Chống thất thu ngân sách hiệu quả qua thanh, kiểm tra

Trần Huyền

Trong năm 2023, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Thanh tra Bộ Tài chính và các đơn vị có chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc Bộ xác định rõ nội dung, lĩnh vực cần tập trung thanh tra, chú trọng đến những lĩnh vực có khả năng xảy ra gian lận làm thất thu ngân sách, đảm bảo việc quản lý sử dụng ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm.

Ngành Hải quan chú trọng kiểm tra qua hệ thống camera giám sát, chống buôn lậu. Ảnh: internet
Ngành Hải quan chú trọng kiểm tra qua hệ thống camera giám sát, chống buôn lậu. Ảnh: internet

Kiến nghị xử lý tài chính hơn 107.000 tỷ đồng

Ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiếp tục thực hiện đúng quy định về trình tự, thủ tục thanh tra; chủ động, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, tích cực trao đổi, phối hợp, nắm thông tin từ các cơ quan liên quan; tập trung thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm, tập trung các vấn đề quản lý của ngành Tài chính; áp dụng nguyên tắc thanh tra, kiểm tra theo cơ chế quản lý rủi ro; giám sát thường xuyên thông qua các báo cáo định kỳ, đột xuất để kịp thời nắm bắt và có chỉ đạo đối với các trường hợp có vướng mắc phát sinh...

Do có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các đơn vị trong và ngoài ngành Tài chính trong việc xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra và các nhiệm vụ đột xuất được giao, chất lượng các cuộc thanh tra, kiểm tra được nâng cao, kiến nghị đề xuất mang tính thiết thực, phục vụ trực tiếp cho công tác quản lý điều hành tài chính ngân sách của Bộ Tài chính cũng như công tác quản lý tài chính của các đơn vị được thanh tra, kiểm tra.

Trong năm 2023, Thanh tra Bộ Tài chính và các đơn vị có chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc Bộ đã thực hiện 78.213 cuộc thanh tra, kiểm tra; tiến hành kiểm tra 748.399 hồ sơ khai thuế tại trụ sở cơ quan và 1.124 hồ sơ kiểm tra sau thông quan; kiến nghị xử lý tài chính 107.014 tỷ đồng; số tiền đã thu nộp ngân sách nhà nước trong kỳ là 17.270 tỷ đồng.

Trong đó, riêng Thanh tra Bộ Tài chính triển khai khảo sát, nắm bắt thông tin và thực hiện 30 cuộc thanh tra và 03 cuộc kiểm tra theo kế hoạch; lưu hành 33 kết luận thanh tra, 04 báo cáo kết quả kiểm tra; kiến nghị xử lý tài chính 22.081 tỷ đồng.

Trong lĩnh vực thuế, Tổng cục Thuế đã chỉ đạo các đơn vị trong toàn hệ thống tăng cường triển khai thanh tra, kiểm tra thuế đảm bảo hoàn thành kế hoạch thanh tra, kiểm tra đã được phê duyệt, đồng thời có các biện pháp kiểm soát hoạt động thanh tra, kiểm tra đảm bảo tránh chồng chéo, trùng lắp với kế hoạch của các cơ quan thanh tra, kiểm tra khác theo quy định.

Nội dung thanh tra, kiểm tra tập trung vào kiểm tra việc chấp hành pháp luật thuế tại doanh nghiệp thuộc các ngành, lĩnh vực có rủi ro cao về thuế, có dư địa thu lớn như bất động sản, giao dịch liên kết, thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số...; tăng cường kiểm tra thuế trong lĩnh vực hóa đơn; thực hiện đánh giá, phân loại rủi ro các hồ sơ hoàn thuế để thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với các hồ sơ xác định có rủi ro cao; tích cực rà soát, tăng cường phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền để đấu tranh chống các hành vi trốn thuế, gian lận thuế và tội phạm về thuế.

Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai hiện đại hóa công tác thanh tra, kiểm tra thuế, cải cách thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế, nâng cao năng lực cán bộ thanh tra, kiểm tra thuế nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra.

Kết quả, năm 2023, toàn ngành Thuế đã thực hiện được 66.241 cuộc thanh tra, kiểm tra, đạt 90,8% kế hoạch năm 2023 và bằng 97,6% so với cùng kỳ năm 2022; kiểm tra được 628.288 hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế bằng 88,1% so với cùng kỳ năm 2022. Tổng số tiền kiến nghị xử lý qua thanh tra, kiểm tra là hơn 61.583 tỷ đồng bằng 97,2% so với cùng kỳ năm 2022.

Tăng cường kiểm soát hải quan, chống buôn lậu

Công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực hải quan cũng được đẩy mạnh. Tổng cục Hải quan đã yêu cầu các đơn vị chủ động thu thập thông tin, bố trí lực lượng để triển khai, thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra chuyên ngành; tăng cường kiểm tra theo hình thức chuyên đề, công vụ đột xuất, trực tuyến thông qua các hệ thống thông tin nghiệp vụ hải quan và hệ thống camera giám sát; đồng thời đẩy mạnh công tác điều tra chống buôn lậu trên toàn quốc.

Năm 2023, cơ quan hải quan thực hiện 113 cuộc thanh tra chuyên ngành, tổng số tiền kiến nghị truy thu trong toàn Ngành 208,5 tỷ đồng; thực hiện 100 cuộc kiểm tra nội bộ, thu nộp ngân sách nhà nước gần 6,9 tỷ đồng.

Đặc biệt, với vai trò cơ quan tham mưu, giúp việc cho Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã nắm tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả để kịp thời đề xuất và tổ chức triển khai các văn bản chỉ đạo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo 389 quốc gia trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; xây dựng Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên Đán Giáp Thìn 2024 và các báo cáo liên quan đến công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Cùng với đó, đã chủ động ban hành 6 Kế hoạch nghiệp vụ và 28 văn bản chỉ đạo, cảnh báo cho các Cục Hải quan tỉnh thành phố góp phần tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả công tác kiểm soát hải quan trong toàn ngành.

Ngoài ra, Tổng cục Hải quan đã phối hợp triển khai Chiến dịch Con rồng Mê Kông giai đoạn V, là chương trình hành động chung giữa các cơ quan Hải quan và các cơ quan thực thi pháp luật khác của khu vực châu Á - Thái Bình Dương về chống buôn bán bất hợp pháp ma tuý, động vật, thực vật hoang dã và các sản phẩm từ động, thực vật hoang dã từ với sự tham gia của 25 cơ quan Hải quan, các cơ quan thực thi pháp luật và tổ chức quốc tế.

Năm 2023, toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 14.618 vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan. Trị giá hàng hóa vi phạm ước tính hơn 11.521 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 35 vụ và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 166 vụ. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước gần 474,3 tỷ đồng.

Trong năm 2023, hoạt động kiểm tra sau thông quan toàn quốc cũng được đẩy mạnh, thực hiện theo chiều sâu thông qua việc lập danh sách doanh nghiệp giao cho các Cục Hải quan tỉnh, thành phố tiến hành kiểm tra theo các chuyên đề, các kế hoạch định hướng; kịp thời trả lời những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện. Chỉ riêng 11 tháng năm 2023, cơ quan hải quan đã thực hiện kiểm tra sau thông quan 1.698 cuộc, tổng số tiền ấn định thuế và xử phạt vi phạm hành chính là 901,7 tỷ đồng.

Có thể nói, công tác thanh tra, kiểm tra đã được ngành Tài chính triển khai quyết liệt trên tất cả các lĩnh vực. Qua đó, kịp thời phát hiện các sai phạm, kiến nghị để thu hồi ngân sách, góp phần chống thất thu ngân sách nhà nước, chấn chỉnh các sai phạm. Thanh, kiểm tra đã phát huy được vai trò là công cụ đắc lực, giúp tăng thu, tiết kiệm chi, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.