Loạt bài: Lan toả thói quen mua hàng lấy hoá đơn
Bài 1: Mua hàng lấy hoá đơn: Bảo vệ lợi ích chính đáng của người tiêu dùng
Thực tế, hiện nay vẫn còn phần lớn người tiêu dùng chưa có thói quen lấy, lưu giữ hóa đơn và vẫn thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt. Do đó, ngành Thuế đã thực hiện nhiều giải pháp thiết thực nhằm khuyến khích người dân lấy hóa đơn điện tử (HĐĐT) khi mua hàng hóa, dịch vụ để tạo lập thói quen tiêu dùng văn minh cũng như tăng cường quản lý, tránh thất thu ngân sách.
Lựa chọn được 6.661 giải thưởng
Theo thống kế của Tổng cục Thuế, tính đến hết tháng 8, tổng số lượng HĐĐT cơ quan thuế đã tiếp nhận và xử lý ước đạt trên 4,9 tỷ hóa đơn, trong đó có trên 1,5 tỷ đồng hóa đơn có mã; trên 3,5 tỷ hóa đơn không mã. Đây là con số không hề nhỏ thể hiện sự nỗ lực không ngừng nghỉ của ngành Thuế trong việc “phủ sóng” HĐĐT suốt thời gian qua.
Theo quy định tại Điều 90 Luật Quản lý thuế năm 2019, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, người bán phải lập HĐĐT để giao cho người mua. Tuy nhiên, thực tế chỉ một số trường hợp cần phải có hóa đơn để hạch toán chi phí, vận chuyển hàng hóa trên đường người mua mới lấy hóa đơn.
Còn lại, trong lĩnh vực cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng như: trung tâm thương mại, siêu thị; bán lẻ hàng tiêu dùng; ăn uống, nhà hàng, khách sạn; bán lẻ tân dược; dịch vụ vui chơi giải trí và các dịch vụ khác thì tình trạng người tiêu dùng không lấy hóa đơn là phổ biến.
Theo nhiều chuyên gia, thói quen tiêu dùng bằng tiền mặt, không thanh toán qua ngân hàng, người mua hàng không lấy hóa đơn khiến cho việc quản lý doanh thu của người bán là rất khó khăn. Không những vậy, việc người mua không lấy hóa đơn không những tạo điều kiện cho người bán lợi dụng trốn thuế mà còn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến người mua hàng khi xảy ra tranh chấp, hậu mãi, chứng minh tiêu dùng hợp pháp.
Chính vì vậy, Tổng cục Thuế chỉ đạo cục thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai chương trình lựa chọn trúng thưởng “Hóa đơn may mắn” trên địa bàn. Chương trình “Hoá đơn may mắn” là một giải pháp rất hữu hiệu để thúc đẩy người tiêu dùng lấy hoá đơn hiện nay. Tổng cục Thuế xác định, việc triển khai chương trình “Hóa đơn may mắn” sẽ là yếu tố quan trọng để người tiêu dùng thực hiện quyền giám sát việc thực hiện nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp và người bán hàng.
Theo thống kê của Tổng cục Thuế, đến nay, 100% Cục Thuế đã hoàn thành việc tổ chức lựa chọn hóa đơn may mắn. Tính đến hết ngày 16/8/2023 đã có 49/63 cục thuế đã tổ chức lựa chọn “Hoá đơn may mắn” của kỳ quay thưởng quý II/2023. Theo đó, đã lựa chọn được 6.661 giải thưởng với tổng giá trị giải thưởng đạt 15,5 tỷ đồng.
Như tại Cục Thuế Phú Thọ, ngay sau khi có chủ trương, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh và Tổng cục Thuế, Cục Thuế tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện với mục tiêu đưa chương trình “Hóa đơn may mắn” lan tỏa rộng rãi đến mọi người dân trên địa bàn tỉnh.
Để chương trình triển khai có hiệu quả, ngành Thuế đã chủ động tham mưu, đề xuất UBND Tỉnh về nguồn kinh phí thực hiện chương trình và thành lập Hội đồng giám sát chương trình. Đồng thời, tiến hành xây dựng phương án, kịch bản để triển khai thực hiện chương trình một cách bài bản theo đúng quy định; tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan, các cơ quan thông tấn báo chí địa phương đẩy mạnh truyền thông chương trình với nội dung và hình thức tuyên truyền phong phú, đa dạng, liên tục, đảm bảo lan tỏa rộng rãi đến mọi người dân. Trong đó, tập trung tuyên truyền về lợi ích, mục tiêu, đối tượng tham gia, phạm vi thực hiện, thể lệ của chương trình.
Bên cạnh đó, Cục Thuế tỉnh thường xuyên rà soát, công bố kênh tiếp nhận thông tin để kịp thời nắm bắt, hỗ trợ xử lý ngay các vướng mắc phát sinh, nhất là trong trường hợp người bán từ chối xuất hóa đơn cho người mua. Cục Thuế Phú Thọ khẳng định, chương trình “Hóa đơn may mắn” đảm bảo việc lựa chọn hóa đơn trúng thưởng một cách khách quan, công khai, minh bạch, có sự giám sát chặt chẽ của Hội đồng giám sát với tổng giá trị giải thưởng lên đến 80 triệu đồng. Kết quả Chương trình “Hóa đơn may mắn” của từng đợt sẽ được Cục Thuế công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của Cục Thuế và trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh.
Còn tại Cục Thuế Thanh Hóa, đơn vị này đã chủ động xây dựng phương án, kịch bản về công tác tổ chức chương trình, phối hợp với các đơn vị liên quan tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng và có sự giám sát chặt chẽ của hội đồng giám sát. Chi tiết, thể lệ chương trình, danh sách trúng giải cũng được Cục Thuế tỉnh công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử và trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Theo thống kê của Cục Thuế Thanh Hoá, quý I/2023 đã có trên 72.600 hóa đơn đủ điều kiện bấm số, tăng gấp 6 lần so với quý IV/2022. Thanh Hóa cũng là địa phương có cơ cấu tổng giá trị giải thưởng lớn thứ 3 toàn quốc, sau Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Bảo vệ quyền lợi hợp pháp nhờ việc lấy hoá đơn
Chị Bùi Thị Khánh (Hà Nội) là cá nhân đã trúng giải Nhất chương trình “Hóa đơn may mắn” quý I/2023 do Cục Thuế Hà Nội tổ chức vào tháng 7/2023. Theo chị Khánh, các hóa đơn may mắn được lựa chọn qua hệ thống một cách ngẫu nhiên, qua đó cho thấy chương trình đã được tổ chức nghiêm túc bằng hình thức công khai và minh bạch.
“Là một người kinh doanh nhà thuốc, lấy hóa đơn là một yêu cầu bắt buộc trong ngành nghề của tôi để có thể chứng minh nguồn gốc sản phẩm mình bán ra. Từ đó, việc lấy hóa đơn khi mua hàng đã trở thành thói quen của tôi và không ngờ rằng thói quen này đã mang đến số tiền thưởng lớn như vậy”.
Chị Khánh hi vọng không chỉ những cá nhân kinh doanh mới thường xuyên lấy hóa đơn mà cả những người tiêu dùng hãy luôn lấy hóa đơn sau khi mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ để không chỉ được bảo vệ quyền lợi của bản thân mà lại còn có cơ hội trúng nhiều giải thưởng có giá trị từ Cục Thuế.
Tại Bắc Ninh, anh Nguyễn Công Thoại - Chủ hộ kinh doanh ở Thuận Thành (tỉnh Bắc Ninh) là cá nhân trúng thưởng “Hoá đơn may mắn” kỳ 3 của Cục Thuế Bắc Ninh. Theo chia sẻ của anh Thoại, điều may mắn này có được nhờ vào thói quen lấy hoá đơn khi mua bất cứ loại hàng hoá dịch vụ nào. Với một người kinh doanh như anh, việc này không chỉ giúp có được phần thưởng mà sâu xa hơn còn giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của bản thân cũng như ràng buộc trách nhiệm của bên bán và bên mua trong trường hợp cần đảm bảo quyền lợi khi xảy ra khiếu nại, tranh chấp.
Anh Nguyễn Công Thoại cũng cho biết, thời gian qua, nhờ sự truyên truyền và phổ biến biến của cơ quan Thuế về Chương trình lựa chọn “Hoá đơn may mắn” đã giúp lan toả thói quen lấy hoá đơn khi mua hàng cho người tiêu dùng.
“Đối với hộ kinh doanh của tôi, việc mua hàng phải có hoá đơn là một quy định bắt buộc phải tuân thủ, là cơ sở để chúng minh nguồn gốc hàng hoá với cơ quan quản lý thị trường và cơ quan thuế. Với mỗi hoá đơn được lập khi bán hàng sẽ góp phần tạo nên sự minh bạch và cạnh tranh, chống thất thu cho ngân sách nhà nước. Và sau đó chính người dân lấy hoá đơn sẽ được hưởng quyền lợi và được nhà nước bảo hộ”, anh Thoại nói.
Bà Nguyễn Thị Lan Anh - Vụ trưởng Vụ quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, cá nhân (Tổng cục Thuế) cho rằng, thói quen mua hàng hóa, dịch vụ phải lấy hóa đơn, chứng từ hợp pháp là hình thức tiêu dùng văn minh, không những tạo sự minh bạch trong các khoản chi tiêu, giao dịch của toàn xã hội, mà còn mang lại lợi ích cho chính người tiêu dùng khi quyền lợi được pháp luật bảo vệ trong giao dịch thương mại, như bảo hành sản phẩm, dịch vụ hậu mãi, tranh chấp, khiếu kiện về chất lượng hàng hóa. Do đó, cơ quan thuế khuyến khích người mua hàng cần phải lấy hóa đơn và yêu cầu người bán hàng ghi đầy đủ thông tin cá nhân của người mua như mã số thuế, số căn cước công dân/chứng minh nhân dân/hộ chiếu để đảm bảo lợi ích của chính mình, và đón nhận cơ hội may mắn nếu hóa đơn mua hàng được lựa chọn để trao thưởng.
Với chương trình “Hóa đơn may mắn” đã và đang mang lại hiệu quả thiết thực, từng bước hình thành những thói quen tiêu dùng văn minh trong việc trao đổi hàng hóa. Đặc biệt, chính sự minh bạch trong các khoản chi tiêu, giao dịch đã góp phần tăng cường quản lý chống thất thu ngân sách Nhà nước. Đối với người bán hàng, khi người mua hàng may mắn nhận được giải thưởng của chương trình thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh lập hóa đơn đó cũng có cơ hội được giới thiệu, quảng bá hình ảnh, từ đó sẽ thu hút được nhiều khách hàng, góp phần làm tăng doanh thu bán hàng.