Chiếm 8,1% tổng sản lượng cao su thế giới

Ngành Cao su Việt Nam đã và đang hội nhập sâu rộng vào thị trường thế giới, cơ hội càng được mở rộng thông qua các cam kết từ các hiệp định thương mại tự do (FTA). Ông Điền Quang Hiệp, Chủ tịch Hội chế biến gỗ tình Bình Dương cho biết: Ngành cao su có lợi thế rất lớn, tận dụng từ mủ cao su đến thân gỗ.

Theo thống kê của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vifores), Việt Nam hiện đang là một trong những nước dẫn đầu về năng suất ở châu Á, là nước đứng thứ ba về cung cao su thiên nhiên, chiếm khoảng 8,1% tổng sản lượng cao su thế giới, đứng sau Thái Lan và Indonesia.

Vifores cho biết, nguyên liệu cao su thiên nhiên (cao su thiên nhiên), sản phẩm cao su, gỗ cao su và đồ gỗ được làm từ gỗ cao su được xác định là 3 nhóm sản phẩm xuất khẩu chủ lực của ngành Cao su hiện nay. Năm 2017, tổng kim ngạch xuất khẩu của 3 nhóm mặt hàng này đạt trên 6,4 tỷ USD, đóng góp 5,4% vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Ngoài xuất khẩu, tiêu thụ nội địa các sản phẩm của ngành Cao su cũng ngày càng được mở rộng, với nhiều thành phần kinh tế tham gia, từ khâu sản xuất, trồng trọt, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Theo đó, đã tạo công ăn việc làm cho khoảng 500 nghìn lao động tham gia trong các khâu khác nhau của chuỗi cung và trên 260.000 hộ gia đình trực tiếp tham gia khâu sản xuất.

Để tận dụng hiệu quả các lợi thế

Đang có một lợi thế vô cùng lớn, nhưng làm thế nào để tận dụng hiệu quả lợi thế là vấn đề đặt ra với ngành Cao su, đặc biệt là phải tham gia sâu hơn nữa vào chuỗi giá trị toàn cầu. Theo điều tra của Vifores, hiện nay, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành Cao su vẫn chủ yếu là sản phẩm thô, với lượng cao su thiên nhiên xuất khẩu chiếm trên 80% trong tổng sản lượng xuất khẩu. Sản phẩm tinh chỉ chiếm khoảng 17 – 18% .

Ông Tô Xuân Phúc, đại diện của Tổ chức Forest Trends cho biết: Sản xuất và chế biến sản phẩm cao su là một trong những ngành sản xuất nông lâm nghiệp quan trọng nhất của Việt Nam. Tuy nhiên, diện tích cao su tiểu điền vẫn chiếm phần lớn và đây sẽ là một thách thức để đáp ứng các yêu cầu ngày càng tăng của thị trường về sản phẩm cao su bền vững. Thực tế trên tác động rất lớn đến lợi nhuận trong việc xuất khẩu các sản phẩm của ngành Cao su Việt Nam.

Do vậy, để phát triển bền vững trong tương lai, ngành Cao su cần có những bước chuyển dịch hiệu quả để tái cơ cấu chuỗi cung, từ việc tập trung vào xuất khẩu các sản phẩm thô, sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và phát triển thị trường nội địa. Đồng thời, cần tiến hành thu thập và xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ, cập nhật thường xuyên các thông tin trong chuỗi cung và nhu cầu của thị trường, chia sẻ đến các bên liên quan để có cơ sở đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp, chính sách phù hợp cho sự phát triển bền vững, giảm thiểu rủi ro…

Thực tế cũng cho thấy, trong những năm gần đây, yêu cầu của thị trường về sản phẩm cao su bền vững ngày càng tăng, đặc biệt ở các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Nhật… Các yêu cầu này không chỉ đơn thuần là về chất lượng sản phẩm đảm bảo, mà còn bao gồm sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về luật pháp, lao động, môi trường, xã hội… Điều này đòi hỏi nhà sản xuất phải thực hiện các trách nhiệm về luật pháp, xã hội và môi trường chặt chẽ hơn.

Điển hình như Sáng kiến về cao su thiên nhiên bền vững – điều kiện do Tổ chức Nghiên cứu cao su quốc tế đưa ra nhằm đảm bảo các sản phẩm đáp ứng được các yêu cầu của tiêu chí bền vững. Sáng kiến này đòi hỏi ngành Cao su Việt Nam phải có sự thay đổi trong cả suy nghĩ và hành động. Nghĩa là, các doanh nghiệp cung ứng cao su thiên nhiên của Việt Nam phải có sự chuẩn bị và tuân thủ các tiêu chí về sản phẩm bền vững mà các nhà mua cao su đã công bố. Hiện đã có tới 45 doanh nghiệp toàn cầu tham gia sáng kiến này, trong đó có cả các doanh nghiệp nhập khẩu cao su thiên nhiên của Việt Nam như: Bridgestone, Michellin và Goodyear…