Tạo thuận lợi thương mại gắn với chống thất thu ngân sách

Trong năm 2023, trong bối cảnh đối mặt nhiều khó khăn, thách thức, Tổng cục Hải quan đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp nỗ lực thực hiện tốt nhất nhiệm vụ được giao, đạt nhiều kết quả tích cực. Điển hình trong phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Trong năm 2023, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới trong năm 2023 diễn biến phức tạp với phương thức, thủ đoạn tinh vi khó lường; tập trung vào việc: không khai báo, khai hải quan không đúng với thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng, vận chuyển trái phép hàng cấm, ma túy, động vật hoang dã, tiền tệ qua biên giới, nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn, quy chuẩn.

Trước tình hình trên, với vai trò Cơ quan tham mưu, giúp việc cho Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã quyết liệt triển khai Kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán; tham mưu cho Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính ban hành: các văn bản chỉ đạo, cảnh báo cho các Cục Hải quan tỉnh, thành phố hướng dẫn thực hiện công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại; Kế hoạch kiểm soát hải quan trong toàn Ngành năm 2023...

Tính từ ngày 16/12/2022-15/11/2023, toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý: 14.618 vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan, giảm 9,2% so với cùng kỳ năm 2022. Trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 11.521,26 tỷ đồng, tăng 98,9% so với cùng kỳ năm 2022. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 35 vụ, giảm 24% so với cùng kỳ năm 2022 và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 166 vụ, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2022. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước là 474,3 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong thu ngân sách, nhằm phấn đấu đạt chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước được giao năm 2023, ngành Hải quan đã thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu; đẩy mạnh thực hiện hiện đại hóa công tác quản lý thu thuế điện tử và thông quan 24/7. Đến nay, đã có 42 ngân hàng triển khai; thực hiện ký kết thỏa thuận hợp tác phối hợp thu với 47 ngân hàng; có 08 ngân hàng đã triển khai công tác nhờ thu. Ước tính tổng thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu trong năm 2023 bằng 85,9% dự toán được giao, tuy nhiên, ngành Hải quan cố gắng thu vượt số đã báo cáo Quốc hội điều chỉnh giảm.

Số thu giảm so với cùng kỳ năm trước là do kinh tế thế giới năm 2023 đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ lụy cho hoạt động xuất nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế. Một số mặt hàng nhập khẩu là nguồn thu chính có kim ngạch giảm so với cùng kỳ năm 2022: Nhóm các mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất; Nhóm xăng dầu nhập khẩu đạt 7,6 triệu tấn, trị giá đạt 6,3 tỷ USD, tăng 21,4% về lượng nhưng giảm 1,4% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.400 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước.

Công tác cải cách hành chính cũng được ngành Hải quan chú trọng đẩy mạnh. Nhờ đó, 2023 là năm thứ 07 liên tiếp Tổng cục Hải quan được Bộ Tài chính xếp hạng đứng đầu trong số các đơn vị khối Tổng cục và tương đương thuộc Bộ về Chỉ số cải cách hành chính, đồng thời góp phần tăng điểm số Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) của Bộ Tài chính...

Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Tổng cục Hải quan đã báo cáo tham luận về công tác thu ngân sách nhà nước của ngành Hải quan; kiểm soát hải quan đối với hàng hoá giao dịch qua thương mại điện tử; chuyển đổi số của Ngành...

Cũng tại hội nghị, đại diện lãnh đạo các cục hải quan địa phương: TP. Hồ Chí Minh, TP. Hà Nội, TP. Hải Phòng, đã đánh giá kết quả công tác của đơn vị mình trong năm 2023 và đưa ra một số đề xuất, kiến nghị các giải pháp để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong năm 2024.

Triển khai nhiệm vụ năm 2024 ngay từ ngày đầu, tháng đầu

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh, 2023 là năm vô cùng cố gắng nỗ lực, đoàn kết thực hiện nhiệm vụ của ngành Hải quan trong bối cảnh tình hình kinh tế gặp nhiều khó khăn. Ngành Hải quan đã tiếp tục tạo thuận lợi thương mại; thông quan hàng hoá xuất nhập khẩu 24/7, tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh. 

Công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại cũng đạt nhiều thành tựu rõ nét. Đồng thời, ngành Hải quan đã làm tốt vai trò cơ quan thường trực Một cửa quốc gia; cải cách hành chính, cải cách quản lý hàng nhập khẩu; ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát, kiểm tra...

Thứ trưởng đánh giá, năm 2023, Tổng cục Hải quan đã hợp tác quốc tế hiệu quả, điển hình là việc tổ chức thành công Hội nghị và Triển lãm công nghệ năm 2023 của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO). Cùng với đó, nhiều hoạt động hợp tác quốc tế song phương trong khu vực và quốc tế đã đem lại hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ chính trị.

Theo Thứ trưởng, thu ngân sách của ngành Hải quan hiện chưa đạt dự toán nhưng là sự nỗ lực cố gắng rất lớn bởi nguồn thu phụ thuộc vào hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá chịu thuế. Ngành Hải quan đã đảm bảo thu đúng, thu đủ vào ngân sách ở tất cả các khâu từ giám sát, kiểm tra sau thông quan...

Thay mặt lãnh đạo Bộ Tài chính, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi ghi nhận và biểu dương sự cố gắng, nỗ lực và kết quả đã đạt được của toàn ngành Hải quan trong năm 2023. Kết quả này đã đóng góp vào kết quả chung của ngành Tài chính và nền kinh tế.

Giao nhiệm vụ cho ngành Hải quan trong năm 2024, Thứ trưởng đề nghị toàn Ngành tiếp tục tập trung tạo thuận lợi thương mại; chống buôn lậu, gian lận thương mại; tập trung ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng hệ thống quản lý hải quan đối với thương mại điện tử; đẩy mạnh cải cách hành chính. Cùng với đó, tiếp tục quan tâm truyền thống chính sách, giải đáp, đối thoại chính sách với doanh nghiệp, tổ chức có liên quan…

Thứ trưởng đề nghị ngành Hải quan triển khai thực hiện dự toán thu ngân sách năm 2024 ngay từ ngày đầu, tháng đầu đảm bảo thu đúng, thu đủ vào ngân sách nhà nước. Đồng thời, tiếp tục xây dựng lực lượng hải quan chuyên nghiệp hiện đại, đào tạo, nâng cao năng lực chuyên môn, tư tưởng chính trị, đảm bảo kỷ luật, kỷ cương công vụ.

"Tôi tin tưởng, ngành Hải quan sẽ thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao năm 2024 và các năm tiếp theo trên cơ sở truyền thống lâu dài tốt đẹp của Ngành", Thứ trưởng tin tưởng.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Thứ trưởng, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn khẳng định, ngành Hải quan sẽ tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp vừa tạo thuận lợi thương mại, vừa chống thất thu ngân sách, nỗ lực hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao.

Theo đó, Tổng cục sẽ sớm ban hành kế hoạch, chỉ thị về thu ngân sách ngay từ đầu năm để phấn đấu thu đạt và vượt chỉ tiêu được giao năm 2024 với phương châm tạo thuận lợi thương mại tối đa, tạo thuận lợi thương mại là cốt lõi; triển khai các dự án công nghệ thông tin về chuyển đổi số hải quan; tiếp tục có các kiến nghị, đề xuất để đảm bảo nhân sự của Ngành.

Về chống buôn lậu, gian lận thương mại, ngành Hải quan sẽ phát huy kết quả năm 2023, tập trung đấu tranh, phòng ngừa, bắt giữ tội phạm ma tuý; phòng chống tội phạm gian lận thương mại mới như: nhập khống, xuất khống, mua bán hoá đơn để chuyển tiền ra nước ngoài; chống buôn bán động vật hoang dã... Đặc biệt, sẽ tiếp tục phối hợp với các nước trong và ngoài khu vực để triển khai hiệu quả công tác này...