cấp và xử phạt 4 doanh nghiệp với tổng số tiền phạt là 1.810 triệu đồng, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp của 1 doanh nghiệp. Ở cấp địa phương, tổng số tiền phạt của các cơ quan quản lý tại địa phương là 1.139 triệu đồng.
Bên cạnh đó, Cục CT&BVNTD phối hợp các cơ quan quản lý liên quan thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền, cảnh báo về các hành vi có dấu hiệu hoạt động bán hàng đa cấp trái phép nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, ngăn ngừa được các thiệt hại không đáng có.
Cùng với đó, những yêu cầu cao hơn về mặt kỹ thuật và tài chính cho các doanh nghiệp tham gia kinh doanh theo phương thức đa cấp, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp được chú trọng nhằm góp phần làm hoạt động của ngành bán hàng đa cấp minh bạch và hiệu quả cao hơn.
Cụ thể, Cục CT&BVNTD đã công bố dịch vụ công trực tuyến trong quản lý hoạt động bán hàng đa cấp đối với các thủ tục hành chính: Cấp và Sửa đổi, bổ sung Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp; giới thiệu trang thông tin điện tử quản lý bán hàng đa cấp mới nâng cấp với nhiều chức năng và ứng dụng mới, hỗ trợ cung cấp các thông số liệu cập nhật, minh bạch, đầy đủ về lĩnh vực bán hàng đa cấp, giúp tăng cường trao đổi thông tin, tương tác giữa cơ quan quản lý nhà nước từ Trung ương tới các địa phương qua đó nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bán hàng đa cấp…
Đặc biệt, Cục CT&BVNTD đã công bố ứng dụng iMLM hỗ trợ cung cấp và tiếp nhận thông tin về quản lý lĩnh vực bán hàng đa cấp tại Việt Nam một cách cập nhật và tiện lợi.