Thị trường vốn ngày càng hoàn thiện về cấu trúc, quy mô

Tại Hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, thị trường vốn và tài chính ngày càng hoàn thiện về cấu trúc và quy mô, đóng vai trò quan trọng trong việc huy động các nguồn lực cho nền kinh tế, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Đất nước.

Đến cuối tháng 11/2022, quy mô của thị trường vốn đạt 105% GDP năm 2021. Trong đó, quy mô vốn hoá của thị trường cổ phiếu tương đương 64% GDP. Quy mô của thị trường trái phiếu đạt 41% GDP, trong đó trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đạt 15% GDP. Quy mô huy động vốn qua thị trường vốn giai đoạn 2011-2021 đạt trên 5 triệu tỷ đồng, tương đương 30% tổng mức vốn đầu tư của toàn xã hội.

Trước tình hình thị trường vốn như hiện nay, Bộ Tài chính đã triển khai các giải pháp trọng tâm để tiếp tục tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, trong đó tập trung phát triển thị trường vốn, thị trường (TTCK) nhằm khơi thông nguồn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế phát triển.

 “Thị trường vốn ngày càng phát triển cân bằng giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn; giữa thị trường cổ phiếu và thị trường trái phiếu; giữa thị trường trái phiếu Chính phủ và TPDN góp phần vào tái cơ cấu nợ công, đầu tư công, cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước và đóng góp chung vào sự phát triển kinh tế”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nhận định.

Thông tin về tình hình thị trường bất động sản (BĐS), Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho hay, đây cũng là thị trường quan trọng của nền kinh tế có vai trò thu hút các nguồn lực và tạo ra các tài sản cố định, thúc đẩy nhiều ngành lĩnh vực khác cùng phát triển. Nhu cầu vốn cho thị trường BĐS cũng rất lớn và đa dạng, thông qua thị trường vốn, các doanh nghiệp BĐS huy động được khối lượng vốn lớn qua phát hành cổ phiếu, trái phiếu để thực hiện các dự án đầu tư.

Hiện nay, có 280 doanh nghiệp phát hành trái phiếu để huy động vốn trung và dài. Trong năm 2021, các doanh nghiệp BĐS và xây dựng phát hành TPDN để huy động vốn chiếm 33,6% tổng khối lượng TPDN phát hành. Khối lượng huy động vốn thông qua cổ phiếu của các doanh nghiệp BĐS đại chúng chiếm 25% khối lượng phát hành năm 2021.

Dó vậy, song hành với kênh tín dụng ngân hàng thì thị trường vốn đã trở thành kênh dẫn vốn trung dài hạn quan trọng của các doanh nghiệp BĐS, và giảm cung vốn từ kênh tín dụng ngân hàng.

Đồng thời, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi khẳng định, thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ thực hiện các giải pháp để phát triển thị trường vốn hoạt động an toàn, ổn định, hiệu quả, có cơ cấu hợp lý cân đối giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn, thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu...

Nêu ý kiến tại Hội Thảo, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho biết, với việc siết lại tiêu chuẩn về đầu tư TPDN của các tổ chức tín dụng, thị trường đã có những điều chỉnh mạnh. TS. Cấn Văn Lực đề nghị Chính phủ cho sửa đổi quy định pháp luật với mức độ "cân bằng" và phù hợp giữa "kiểm soát" rủi ro và "hỗ trợ" phát triển lành mạnh.

Bên cạnh đó, đưa ra nhận về định thị trường trái phiếu, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho rằng, vấn đề thanh khoản của thị trường TPDN và rủi ro liên thông giữa thị trường này với thị trường tiền tệ, thị trường tài sản sẽ là rủi ro mang tính trọng yếu trong năm 2023-2024. Chuyên gia này đề xuất Chính phủ chỉ đạo có phương án, giải pháp cụ thể, khả thi giải quyết rủi ro TPDN này.

Thực hiện các giải pháp để  TTCK phát triển mạnh trở lại

Trao đổi tại Hội thảo về TTCK, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho biết, dòng tiền vào TTCK Việt Nam sụt giảm mạnh so với 2 năm trước. Hiện tượng này là do hầu hết những dòng tiền chính đổ vào TTCK Việt Nam thời gian qua đều giảm. 

Theo Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, niềm tin của nhà đầu tư chứng khoán đang giảm, nguyên do ngoài những tác động tiêu cực từ bối cảnh kinh tế thế giới cũng như rủi ro, thách thức gia tăng; tâm lý nhà đầu tư còn chịu ảnh hưởng từ một số thông tin sai sự thật trên mạng xã hội.

Đại diện của BIDV cũng nhận định rằng, dòng tiền của nhà đầu tư trong nước cũng bị hạn chế trong bối cảnh doanh nghiệp gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng do năng lực tài chính suy giảm, hạn mức tăng trưởng tín dụng kiểm soát chặt chẽ..., khiến lượng vốn dành cho hoạt động đầu tư của doanh nghiệp bị giảm đi đáng kể.

“Nhà đầu tư đang bắt đầu dịch chuyển sang những kênh đầu tư ít rủi ro hơn như tiền gửi ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh lãi suất huy động đang tăng lên, dẫn đến việc thanh khoản thị trường sụt giảm, từ đó tạo ra vòng xoáy tác động tiêu cực đến tâm lý nhà đầu tư cá nhân và kéo giá cổ phiếu tiếp tục giảm sâu. Tâm lý đám đông khá phổ biến trên thị trường, tác động của tâm lý đám đông lên TTCK Việt Nam còn đặc biệt mạnh hơn so với ở những quốc gia khác.", TS. Cấn Văn Lực cho hay.

TS. Cấn Văn Lực đề xuất nên sớm phát triển các sản phẩm chứng khoán phái sinh mới như hợp đồng tương lai trên chỉ số cố phiếu khác, hợp đồng tương lai trên cổ phiếu đơn lẻ, hợp đồng quyền chọn... nhằm đa dạng hóa sản phẩm, khắc phục hạn chế của hợp đồng tương lai chỉ số VN30 hiện tại, thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. 

Trước tình hình của thị trường vốn nói chung và TTCK nói riêng, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi khẳng định: “Bộ Tài chính sẽ thực hiện các giải pháp để phát triển thị trường vốn hoạt động an toàn, ổn định, hiệu quả, có cơ cấu hợp lý, cân đối giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn, thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu, giúp TTCK tiếp tục phát triển mạnh trở lại trong thời gian tới”.