Thực trạng thất thu thuế và chuyển giá 

Ngày 13/2, Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Đinh La Thăng và Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Trần Vĩnh Tuyến đã có buổi làm việc với các sở, ngành, quận, huyện nhằm nâng cao vai trò kiểm tra, giám sát của Đảng đối với công tác chống thất thu thuế và chống chuyển giá. 

Tại buổi làm việc, Cục trưởng Cục Thuế TP.Hồ Chí Minh Trần Ngọc Tâm cho biết, việc chống chuyển giá tại khu vực doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài gặp nhiều khó khăn. Có những vùng ở nước ngoài thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là 0%, nhưng Việt Nam thu thuế 20% nên nhiều DN đa quốc gia chuyển lợi nhuận về vùng có thuế 0% để không phải nộp thuế. Không chỉ có DN nước ngoài, các DN trong nước cũng chuyển giá, như các DN trong khu công nghiệp được miễn giảm thuế 3 năm, 4 năm thì họ thành lập thêm công ty liên kết để chuyển lợi nhuận sang những công ty ở vùng ưu đãi để không phải nộp thuế. Theo ông Tâm, cơ quan thuế đã lọc ra những DN báo lỗ nhưng vẫn mở rộng đầu tư để thanh tra, kiểm tra chống chuyển giá. 

Về công tác chống thất thu thuế, ông Tâm nêu ra những khó khăn như tình trạng sử dụng tiền mặt trong giao dịch quá lớn, DN bán hóa đơn công khai đầy trên mạng nên công tác quản lý hóa đơn, chống thất thu thuế hiện nay rất khó khăn. Lãnh đạo Cục Thuế TP cũng thừa nhận việc thất thu trong quản lý hộ kinh doanh cá thể. Cụ thể, TP có 250.000 hộ kinh doanh, 1 cán bộ thuế quản lý 500 hộ cá thể cùng với 160 DN nên công tác kiểm tra xác minh hàng thật, giả khó đạt hiệu quả.

 “TP. Hồ Chí Minh có lượng DN, hộ kinh doanh cá thể quá lớn nên không thể quản lý như các tỉnh được. Vì vậy, cần có cơ chế đặc thù trong quản lý thuế và phải xây dựng chính sách mới chống thất thu hiệu quả”, ông Tâm kiến nghị.

Giải pháp hữu hiệu 

Theo ông Nguyễn Hữu Nghiệp, Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, việc chuyển giá được DN tính toán rất kỹ như nhập máy móc, nguyên liệu đầu vào được kê khai cao để nâng chi phí. Do đó, cần phải có một đầu mối để cơ quan công an, cơ quan thuế cùng tham gia, theo dõi; đồng thời, cần có cơ sở pháp lý để xử lý vì nếu không sẽ đấu tranh rất khó một khi DN đã tính toán rất kỹ để trốn thuế và chuyển giá. “Trước mắt TP nên có đầu mối thu thập thông tin  phát hiện DN khai giá nhập khẩu thấp để giảm thuế nhập khẩu và từ đó có giải pháp xử lý triệt để”, ông Nghiệp nói.

Về phía Ngân hàng Nhà nước (NHNN), ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cho rằng, nên có quy định về vay và trả nợ bằng chuyển khoản và cần tăng cường phối hợp giữa các ngành trong chống thất thu thuế đối với lĩnh vực ô tô. Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Nguyễn Toàn Thắng cũng nêu giải pháp chống thất thu thuế trong lĩnh vực nhà đất như: Nhiều tổ chức, cá nhân khi chuyển nhượng quyền sử dụng đất thường kê khai giao dịch rất thấp để giảm đóng phí trước bạ nên Sở Tài nguyên và Môi trường thường căn cứ lệ phí trước bạ theo khung giá đất của UBND TP ban hành để áp mức giá đóng. 

Trung tướng Lê Đông Phong, Giám đốc Công an TP. Hồ Chí Minh thì cho rằng, để ngăn chặn trốn thuế cần có sự thống nhất cơ sở dữ liệu về thực trạng chấp hành thuế của DN nhằm xác định hành vi vi phạm rõ ràng. Tướng Phong cũng đề nghị ngành Hải quan và ngành Thuế phối hợp cụ thể hơn với ngành Công an để xử lý nhanh vi phạm và xử lý nghiêm để tạo tính răn đe.

Không khoán trắng cho ngành Thuế, Hải quan 

Tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Trần Vĩnh Tuyến cũng nêu một số giải pháp chống thất thu thuế như các sở, ngành TP cần xây dựng trung tâm dữ liệu DN, kiểm soát cả đầu vào của DN; chấm dứt thuế khoán ở các chợ đầu mối và vận động chuyển sang hình thức DN để thu thuế bằng hóa đơn… 

Kết luận tại buổi làm việc, Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng cho rằng, các giải pháp tạo ra trong công tác chống thất thu thuế, chống chuyển giá chính là nhằm tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh, thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Bí thư Thành ủy đề nghị “không khoán trắng cho ngành Thuế, Hải quan’, cần phải nâng cao vai trò  các cấp ủy đảng; tăng cường kiểm tra, giám sát trong công tác thu chi tài chính,  yêu cầu Ban Tuyên giáo Thành ủy tuyên truyền vận động người dân, DN thực hiện công tác thuế…; nhanh chóng hoàn thiện thể chế chính sách từ thực tế để đề xuất các giải pháp, kiến nghị Trung ương bổ sung hoàn thiện các quy định; Ban Cán sự Đảng UBND TP kiện toàn Ban Chỉ đạo chống thất thu, chống chuyển giá của UBND TP… 

Đối với cơ quan thuế, Bí thư Thăng đề nghị rà soát lại quy định sử dụng hóa đơn và đề xuất giải pháp các máy tính tiền kết nối với các hộ kinh doanh để khoản thu này được thực hiện hiệu quả. Đồng thời đề xuất mức xử phạt các hành vi trốn thuế để có tính răn đe. “Nếu cần thiết TP nên đề xuất cơ chế riêng để việc quản lý thuế đạt hiệu quả cao”, Bí thư Thăng nói.