Sáng ngày 09/6/2020, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã nghe Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ gắn với trách nhiệm của Thành phố

Trình bày tờ trình về dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, Quốc hội đã ban hành Luật Thủ đô năm 2012, đồng thời, căn cứ quy định của Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, Chính phủ đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi ban hành Nghị định số 63/2017/NĐ-CP quy định một số cơ chế tài chính ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội.

Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển mới đòi hỏi phải có những cơ chế tài chính đặc thù, khác so với một số luật hiện hành cho phù hợp với yêu cầu phát triển, quy mô kinh tế - xã hội, trình độ và yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội đối với TP. Hà Nội. Do vậy, trong khi chờ tổng kết để sửa Luật Thủ đô năm 2012, Chính phủ trình Quốc hội ban hành thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với Thủ đô.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, việc xây dựng Nghị quyết bảo đảm tuân thủ Hiến pháp, phù hợp chủ trương định hướng của Đảng về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, gắn với tăng cường trách nhiệm của chính quyền Thành phố.

Đồng thời, thực hiện đầy đủ việc công khai, minh bạch, đảm bảo việc thực hiện kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng nhân dân các cấp của Thành phố, giám sát của người dân, của các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể. Cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù thí điểm đối với Thủ đô Hà Nội phải đặt trong tổng thể xu thế phát triển chung của cả nước, kết hợp hài hòa giữa cái chung và cái riêng, trên tinh thần Hà Nội vì cả nước và cả nước vì Hà Nội phát triển ngày càng văn minh, hiện đại.

Dự thảo Nghị quyết quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách về quản lý tài chính - ngân sách đặc thù thuộc Thành phố quản lý; quản lý thu, chi ngân sách nhà nước; mức dư nợ vay và sử dụng Quỹ dự trữ tài chính; điều khoản thi hành. Trong đó, quy định thời gian thực hiện thí điểm là 05 năm và xác định rõ trách nhiệm của TP. Hà Nội, Chính phủ trong việc thực hiện Nghị quyết. Quy định việc giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp của Hà Nội.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, dự kiến nguồn lực tài chính, điều kiện đảm bảo cho việc thi thành Nghị quyết bao gồm: ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu; ngân sách địa phương theo phân cấp của Luật Ngân sách nhà nước; nguồn tài chính hợp pháp khác.

Phù hợp với yêu cầu phát triển mới

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết và nội dung dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với TP. Hà Nội nhằm góp phần tăng nguồn lực, quyền chủ động trong việc quyết định, sử dụng ngân sách để thực hiện đạt kết quả cao nhất các mục tiêu phát triển Thủ đô trong điều kiện mới.

Trong đó, quy định về thí điểm giao cho HĐND TP. Hà Nội thẩm quyền quyết định bổ sung các khoản phí, lệ phí và tăng mức thu phí, lệ phí; ngân sách TP. Hà Nội được hưởng 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công gắn liền trên đất theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; cho phép TP. Hà Nội được giữ lại toàn bộ số thu từ sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp; giao quyền cho HĐND TP. Hà Nội quyết định dự toán, phân bổ ngân sách do Thủ tướng Chính phủ giao; nâng mức dư nợ vay của ngân sách thành phố từ 70% lên 90%; cho phép Thành phố tạm ứng Quỹ dự trữ tài chính để đầu tư các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng... đều tương đồng với cơ chế đặc thù của TP. Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 54/2017/QH14 của Quốc hội.

Trong bối cảnh kinh tế - xã hội của đất nước có nhiều khó khăn do bị ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị nguyên tắc xây dựng Nghị quyết cần thể chế hóa để phù hợp với tình hình và khả năng cân đối của ngân sách nhà nước, nhu cầu thực tiễn phát triển của TP. Hà Nội; không gây ảnh hưởng lớn đến cân đối vĩ mô, thực hiện vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương theo quy định của Hiến pháp.

Đồng thời, việc thí điểm ban hành chính sách mới phải có tính vượt trội và được sự đồng thuận của người dân Thủ đô; góp phần bảo đảm sự ổn định và tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, với tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội”.