Thị trường chứng khoán Việt Nam:
Tiếp tục phát huy vai trò là kênh huy động vốn quan trọng
Sự phát triển mạnh mẽ của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam trong 17 năm qua đã khẳng định vai trò và vị thế vững chắc của TTCK trong nền kinh tế như: Tạo lập một kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho doanh nghiệp và Chính phủ, đẩy nhanh tiến trình tái cấu trúc các doanh nghiệp nhà nước; Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Thu hút vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) và đẩy mạnh quá trình hội nhập kinh tế quốc tế… Nhân dịp kỷ niệm 17 năm TTCK Việt Nam đi vào hoạt động (7/2000 - 7/2017), phóng viên Tạp chí Chứng khoán đã có cuộc trao đổi với Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Phạm Hồng Sơn về những bước phát triển của thị trường trong thời gian qua, cũng như dự cảm về triển vọng phát triển của TTCK Việt Nam trong thời gian tới.
Phóng viên: Thưa Phó Chủ tịch! Thời gian qua, nền kinh tế trong nước có nhiều dấu hiệu tăng trưởng tích cực, tạo tiền đề cho TTCK phát triển. Phó Chủ tịch đánh giá như thế nào về sự phát triển của TTCK hiện nay và triển vọng của thị trường trong thời gian tới?
Ông Phạm Hồng Sơn: Trải qua 17 năm đi vào hoạt động cùng với sự phát triển của kinh tế vĩ mô, TTCK đã không ngừng phát triển, hoàn thiện, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, đóng góp tích cực cho tăng trưởng và hội nhập kinh tế.
Bước sang năm 2017, kinh tế toàn cầu bắt đầu đà phục hồi cùng với những chính sách, định hướng về các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các biện pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia của Chính phủ đã hỗ trợ TTCK Việt Nam phát triển.
Tính đến ngày 26/6/2017, chỉ số VN Index đạt 772,52 điểm, tăng 16,2% so với cuối năm 2016. Chỉ số HNX Index đóng cửa ở mức 98,73 điểm, tăng 23,2% so với cuối năm 2016. Mức vốn hóa thị trường đạt 2.512 nghìn tỷ đồng, tăng 29% so với cuối năm 2016, tương đương 55,8% GDP, là mức cao nhất kể từ khi thành lập thị trường.
Tổng mức huy động trên TTCK thông qua phát hành cổ phiếu, đấu giá cổ phần hóa (CPH) và đấu thầu trái phiếu chính phủ (TPCP) đạt 131 nghìn tỷ đồng. Dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài tiếp tục vào ròng. Giá trị danh mục của nhà ĐTNN tính đến cuối tháng 6/2017 tăng 28% so với cuối năm 2016.
Bên cạnh đó, trong thời gian qua, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và trực tiếp là Bộ Tài chính, cùng với những nỗ lực rất lớn của cơ quan quản lý, các thành viên thị trường, TTCK Việt Nam đã phát triển theo hướng lành mạnh, minh bạch, hiệu quả.
Hệ thống các văn bản pháp luật về chứng khoán và TTCK ngày càng hoàn thiện, tạo điều kiện thu hút dòng vốn gián tiếp nước ngoài và là cơ sở để triển khai các sản phẩm mới, TTCK phái sinh (TTCKPS), thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Hệ thống các tổ chức trung gian, tổ chức giao dịch chứng khoán được đẩy mạnh và phát triển. Các chuẩn mực về quản trị công ty (QTCT), công bố thông tin (CBTT) đã từng bước tiếp cận thông lệ quốc tế. Hoạt động thanh tra, giám sát tăng cường thực hiện có hiệu quả, góp phần giữ vững ổn định thị trường, nâng cao tính minh bạch, bảo vệ quyền lợi và lợi ích của nhà đầu tư.
Từ những tín hiệu tích cực của thị trường và tiến trình CPH gắn với niêm yết/đăng ký giao dịch cổ phiếu của các doanh nghiệp, các tổng công ty lớn... được đẩy mạnh, cùng với triển vọng phát triển ổn định của nền kinh tế vĩ mô và nhiều chính sách ưu đãi thu hút dòng tiền, TTCK Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển, tăng quy mô và tính thanh khoản, đa dạng các sản phẩm chứng khoán, nâng cao sức cạnh tranh, năng lực của hệ thống định chế trung gian và tổ chức phụ trợ, tiếp tục mở cửa thị trường theo các cam kết quốc tế.
Để TTCK duy trì hoạt động hướng tới minh bạch, công bằng, an toàn và hiệu quả hơn nữa, nhiệm vụ trọng tâm mà UBCKNN đặt ra trong thời gian tới trong công tác quản lý, vận hành TTCK là gì, thưa Phó Chủ tịch?
Trong giai đoạn sắp tới, TTCK Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển với nhiều sản phẩm mới, đưa TTCKPS đi vào hoạt động, cùng với đó là chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. Để đảm bảo thị trường tiếp tục hoạt động hiệu quả, công khai, minh bạch, đồng thời hỗ trợ tốt cho giai đoạn mới của thị trường, trong thời gian tới, UBCKNN sẽ tập trung triển khai những nhiệm vụ trọng tâm phát triển thị trường, cụ thể như sau:
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý đối với TTCK, trong đó: triển khai xây dựng Luật Chứng khoán sửa đổi, song song với việc tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ hướng dẫn Luật Chứng khoán theo hướng áp dụng các thông lệ quốc tế.
Thứ hai, tăng cung hàng hóa cho thị trường và cải thiện chất lượng nguồn cung: tiếp tục đẩy mạnh công tác CPH gắn với việc niêm yết và đăng ký giao dịch; triển khai cơ chế tạo lập thị trường, phát hành Bộ nguyên tắc QTCT; tăng cường kiểm tra, giám sát về tính minh bạch các thông tin trong báo cáo tài chính của công ty đại chúng; triển khai TTCKPS, đa dạng hóa các sản phẩm chứng khoán, đưa các sản phẩm quỹ đầu tư bất động sản (REIT), quỹ hoán đổi danh mục (ETF) lên niêm yết, sản phẩm chứng quyền có bảo đảm (Cover Warrant) trên cổ phiếu...; tiếp tục hoàn thiện và phát triển thị trường trái phiếu.
Thứ ba, phát triển và đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư: tiếp tục triển khai thực hiện các giải pháp nâng hạng TTCK Việt Nam từ hạng cận biên (frontier market) lên hạng mới nổi (emerging market) trên bảng xếp hạng MSCI; phát triển quỹ hưu trí; phát triển các định chế đầu tư chuyên nghiệp, hệ thống nhà tạo lập thị trường; tăng cường thu hút dòng vốn ĐTNN, thu hút các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, tháo gỡ các thủ tục về tài khoản đầu tư gián tiếp bằng ngoại tệ.
Thứ tư, phát triển, nâng cao năng lực cho hệ thống các tổ chức trung gian thị trường: tiếp tục tái cấu trúc hệ thống các tổ chức kinh doanh chứng khoán để giảm số lượng và nâng cao chất lượng dịch vụ; tăng cường quản lý, giám sát chặt chẽ hoạt động của CTCK; áp dụng thực hiện giám sát dựa vào rủi ro trên cơ sở quy chế hướng dẫn phân loại và cảnh báo sớm các CTCK.
Thứ năm, triển khai giải pháp tái cơ cấu tổ chức thị trường, cơ sở hạ tầng, công nghệ: hợp nhất các Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) và phát triển, phân định các khu vực; hoàn thiện mô hình đối tác bù trừ trung tâm; xây dựng và triển khai đề án kết nối hệ thống thanh toán bù trừ và quyết toán chứng khoán với hệ thống thanh toán liên ngân hàng; triển khai các dự án ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ quản lý, giám sát TTCK Việt Nam.
Thứ sáu, tiếp tục nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát TTCK và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm: nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật về chứng khoán và TTCK của các đối tượng có nghĩa vụ báo cáo, CBTT của thành viên thị trường trong hoạt động giao dịch; đạo đức nghề nghiệp của người hành nghề; tăng cường công tác giám sát, phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm về thao túng, nội gián, các hành vi gian lận, vi phạm về nghĩa vụ báo cáo, CBTT của thành viên thị trường, cổ đông lớn, cổ đông nội bộ và người có liên quan.
Phó Chủ tịch có thể chia sẻ một vài cảm nhận của mình cũng như dự cảm về triển vọng phát triển của TTCK Việt Nam trong tương lai nhân dịp kỷ niệm 17 năm thị trường đi vào hoạt động?
Trong năm 2017, kinh tế toàn cầu tiếp tục đà phục hồi, cùng với những tín hiệu tích cực từ kinh tế trong nước, những giải pháp phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ, cơ quan quản lý và sự phát triển nội tại của thị trường, TTCK Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy vai trò là kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế, thu hút dòng vốn ĐTNN.
Tuy nhiên, TTCK là một thị trường nhạy cảm với các biến động vĩ mô, vì vậy chúng ta luôn thận trọng, theo dõi, bám sát tình hình, dự báo và có các giải pháp kịp thời, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động thị trường để đảm bảo thị trường phát triển bền vững và hiệu quả.
Xin trân trọng cảm ơn Phó Chủ tịch!