Việc Ngân hàng Thế giới (WB) công bố Báo cáo môi trường kinh doanh toàn cầu năm 2018 ghi rõ, chỉ số nộp thuế của Việt Nam đứng thứ 86/190 quốc gia (tăng 81 bậc so với năm trước đó), là minh chứng cụ thể nhất cho điều đó. 

Từ vị trí cuối bảng, vươn lên đứng Top ASEAN 4 

Là người gắn bó lâu năm với ngành Thuế, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế là người hiểu hơn ai hết về những nỗ lực vượt bậc của ngành Thuế trong nhiều năm qua, đặc biệt là từ năm 2014, khi lần đầu tiên Nghị quyết 19 của Chính phủ được ban hành. Phát biểu tại hội nghị đối thoại với doanh nghiệp do Bộ Tài chính tổ chức mới đây, bà Cúc nhớ lại câu chuyện từ 3 năm về trước. Đó là năm 2014, tại buổi làm việc của Thủ tướng với Tổng cục Thuế về cải cách thủ tục hành chính, số giờ nộp thuế của Việt Nam còn đứng sau cả Lào, Campuchia, Myanmar. “Sau 3 năm từ buổi làm việc đó, chúng ta đã vươn lên, đứng ở nhóm ASEAN 4 về mức độ thuận lợi thuế”, bà Cúc nói.

Để minh chứng cho những thay đổi vượt bậc trên đây, bà Cúc nói: “Tôi đã có nhiều chuyến đi khảo sát, lấy ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp để sửa đổi chính sách thuế, hầu hết doanh nghiệp đều ghi nhận những nỗ lực rất lớn của Bộ Tài chính, của Tổng cục Thuế trong việc cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp. Nỗ lực đó thể hiện ở việc ngành Thuế đã áp dụng khai thuế qua mạng, nộp thuế điện tử và đến nay là hoàn thuế điện tử... Điều này đã được WB ghi nhận trong báo cáo kết quả môi trường kinh doanh năm 2018, chỉ số nộp thuế của Việt Nam xếp thứ 86/190 quốc gia, tăng 81 bậc so với bảng xếp hạng năm 2017. Đây là lần đầu tiên thứ hạng về chỉ số nộp thuế của Việt Nam tăng cao như vậy”.

Về nguyên nhân đạt được những kết quả trên, ông Nguyễn Đại Trí - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, những kết quả mà WB ghi nhận đã thể hiện sự nỗ lực rất lớn của cơ quan thuế trong nhiều năm qua. Theo ông Trí, thực hiện Nghị quyết 19, Nghị quyết 36a của Chính phủ, Tổng cục Thuế đã áp dụng khai thuế qua mạng tại 63 tỉnh, thành phố và 100% chi cục thuế trực thuộc. Số liệu cho thấy, đã có hơn 622 nghìn doanh nghiệp tham gia sử dụng dịch vụ khai thuế điện tử, đạt 99,64% trên tổng số doanh nghiệp đang hoạt động. Số lượng hồ sơ khai thuế điện tử đã tiếp nhận là trên 43,5 triệu hồ sơ.

Về nộp thuế điện tử, Tổng cục Thuế cũng đã phối hợp với 46 ngân hàng thương mại  hoàn thành kết nối nộp thuế điện tử với các cơ quan thuế triển khai dịch vụ nộp thuế điện tử. “Tính đến hết năm 2017, số lượng doanh nghiệp đã đăng ký tham gia sử dụng dịch vụ với cơ quan thuế là hơn 611,7 nghìn doanh nghiệp, đạt tỷ lệ gần 98%. Số lượng doanh nghiệp hoàn thành đăng ký dịch vụ với ngân hàng là gần 600 nghìn doanh nghiệp, chiếm tỷ lệ 96%, với số tiền đã nộp NSNN là trên 392.000  tỷ đồng với trên 2,4 triệu giao dịch nộp thuế điện tử”, ông Trí thông tin.

Trong thời gian qua, đặc biệt là từ năm 2017, Tổng cục Thuế đã tiến hành áp dụng hoàn thuế điện tử tại 63 tỉnh, thành trong cả nước. Tính đến cuối tháng 12/2017 đã có 2.155 doanh nghiệp thực hiện hoàn thuế điện tử, với tổng số hồ sơ tiếp nhận là gần 5.300 hồ sơ; tổng số tiền đề nghị hoàn thuế là hơn 30.000 tỷ đồng. Tổng số hồ sơ hệ thống đã giải quyết hoàn là 1.629 hồ sơ, với tổng số tiền đã giải quyết hoàn là hơn 10.300 tỷ đồng.

Công nghệ thông tin là cốt lõi cải cách 

Không dừng lại ở việc khai thuế qua mạng, nộp thuế điện tử, hoàn thuế điện tử, để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, ngành Thuế đã và đang tiếp tục thí điểm sử dụng hóa đơn điện tử có xác thực của cơ quan thuế. Ông Nguyễn Đại Trí cho biết, hiện nay Tổng cục Thuế đang hỗ trợ cho hơn 200 doanh nghiệp tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thực hiện đăng ký và xuất hóa đơn điện tử có mã xác thực. Tính đến hết tháng 10/2017 các cơ quan thuế này đã xác thực được hơn 5,2 triệu hóa đơn với số tiền thuế đã được xác thực là hơn 3 nghìn tỷ đồng.

Cũng theo chia sẻ của vị đại diện Tổng cục Thuế, ngoài việc trển khai thí điểm hóa đơn điện tử có mã xác thực của cơ quan thuế, ngành Thuế cũng đang tiếp tục thực hiện thí điểm khai điện tử thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với cá nhân cho thuê nhà; nộp thuế điện tử đối với chuyển nhượng bất động sản, tại Cục Thuế TP. Hà Nội, Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh và các chi cục thuế trực thuộc. “Theo báo cáo, số lượng tài khoản cá nhân đăng ký giao dịch điện tử để khai thuế điện tử của các lĩnh vực thí điểm đến nay đạt khoảng hơn 25.300 cá nhân, số lượng tờ khai điện tử đã đạt được khoảng 28.265 tờ khai”, ông Trí cho biết.

Về nộp thuế điện tử, do cá nhân không có chữ ký điện tử và hồ sơ khai thuế của cá nhân khác so với doanh nghiệp, nên thời gian vừa qua cơ quan thuế và 4 Ngân hàng

VietcomBank, VietinBank, AgriBank, BIDV đã phối hợp để tiến hành nâng cấp ứng dụng công nghệ thông tin và kết nối để triển khai nộp thuế điện tử đối với cá nhân. Đến nay, hệ thống của VietcomBank, VietinBank, AgriBank đã đảm bảo được việc nộp thuế điện tử của cá nhân. Tổng cục Thuế cho biết, trong đầu năm 2018 sẽ trình Bộ Tài chính ban hành quyết định về việc mở rộng khai và nộp thuế điện tử thuế GTGT, thuế TNCN đối với cá nhân cho thuê nhà; nộp thuế TNCN bằng phương thức điện tử đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Cũng theo đại diện Tổng cục Thuế, hiện nay Tổng cục Thuế cùng với Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an), Cục Đăng kiểm (Bộ Giao thông vận tải) xây dựng quy chế về trao đổi dữ liệu thông tin để thực hiện khai và nộp thuế điện tử đối với lệ phí trước bạ ô tô, xe máy. Trước khi triển khai chính thức trên thực tế, Tổng cục Thuế phối hợp với Cục Cảnh sát giao thông và các đơn vị liên quan tiến hành thử nghiệm hệ thống khai, nộp điện tử lệ phí trước bạ. Hiện tại, Tổng cục Thuế đang chỉnh sửa, hoàn thiện ứng dụng để sẵn sàng cho việc triển khai. Dự kiến, quý I/2018 sẽ trình Bộ Tài chính ban hành thông tư, quy chế phối hợp; ban hành quy trình khai, nộp thuế điện tử đối với lệ phí trước bạ ô tô, xe máy; quy trình quản lý lệ phí trước bạ đối với tài sản thuộc đối tượng chịu lệ phí trước bạ.