Sau gần 30 năm đổi mới, một trong những thành tựu lớn nhất của nông nghiệp Việt Nam là sự phát triển của ngành lúa gạo. Sản xuất lúa gạo góp phần quan trọng vào xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an ninh lương thực và thúc đẩy xuất khẩu, tăng thu ngoại tệ, góp phần đẩy mạnh quan hệ quốc tế. Mặc dù có thành tựu to lớn nhưng ngành lúa gạo còn nhiều tồn tại, hạn chế.

Tăng trưởng sản xuất lúa gạo trong thời gian qua cũng chủ yếu theo chiều rộng, chất lượng gạo chưa cao, hoạt động chế biến sâu còn hạn chế; sản xuất lúa gạo sử dụng nhiều tài nguyên nhưng hiệu quả kinh tế chưa cao và gây ra nhiều tác động tiêu cực tới môi trường. Mặc dù năng suất, sản lượng lúa tăng liên tục nhưng nông dân trồng lúa thu nhập thấp và chịu rủi ro cao so với các tác nhân khác trong chuỗi giá trị…

Để nâng cao hiệu quả sản xuất lúa gạo, đảm bảo thu nhập ổn định cho người trồng lúa, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành quyết định số 3648/QĐ- BNN- TCCB ngày 21/8/2014 về thành lập Tổ soạn thảo đề án Tái cơ cấu ngành lúa gạo Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.

Báo cáo kết quả sau 2 năm triển khai xin ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước, các sở công thương, sở nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các doanh nghiệp… trên khắp cả nước và một số tổ chức quốc tế tại Hội thảo, Tổ soạn thảo đề án tái cơ cấu cho biết: Các ý kiến góp ý đề án đều tập trung vào các vấn đề: Cần phá vỡ tư duy sản xuất tự cung, tự cấp để nâng cao khả năng sản xuất hàng hóa của nông dân; xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu cho lúa gạo Việt Nam; tăng cường năng lực của các hợp tác xã; nới nhẹ quy chế xuất khẩu gạo để các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng có thể hưởng lợi; vấn đề hạn điền trong sản xuất lúa cần được phân tích thấu đáo để có giải pháp;

Đặc biệt, cần có quy hoạch cụ thể vùng nguyên liệu để xác định tỷ lệ diện tích cho an ninh lương thực và xuất khẩu; cần chú trọng hơn nữa đến cơ sở hạ tầng, giao thông cho ngành nông nghiệp, đặc biệt là vùng đồng bằng sông Cửu Long; vai trò của doanh nghiệp phải được thể hiện rõ hơn trong đề án...