Ngày 17/11, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp tổ chức Diễn đàn pháp luật ASEAN năm 2022 với chủ đề “Kinh nghiệm quốc tế về tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự và thương mại trong khuôn khổ Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế”.

Diễn đàn lần này nhằm triển khai Sáng kiến “Tăng cường tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự và thương mại giữa các quốc gia thành viên” trong ASEAN, có sự phối hợp của Ban thư ký ASEAN, Ban thư ký Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế với sự hỗ trợ của Dự án Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam - EU Justice and Legal Empowerment (EU JULE).

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc nhấn mạnh: Trong bối cảnh toàn cầu hoá, sự liên kết, hội nhập trong nội khối ASEAN và giữa ASEAN với bên ngoài không ngừng được tăng cường và mở rộng, đem lại sự gia tăng các vấn đề pháp lý có yếu tố nước ngoài phát sinh đòi hỏi các quốc gia cùng hợp tác giải quyết.

Trong quá trình thực hiện sáng kiến của Việt Nam về tăng cường tương trợ tư pháp về dân sự và thương mại trong ASEAN, các nước thành viên ASEAN đã nhận ra sự cần thiết phải nghiên cứu, tham khảo các khuôn khổ quốc tế khác, đặc biệt là Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế (HCCH) và các công ước khác về tư pháp quốc tế của tổ chức này.

Trong bức tranh chung các nước ASEAN, Việt Nam là quốc gia đã chủ động, tích cực nghiên cứu các cơ chế, khuôn khổ quốc tế khác nhau về tư pháp quốc tế như UNCITRAL, Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế, UNIDROIT, IDLO… và các Điều ước quốc tế khác về tư pháp quốc tế để từ đó đánh giá khả năng tham gia phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và nhu cầu của Việt Nam. Trong 10 năm qua, Việt Nam đã tham gia Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế năm 2013, Công ước La Hay về bảo vệ trẻ em và hợp tác trong lĩnh vực con nuôi quốc tế năm 2012, Công ước La Hay về tống đạt ra nước ngoài giấy tờ tư pháp và ngoài tư pháp trong lĩnh vực dân sự và thương mại năm 2016, Công ước La Hay về thu thập chứng cứ ở nước ngoài trong lĩnh vực dân sự hoặc thương mại năm 2020.

Việt Nam cũng đã ký kết 18 Hiệp định tương trợ tư pháp về dân sự và thương mại song phương với các nước, trong đó Hiệp định mới nhất là với Thái Lan vừa ký kết hôm qua 16/11/2022… và đang tiếp tục nghiên cứu, đánh giá khả năng tham gia các Điều ước quốc tế khác về tư pháp quốc tế. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tăng cường nghiên cứu, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của nhiều nước trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật về tư pháp quốc tế.

Đi cùng với đó là tăng cường công tác nghiên cứu, đào tạo, bồi dưỡng cho sinh viên luật và cán bộ pháp luật và tư pháp về các chủ đề của tư pháp quốc tế đương đại. Những nỗ lực trên đây của Việt Nam đã đem lại nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong việc tăng cường hiểu biết về tư pháp quốc tế, giải quyết hiệu quả hơn các vụ việc dân sự, thương mại có yếu tố nước ngoài.

Thứ trưởng khẳng định, việc Tổ chức Diễn đàn pháp luật ASEAN với chủ đề: “Kinh nghiệm quốc tế trong thực hiện tương trợ tư pháp về các vấn đề dân sự và thương mại trong khuôn khổ Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế” là hết sức phù hợp để chúng ta cùng chia sẻ những kinh nghiệm tốt, cách làm hay và cả những bài học không thành công trong giải quyết nhiều vấn đề của tư pháp quốc tế.

“Tôi tin tưởng rằng, thông qua Diễn đàn này, các nước ASEAN và các quý vị đại biểu sẽ có thêm các thông tin bổ ích để cùng nhau suy nghĩ, bàn cách thúc đẩy, tăng cường sự hợp tác về tư pháp quốc tế, tương trợ tư pháp trên phạm vi toàn cầu và trong khu vực ASEAN, cũng như là hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về tư pháp quốc tế của mình”, Thứ trưởng nói.

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Giorgio Aliberti, Đại sứ Liên minh Châu Âu tại Việt Nam nêu rõ, đây là một cơ hội mới để củng cố đối thoại chính sách giữa các nước về cải cách pháp luật và tư pháp ở cấp khu vực ASEAN, vốn là ưu tiên hàng đầu của EU. Ông chia sẻ thêm, trong xu hướng thế giới ngày càng kết nối, các cá nhân và doanh nghiệp thường xuyên tham gia các chuỗi giá trị trở toàn cầu, các quốc gia cần hợp tác và hỗ trợ pháp lý lẫn nhau để giải quyết các tranh chấp dân sự và thương mại quốc tế.

 Tại Diễn đàn, Tổng thư ký Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế Christophe Bernasconi giới thiệu tổng quan về Hội nghị, các Công ước của Hội nghị và tình hình hợp tác của các nước ASEAN trong việc gia nhập các Công ước của Hội nghị và tình hình hợp tác của các nước ASEAN trong việc gia nhập các Công ước, báo cáo của một số nước ASEAN trong việc nghiên cứu gia nhập các Công ước, báo cáo của một số nước ASEAN trong việc nghiên cứu gia nhập Hội nghị La Hay cũng như việc tham gia và thực thi Công ước Tống đạt, Công ước Thu thập chứng cứ.

Hội nghị cũng được nghe chia sẻ kinh nghiệm các nước Nhật Bản, Hoa Kỳ, Thuỵ Sỹ, Hàn Quốc trong ký kết, gia nhập và tổ chức thi hành các Công ước, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, theo dõi, thực hiện các yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự…

Trên cơ sở đó, các ý kiến đưa ra các khuyến nghị về tăng cường hợp tác giữa ASEAN và HCCH về việc gia nhập, thực thi các Công ước của HCCH tại các nước ASEAN.