Quỹ Đầu tư phát triển địa phương đầu tiên (Quỹ TP.HCM) được thành lập vào năm 1997 theo hình thức thí điểm. Ngày 28/8/2007, để tạo hành lang pháp lý thống nhất cho các Quỹ hoạt động, Chính phủ đã ban hành Nghị định 138/2007/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của Quỹ đầu tư phát triển địa phương, theo đó hiệu quả hoạt động các Quỹ ngày càng phát triển, tạo thành kênh huy động vốn quan trọng cho các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất, đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương.

Sau gần 13 năm hoạt động, tính đến 12/2009, đã có 22 Quỹ Đầu tư phát triển địa phương được thành lập tại các tỉnh, thành phố trong cả nước để thực hiện nhiệm vụ đầu tư tài chính và đầu tư phát triển với tổng nguồn vốn hoạt động (không tính nguồn vốn uỷ thác) đạt xấp xỉ 10.000 tỷ đồng, gấp 14 lần so với năm 2000 và gấp 2 lần so với năm 2005. Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn bình quân giai đoạn 1997 – 2004 là 45.6%, giai đoạn 2005 – 2009 xấp xỉ 28%.

Thông qua các hoạt động cho vay, đầu tư trực tiếp, góp vốn liên doanh, liên kết thành lập các tổ chức kinh tế…để đầu tư phát triển các dự án hạ tầng kinh tế - xã hội, các Quỹ đã góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, khuyến khích các thành phần kinh tế cùng tham gia đầu tư. Đồng thời, chính quyền các địa phương có thêm công cụ tài chính để huy động các nguồn lực tài chính phục vụ cho mục tiêu phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế kỹ thuật theo chiến lược phát triển kinh tế xã hội đã được thông qua.

Tính đến 31/12/2009, hệ thống Quỹ đầu tư phát triển địa phương đã cho vay khoảng 4.256 dự án với tổng số vốn cho vay đạt gần 25.000 tỷ đồng, tăng 10 lần so với năm 2005. Đồng thời, Quỹ cũng đã bắt đầu mở rộng hoạt động đầu tư trực tiếp, tạo nguồn vốn mồi cho việc hình thành mô hình đối tác công – tư (PPP). Tính đến hết năm 2009, tổng vốn đầu tư trực tiếp của Quỹ là 1.200 tỷ đồng, tăng 3 lần so với năm 2005.

Ngoài ra, Quỹ đóng vai trò tích cực là một trung gian tài chính cho địa phương khi thực hiện quản lý nguồn vốn uỷ thác, tư vấn đầu tư tài chính. Tính đến cuối năm 2009, tổng vốn uỷ thác là 2.474 tỷ đồng, tăng gần 2 lần so với năm 2005.

Nhằm hỗ trợ các Quỹ ĐTPT địa phương nâng cao vai trò, năng lực hoạt động Chính phủ đã ký với Ngân hàng thế giới (WB) Hiệp định Tài chính về dự án Quỹ ĐTPT địa phương. Theo đó, WB cam kết cung cấp khoản tin dụng 185 triệu USD cho các Quỹ ĐTPT địa phương đủ năng lực, điều kiện cho vay lại. Mục tiêu của dự án là nhằm hỗ trợ năng lực tài chính và quản trị cho các Quỹ trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng đô thị trên địa bàn.

Hiện nay đã có 6 Quỹ ĐTPT địa phương được WB đáng giá đủ điều kiện tham gia dự án là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Tiền Giang, Đà Nẵng; trong đó có Quỹ Bình Dương va Đồng Nai đã có tiểu dự án được vay vốn từ dự án này.

Tại hội nghị, thông qua hoạt động thực tế tại các Quỹ địa phương, các đại biểu đã tập trung đánh giá, rút ra các bài học kinh nghiệm trên toàn diện các mặt hoạt động của hệ thống Quỹ ĐTPT địa phương thời gian qua va đề ra định hướng hoạt động, xây dựng hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, quy trình nghiệp vụ, quản trị… trong những năm tiếp theo.

Phát biểu tổng kết hội nghị, Thứ trưởng Trần Xuân Hà đã đánh giá cao hoạt động của hệ thống Quỹ ĐTPT địa phương trong việc góp phần tạo thêm nguồn vốn cho các dự án đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương. Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng cho rằng hoạt động của các Quỹ vẫn còn gặp nhiều khó khăn như trong công tác huy động, đầu tư vốn, một số Quỹ còn lúng túng trong mô hình quản trị Quỹ, xác định tôn chỉ, mục đích hoạt động, đối tượng đầu tư phù hợp…

Bên cạnh đó, cơ sở hành lang pháp lý cho hoạt động các Quỹ ĐTPT địa phương, tuy đã được xây dựng tương đối đầy đủ như nghị định 138/2007/NĐ-CP,  nhưng thời gian xây dựng, ban hành vào thời điểm hầu hết các Quỹ mới hình thành, cần phải được tiếp tục bổ sung hoàn thiện cho phù hợp với sự phát triển của các Quỹ ĐTPT địa phương.

Trong thời gian tới, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cũng đề nghị các địa phương cần quan tâm đến hoạt động của các Quỹ hơn nữa. Đồng thời các Quỹ ĐTPT địa phương và đầu tư các nguồn vốn; xác định cơ chế quản trị Quỹ quy mô hoạt động, đặc thù của địa phương để đạt hiệu quả trong quản lý; đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền trong thời gian tới…