Đó là đánh giá của Kiểm toán nhà nước (KTNN) khi thực hiện kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý thu, việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với doanh nghiệp (DN) có giao dịch liên kết giai đoạn 2017-2020 trên địa bàn tỉnh Long An.

Thanh tra giao dịch liên kết, chống chuyển giá đạt kết quả tích cực

KTNN ghi nhận, trong giai đoạn được kiểm toán, UBND tỉnh Long An đã chỉ đạo các Sở, ban, ngành thực hiện cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho DN. Đồng thời yêu cầu Cục Thuế tỉnh tăng cường các biện pháp phòng, chống chuyển giá, trốn thuế. Tổng cục Thuế cũng đã chỉ đạo các Cục Thuế, trong đó có Cục Thuế tỉnh Long An, triển khai các quy định về quản lý thuế đối với các DN có giao dịch liên kết theo Nghị định số 20/2017/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định này của Bộ Tài chính.

Theo đó, Cục Thuế tỉnh Long An đã yêu cầu các Phòng, Chi cục Thuế trực thuộc tăng cường quản lý thuế đối với các DN có rủi ro cao về giá chuyển nhượng, có dấu hiệu chuyển giá; áp dụng quy trình quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết; thường xuyên nhắc nhở, hướng dẫn DN; thực hiện phân tích rủi ro đối với các DN làm căn cứ lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra hằng năm…

Tổng hợp kết quả kiểm toán Chuyên đề này, KTNN kiến nghị UBND tỉnh Long An thực hiện, chỉ đạo Cục Thuế tỉnh và các đơn vị có liên quan xử lý tài chính thông qua nộp ngân sách nhà nước các khoản xác định tăng thêm với số tiền 45,5 tỷ đồng; điều chỉnh giảm số thuế Giá trị gia tăng được khấu trừ là 154,9 triệu đồng; giảm số được chuyển lỗ của các DN với số tiền 37,89 tỷ đồng.

Kết quả đáng chú ý, các DN đã có ý thức chấp hành kê khai thông tin về giao dịch liên kết, số lượng kê khai tăng dần qua các năm; nhiều DN đã lập Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết. Cục Thuế tỉnh đã tiến hành kiểm tra hồ sơ khai thuế tại trụ sở cơ quan thuế; thanh tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế của các DN có giao dịch liên kết và đạt được những kết quả tương đối tích cực.

Cụ thể, giai đoạn 2017-2020, Cục Thuế tỉnh đã thực hiện kiểm tra 142 lượt hồ sơ kê khai thuế của DN có giao dịch liên kết tại trụ sở cơ quan thuế. Kết quả có 126 hồ sơ qua kiểm tra được Cục Thuế chấp nhận không điều chỉnh, 8 hồ sơ phải kê khai bổ sung, điều chỉnh và 8 hồ sơ vi phạm bị đề xuất kiểm tra tại DN. Qua thực hiện 24 cuộc thanh tra về nghĩa vụ đối với ngân sách nhà nước của các DN có giao dịch liên kết, Cục Thuế đã phát hiện 7 trường hợp liên quan đến chuyển giá với tổng số thuế xử lý 71,9 tỷ đồng. Còn qua thanh tra chuyên đề chuyển giá tại 9 DN, cơ quan chức năng đã yêu cầu truy thu và xử phạt 96,4 tỷ đồng, giảm lỗ 1.079 tỷ đồng.

Ngoài ra, năm 2019, Cục Thuế cũng đã kết hợp với Thanh tra Bộ Tài chính thực hiện kiểm tra điều chỉnh số thuế thu nhập DN phải nộp tại 3 DN đầu tư nước ngoài có phát sinh giao dịch liên kết, tổng tiền thuế và tiền chậm nộp phải điều chỉnh tăng qua kiểm tra là 12,7 tỷ đồng, đồng thời giảm lỗ trên 117 tỷ đồng.

Có thể thấy, thông qua hoạt động thanh tra chuyển giá trên địa bàn tỉnh Long An không chỉ điều chỉnh giảm lỗ của các DN, tăng số thu phải nộp ngân sách nhà nước mà còn tích cực góp phần nâng cao ý thức của DN trong việc kê khai giá giao dịch liên kết.

Thiếu cơ sở dữ liệu phục vụ quản lý thuế của giao dịch liên kết

Tuy nhiên, theo đánh giá của KTNN, đến tháng 7/2021, UBND tỉnh Long An chưa chỉ đạo các Sở, ban, ngành xây dựng cơ sở dữ liệu thuộc lĩnh vực quản lý chuyên ngành, phục vụ công tác quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết theo quy định tại khoản 7 Điều 13 Nghị định số 20/2017/NĐ-CP.

Do đó, các Sở, ban, ngành chưa có sự phối hợp trong việc cung cấp thông tin, số liệu làm cơ sở xác định giá giao dịch liên kết của các DN trên địa bàn. Cụ thể là Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính chưa thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu thuộc lĩnh vực quản lý chuyên ngành, phục vụ công tác quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết.

Cũng trong giai đoạn được kiểm toán, Cục Thuế tỉnh Long An chưa xây dựng kế hoạch chuyên đề riêng về thanh tra giá giao dịch liên kết để trình Tổng cục Thuế phê duyệt, các DN chỉ được thanh tra giá giao dịch liên kết lồng ghép trong kế hoạch thanh tra, kiểm tra chung hằng năm của Cục Thuế. Số lượng kiểm tra hồ sơ tại trụ sở cơ quan thuế đối với DN có kê khai giao dịch liên kết chỉ chiếm 11,25% số lượt kê khai giao dịch liên kết.

KTNN còn phát hiện, hoạt động thanh tra thuế còn có sai sót trong việc xử lý, xác định số thuế phải nộp. Đơn cử, qua kiểm tra hồ sơ thanh tra thuế còn tồn tại việc bù trừ lãi hoạt động chuyển nhượng bất động sản vào lỗ hoạt động kinh doanh dệt sợi; xác định ưu đãi miễn thuế thu nhập DN đầu tư mở rộng chưa đúng quy định. Vì vậy, KTNN xác định số thuế thu nhập DN mà 1 DN phải nộp tăng thêm là 3,32 tỷ đồng.

Qua kiểm toán Chuyên đề này, cùng với những kiến nghị xử lý tài chính, KTNN đã đưa ra nhiều kiến nghị cụ thể đối với các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn. Trong đó, đối với Cục Thuế tỉnh Long An, KTNN yêu cầu phải tổ chức thực hiện thanh tra đối với các DN kê khai giá giao dịch liên kết chưa phù hợp với giá thị trường, có phát sinh giao dịch liên kết nhưng không kê khai, kê khai ưu đãi thuế đối với dự án đầu tư mở rộng chưa phù hợp quy định của 6 DN.

Đồng thời, cơ quan này phải rà soát, kiểm tra các DN có quan hệ liên kết theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 5 và phát sinh chi phí lãi vay vượt mức khống chế quy định tại khoản 3 Điều 16 Nghị định số 132/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Trong quá trình thực hiện, Cục Thuế cần báo cáo Tổng cục Thuế về các vướng mắc có liên quan đến chi phí lãi vay và vướng mắc về quy trình thanh tra, kiểm tra giá giao dịch liên kết, về hệ thống cơ sở dữ liệu giá giao dịch độc lập để khai thác, phục vụ cho công tác quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết. Đồng thời kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với sai sót trong công tác thanh tra, kiểm tra hồ sơ của 2 DN có giao dịch liên kết trên địa bàn.

Kiến nghị đối với Thanh tra tỉnh Long An, KTNN nêu rõ, cơ quan này cần tổ chức thanh tra việc thực hiện nghĩa vụ thuế của 4 DN không cung cấp, cung cấp không đầy đủ hồ sơ, tài liệu kê khai thuế theo yêu cầu của KTNN.

Còn với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, KTNN kiến nghị tổ chức xây dựng cơ sở dữ liệu, cung cấp thông tin thuộc lĩnh vực quản lý chuyên ngành phục vụ công tác quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết trên địa bàn./.