Trước thực tế đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã huy động các tổ chức triển khai các giải pháp cấp bách khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của EC đối với hải sản Việt Nam.

Khi EC rút “thẻ vàng” đối với hải sản Việt Nam do hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU), chúng ta đã vào cuộc quyết liệt với những giải pháp đồng bộ, cả trước mắt và lâu dài.

Thế nhưng, theo ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), việc thực thi 4 khuyến nghị của EC đang gặp nhiều khó khăn do tình hình tàu cá và ngư dân vi phạm khai thác hải sản trái phép ở các nước trong khu vực biển Đông vẫn còn diễn biến phức tạp, số vụ vi phạm thậm chí không giảm mà còn có xu hướng tăng.

Thống kê của Tổng cục Thủy sản trong năm 2018, đã xảy ra 85 vụ với 137 tàu và 1.162 ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, tăng 28 vụ/46 tàu/379 ngư dân so với năm 2017, tập trung tại vùng biển các nước Thái Lan, Malaysia, Philippines, Campuchia, Indonesia… Các tỉnh có nhiều tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, xử lý gồm Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Định, Bến Tre, Cà Mau, Bình Thuận...

Vấn đề truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác cũng là một hạn chế trong việc thực hiện các khuyến nghị của EC hiện nay.

Theo ông Hùng, hầu hết hồ sơ xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thuỷ sản được kiểm tra không đáp ứng được yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, phần lớn các hồ sơ xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thuỷ sản không truy xuất được dữ liệu tàu cá cập cảng và sản lượng bốc dỡ từ sổ cái; khối lượng xác nhận nguyên liệu không khớp với nhật kí khai thác và biên bản kiểm soát tàu cá cập cảng.

Vẫn còn trên 78% số tàu chưa thực hiện việc nộp nhật ký; 100% tàu được kiểm tra chưa nộp báo cáo khai thác theo quy định. Đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc còn 13 lô hàng xuất vào thị trường EC bị tạm dừng thông quan để xác minh, kiểm tra thông tin (chiếm 0,03%)

Phải có chế tài xử lý mạnh vi phạm. Đó là đề nghị của nhiều địa phương trước thực trạng vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài không hề giảm. Ông Trần Châu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho rằng, việc bảo hộ công dân quá mức đã khiến họ xem thường pháp luật. Còn theo Thiếu tướng Bùi Trung Dũng, Phó Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam (Bộ Quốc phòng) thì tình trạng tàu cá vi phạm vẫn rất nhức nhối.

Đồng tình với quan điểm này, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng, cần đẩy nhanh nghị định xử phạt vi phạm, tăng mức phạt gấp 10 lần so với hiện nay. Bộ trưởng cũng yêu cầu các địa phương, ngành chức năng tiếp tục chỉ đạo lực lượng kiểm ngư phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường tuần tra, kiểm tra, giám sát việc thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về thủy sản trên các vùng biển; phát hiện, ngăn chặn kịp thời tàu cá và ngư dân có dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài.

Trước mắt hoàn thành đồng bộ hoá cơ dữ liệu nghề cá VN-FISHBASE kết nối, vận hành thông suốt giữa Trung ương với 28 tỉnh ven biển và với các cảng cá chỉ định, hoàn thành trong tháng 5/2019.