Tham dự hội nghị có ông Triệu Thọ Hân - Phó Tổng giám đốc Kho bạc Nhà nước Trung ương; ông Dương Bá Đức - Vụ trưởng Vụ Đầu tư; bà Mai Thị Thùy Dương - Phó Vụ trưởng Vụ Đầu tư cùng đại diện các bộ, ngành, địa phương.

Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Dương Bá Đức – Vụ trưởng Vụ Đầu tư cho biết, đầu tư công có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của Đất nước. Công tác giải ngân vốn đầu tư công được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xác định là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Thủ tướng Chính phủ đã giao nhiệm vụ phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước năm 2023 trên 95% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao.

Theo ông Dương Bá Đức, vấn đề thách thức cho công tác giải ngân năm 2023 là tổng vốn đầu tư công rất lớn (726.684 tỷ đồng), tăng 23% so với năm 2022 (giai đoạn 2016-2020 vốn đầu tư công trung bình mỗi năm chỉ khoảng trên 400 ngàn tỷ đồng). Theo báo cáo của Bộ Tài chính, hết tháng 5/2023, tổng số vốn đã phân bổ là 692.138,4 tỷ đồng, đạt 97,89% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao (707.044,2 tỷ đồng); ước thanh toán vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước từ đầu năm đến ngày 31/5/2023 là 157.095,4 tỷ đồng, đạt 20,80% kế hoạch, đạt 22,22% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Bám sát chỉ đạo điều hành của Chính phủ và chương trình, kế hoạch được giao, ngay từ những tháng đầu năm 2023, Bộ Tài chính đã thực hiện nhiều giải pháp để góp phần thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2023. Bộ Tài chính tổ chức hội nghị lần này nhằm phổ biến, quán triệt và cập nhật chế độ, chính sách trong lĩnh vực quản lý tài chính đầu tư công.

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Quế Hương – Trưởng phòng Tài chính đầu tư Trung ương (Vụ Đầu tư) đã trình bày, hướng dẫn về quản lý, thanh toán dự án sử dụng vốn đầu tư công. Theo bà Hương, nguyên tắc kiểm soát, thanh toán của cơ quan kiểm soát, thanh toán căn cứ vào hồ sơ, các nội dung của hợp đồng, dự toán, văn bản giao việc hoặc hợp đồng nội bộ (trường hợp tự thực hiện). Trường hợp hồ sơ chưa đúng quy định, dừng thanh toán và thông báo một lần lý do trong 03 ngày làm việc.

Đối với trường hợp tự thực hiện hoặc thực hiện không theo hợp đồng, thanh toán không được vượt dự toán được duyệt. Tổng số vốn thanh toán cho nhiệm vụ, dự án không được vượt tổng mức đầu tư đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, việc giải ngân không được vượt vốn kế hoạch trong năm đã bố trí cho dự án.

Về nguyên tắc tạm ứng vốn đối với công việc thực hiện thông qua hợp đồng xây dựng, việc tạm ứng vốn được thực hiện sau khi hợp đồng có hiệu lực và chủ đầu tư nhận được bảo lãnh tạm ứng hợp đồng. Riêng đối với hợp đồng thi công xây dựng, trường hợp có giải phóng mặt bằng thì phải có kế hoạch giải phóng mặt bằng hoặc biên bản bàn giao mặt bằng theo đúng thỏa thuận. Mức vốn tạm ứng, thời điểm tạm ứng, mức thu hồi tạm ứng từng lần, thời điểm thu hồi tạm ứng từng lần và các nội dung khác đảm bảo việc thu hồi tạm ứng phải được ghi cụ thể trong hợp đồng.

Đối với công việc thực hiện thông qua hợp đồng của dự án không có cấu phần xây dựng, việc tạm ứng vốn được thực hiện sau khi hợp đồng có hiệu lực và chủ đầu tư đã nhận được bảo lãnh tạm ứng hợp đồng. Mức vốn tạm ứng, thời điểm tạm ứng, mức thu hồi tạm ứng từng lần, thời điểm thu hồi tạm ứng từng lần và các nội dung khác đảm bảo việc thu hồi tạm ứng phải được ghi cụ thể trong hợp đồng.

Đối với công việc thực hiện không thông qua hợp đồng, việc tạm ứng vốn được thực hiện sau khi dự toán chi phí thực hiện công việc hoặc phương án giải phóng mặt bằng được cấp có thẩm quyền phê duyệt và trên cơ sở đề nghị của chủ đầu tư.

Chủ đầu tư có thể tạm ứng vốn một lần hoặc nhiều lần cho một hợp đồng đảm bảo tổng mức vốn tạm ứng không vượt mức vốn tạm ứng tối đa. Chủ đầu tư cùng nhà thầu tính toán mức tạm ứng hợp lý, tuân thủ theo đúng quy định, quản lý việc sử dụng vốn tạm ứng đúng mục đích, đúng đối tượng, có hiệu quả và có trách nhiệm thu hồi đủ số vốn đã tạm ứng

Theo bà Nguyễn Thị Quế Hương, thời hạn tạm ứng vốn là hết ngày 31/12 năm kế hoạch (trừ trường hợp tạm ứng để thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thì được thực hiện đến hết ngày 31/01 năm sau năm kế hoạch). Vốn kế hoạch hàng năm của dự án được thanh toán cho khối lượng hoàn thành đã nghiệm thu đến hết ngày 31/12 năm kế hoạch, thời hạn thanh toán khối lượng hoàn thành đến hết ngày 31/01 năm sau năm kế hoạch (trong đó có thanh toán để thu hồi vốn tạm ứng).

Trường hợp kéo dài thời gian giải ngân vốn theo quy định tại Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công và các văn bản hướng dẫn luật hiện hành của Chính phủ, thời hạn giải ngân theo quyết định của cấp có thẩm quyền. Thời gian kiểm soát, thanh toán vốn của cơ quan kiểm soát, thanh toán tối đa 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ; Đối với các khoản tạm ứng vốn hoặc thực hiện thanh toán theo hình thức “thanh toán trước, kiểm soát sau”, thời hạn kiểm soát, thanh toán trong 01 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ.

Chia sẻ về quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành, ông Phạm Trọng Quý – Trưởng phòng Quyết toán tài chính đầu tư (Vụ Đầu tư) cho biết, vốn đầu tư được quyết toán là toàn bộ chi phí hợp pháp thực hiện trong quá trình đầu tư để đưa dự án vào khai thác, sử dụng. Chi phí hợp pháp là toàn bộ các khoản chi phí thực hiện trong phạm vi dự án, dự toán được duyệt và hợp đồng đã ký kết phù hợp với quy định của pháp luật (đối với những công việc thực hiện theo hợp đồng) kể cả phần điều chỉnh, bổ sung được duyệt theo quy định và đúng thẩm quyền. Chi phí đầu tư được quyết toán phải nằm trong giới hạn tổng mức đầu tư được duyệt hoặc được điều chỉnh, bổ sung theo quy định của pháp luật.

Theo quy định hiện hành, báo cáo quyết toán dự án hoàn thành phải xác định đầy đủ, chính xác: Chi tiết vốn đầu tư; Tổng chi phí đầu tư đề nghị quyết toán; Chi phí thiệt hại trong quá trình đầu tư; Chi phí được phép không tính vào giá trị tài sản; Giá trị tài sản hình thành sau đầu tư.

Về chế độ kiểm tra, Bộ Tài chính kiểm tra tình hình thực hiện công tác quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành của cả nước. Cơ quan chủ quản, cơ quan cấp trên của chủ đầu tư kiểm tra tình hình thực hiện công tác quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành của các đơn vị thuộc phạm vi quản lý. Cơ quan tài chính các cấp định kỳ hoặc đột xuất kiểm tra tình hình thực hiện công tác quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành của các đơn vị thuộc phạm vi quản lý.

Tại Hội nghị, các báo cáo viên cũng đã hướng dẫn cụ thể về kiểm tra vốn hàng năm; hồ sơ kiểm soát thanh toán vốn của dự án; thanh toán khối lượng hoàn thành; quy định riêng về quản lý, thanh toán vốn cho dự án sử dụng vốn nước ngoài; quản lý thanh toán vốn cho một số dự án đầu tư công đặc biệt; Hồ sơ trình thẩm tra, phê duyệt quyết toán; thẩm quyền phê duyệt, cơ quan chủ trì thẩm tra quyết toán; kiểm toán quyết toán dự án hoàn thành; chế độ báo cáo...

Nhân dịp này, các cơ quan của Bộ Tài chính đã lắng nghe và giải đáp thấu đáo những vướng mắc phát sinh về quản lý tài chính đầu tư công được các bộ, ngành, địa phương, ban quản lý dự án đề cập tại Hội nghị. Các đại biểu tham dự hội nghị đều đánh giá cao các nội dung tập huấn cũng như những giải đáp, hướng dẫn cụ thể, chi tiết của các cơ quan thuộc Bộ Tài chính.