Tiềm năng

Theo Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc, việc khai, nộp thuế điện tử đã và đang áp dụng chủ yếu mới dừng ở gần 500.000 DN. Trong khi đó, các đơn vị hành chính sự nghiệp, sự nghiệp có thu, trường học, bệnh viện và đặc biệt là hơn 1,5 triệu hộ kinh doanh cá thể cùng hàng triệu người nộp thuế thu nhập cá nhân, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, lệ phí trước bạ... lại chưa thực sự quan tâm đến khai, nộp thuế điện tử.

Cũng theo bà Nguyễn Thị Cúc, để có thể thu đúng, thu đủ tiền thuế phát sinh vào ngân sách Nhà nước (NSNN) thì nhất thiết cơ quan quản lý thuế phải nắm được doanh thu, thu nhập, chi phí thực tế phát sinh. Theo đó, bắt buộc phải nắm bắt được chính xác nghiệp vụ kinh tế phát sinh, luồng tiền gắn với hàng hóa dịch vụ. Tuy nhiên thói quen dùng tiền mặt để thanh toán khi mua sắm, tiêu dùng (kể cả khi qua thương mại điện tử như mua hàng qua mạng, game online) lại là sự cản trở, thách thức lớn với cơ quan thuế trong quản lý.

Hiện nay, việc thanh toán tiền mặt không chỉ dừng lại ở tầng lớp có thu nhập thấp mà ngay cả đối với người có thu nhập cao như ca sỹ, diễn viên, người mẫu... khi nhận cát-sê các show diễn. Thu nhập phát sinh của họ hàng nghìn, hàng chục nghìn USD một lần nhưng do nhận trực tiếp bằng tiền mặt nên khó xác định mức họ kê khai là bao nhiêu, đúng hay sai. Trên thực tế, không ít ca sỹ có nhiều show diễn đắt khách nhưng nộp thuế lại rất thấp.

"Thực tiễn đó đã gây khó khăn cho công tác quản lý thuế, góp phần tăng thất thu thuế cho NSNN. Do vậy, nếu thanh toán qua ngân hàng, thanh toán điện tử thì cơ quan thuế có thể nắm bắt dễ dàng, chính xác, kịp thời doanh thu, chi phi phát sinh thông qua hệ thống cơ sở dữ liệu kết nối với ngân hàng"- bà Nguyễn Thị Cúc chỉ ra.

Về việc này, ông Nguyễn Đại Trí cho rằng, nhóm đối tượng là cá nhân, hộ kinh doanh cá thể chiếm tỷ trọng lớn trong số người nộp thuế cả nước, do đó, việc triển khai các thủ tục hành chính về thuế thông qua giao dịch điện tử, trong đó khai thuế và nộp thuế điện tử là một yêu cầu, nhiệm vụ tất yếu đối với cơ quan Thuế nhằm rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính về thuế của cá nhân, hộ kinh doanh cá thể, tạo thuận lợi nhất cho người nộp thuế cả nước và hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp với cán bộ thuế.

Tạo cơ chế khuyến khích

Trong năm 2015, Tổng cục Thuế đã xây dựng kế hoạch thí điểm triển khai thực hiện kê khai, nộp điện tử đối với cá nhân (kinh doanh và không kinh doanh) tại các địa phương lớn có cơ sở hạ tầng mạng tốt như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Theo lãnh đạo Tổng cục Thuế, cơ quan Thuế khuyến khích cá nhân nộp thuế điện tử sử dụng nhiều phương thức của ngân hàng: internet banking, thẻ ngân hàng, ví điện tử, thẻ điện thoại. Đây là tiền đề để mở rộng dịch vụ khai và nộp thuế điện tử cho cá nhân trên diện rộng.

Hiện Tổng cục Thuế đã triển khai thực hiện từng bước hiện đại hoá phương thức nộp thuế điện tử của cá nhân và hộ kinh doanh như: Xây dựng hành lang pháp lý cho cá nhân được khai và nộp thuế điện tử bằng việc bổ sung quy định pháp lý tại Thông tư số 110/2015/TT-BTC hướng dẫn giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế của Bộ Tài chính (có hiệu lực từ ngày 10-9-2015), theo đó mở rộng thêm đối tượng nộp thuế là cá nhân được tham gia giao dịch điện tử không nhất thiết phải có chữ ký số để khai thuế điện tử, mà được sử dụng mã xác thực (OTP) do cơ quan Thuế cấp thay cho chữ ký số, hồ sơ khai điện tử được quản lý bằng mã giao dịch điện tử tự sinh từ hệ thống ngành thuế và nộp điện tử theo phương thức của ngân hàng. Người nộp thuế là cá nhân cũng sẽ được cung cấp dịch vụ như được tra soát các giao dịch với cơ quan thuế trên Cổng thông tin điện tử ngành Thuế.

Ngoài ra, Tổng cục Thuế xây dựng các quy trình nghiệp vụ để triển khai thực hiện; Tăng cường tuyên truyền để cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương thức điện tử thông qua các tổ chức chi trả thu nhập. Dự kiến, từ ngày 1-1-2016, hộ kinh doanh thí điểm ủy nhiệm thu thuế đối với nộp thuế theo phương pháp khoán. Hộ kinh doanh được quản lý theo phương thức điện tử và nộp thuế điện tử qua đơn vị uỷ nhiệm thu thuế như nộp qua dịch vụ thanh toán điện tử Bankplus của Ngân hàng Quân đội (MB), nộp qua thẻ, nộp qua internet banking...

Việc thu thuế hộ kinh doanh thông qua các dịch vụ thanh toán điện tử của đơn vị uỷ nhiệm thu tận dụng được nhiều tính năng ưu việt, đa dạng hoá các hình thức thu thuế - giúp hộ cá nhân kinh doanh thực hiện việc nộp thuế nhanh chóng, thuận tiện; tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí của cả người nộp thuế và cán bộ thuế.

Từ đó, ngành Thuế tiếp tục triển khai cho cá nhân kinh doanh có thu nhập theo từng lần phát sinh nộp thuế điện tử qua phương thức của ngân hàng. Từ 1/7/2016, triển khai thí điểm khai và nộp thuế điện tử cho cá nhân khai lệ phí trước bạ ôtô, xe máy, cho thuê nhà, nộp các khoản thu liên quan đến đất. Tiến tới năm 2017, sẽ triển khai diện rộng toàn quốc của 3 lĩnh vực thí điểm và mở rộng cho các lĩnh vực khác: lệ phí trước bạ tài sản phải đăng ký khác, cho thuê tài sản, hộ kinh doanh qua mạng.

Theo tính toán của ngành Thuế, khi dịch vụ này được triển khai sẽ giảm thủ 23 tục hành chính thuế, giảm chi phí cho cá nhân không phải đi lại nhiều lần khi làm thủ tục về thuế, phối hợp sử dụng các thông tin điện tử của các cơ quan liên quan (Công an, Tài nguyên môi trường...) trong việc quản lý thuế.