Gánh nặng giải ngân vốn đầu tư công hai tháng cuối năm

Năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch vốn đầu tư công cho TP. Hồ Chí Minh là 70.518 tỷ đồng, trong đó, riêng phần ngân sách địa phương là 55.225 tỷ đồng, cao gần 2 lần so với kế hoạch năm 2022. Trên cơ sở đó, UBND TP. Hồ Chí Minh đã phân bổ 68.487 tỷ đồng, cao hơn gấp đôi số vốn đầu tư công bình quân 5 năm (giai đoạn 2018-2022).

Tổng giá trị giải ngân thuộc kế hoạch năm 2023 đến ngày 19/10/2023 đạt là 24.044 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ 35% so với kế hoạch vốn do UBND Thành phố giao và đạt 34% so với kế hoạch do Thủ tướng Chính phủ giao.

Tính đến thời điểm hiện tại, TP. Hồ Chí Minh có 8/60 chủ đầu tư và 5/22 địa phương giải ngân trên 51% (mức bình quân cả nước); 34/60 chủ đầu tư và 17/22 địa phương giải ngân thấp hơn mức bình quân cả nước. Nhóm này được giao gần 55.900 tỷ đồng, nhưng mới giải ngân hơn 19.100 tỷ đồng. Ngoài ra, còn 18/60 chủ đầu tư chưa giải ngân đồng nào dù năm 2023 được giao hơn 5.900 tỷ đồng.

Hiện có 479 dự án trên địa bàn giải ngân trên 95% chiếm hơn 1.100 tỷ đồng; cùng 320 dự án đã giải ngân trên 100%. Tuy nhiên, đến nay, cũng có 18 chủ đầu tư chưa giải ngân đồng nào dù năm 2023 được giao hơn 5.900 tỷ đồng. Dự kiến, có 1.807 dự án sẽ giải ngân đạt 95% và khoảng 233 dự án giải ngân dưới 95% với số vốn không thể giải ngân là hơn 19.500 tỷ đồng.

Liên quan đến việc cam kết giải ngân đầu tư công của các quận huyện, ông Đặng Quốc Toàn - Chánh Văn phòng UBND TP. Hồ Chí Minh cho biết, đến ngày 28/10, đã có 18/22 địa phương cam kết giải ngân từ 95% trở lên. 4 địa phương còn lại gồm Hóc Môn, Gò Vấp, Tân Bình, TP. Thủ Đức cam kết giải ngân 80-95%.

Đáng lưu ý, có 98 dự án không đảm bảo tỷ lệ giải ngân vì ảnh hưởng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Lý do, nhiều dự án chưa được các quận huyện khảo sát, tính toán kỹ chi phí bồi thường khi lập hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư, đến khi được duyệt phương án bồi thường thì chi phí thực tế thấp hơn số được duyệt dẫn đến không thể giải ngân.

Theo khảo sát của Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh, danh sách dự án thừa vốn còn có đường Dương Quảng Hàm (quận Gò Vấp) giảm 225 tỷ đồng; đường D8 (đoạn từ Bùi Minh Trực đến Tạ Quang Bửu, Quận 8) giảm 50 tỷ đồng; đường Vành đai Đầm Sen (Quận 11) giảm 40 tỷ đồng; cầu Ông Nhiêu (TP. Thủ Đức) giảm 195 tỷ đồng; cầu Tăng Long (TP. Thủ Đức) giảm 147 tỷ đồng,…

Sáu giải pháp giúp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công

Mới đây, tại hội nghị chuyên đề về giải ngân vốn đầu tư công, Lãnh đạo UBND TP. Hồ Chí Minh nêu rõ, về khả năng giải ngân vốn năm 2023, có 1.807 dự án được các chủ đầu tư xác định sẽ giải ngân đạt 95% kế hoạch vốn, trong đó có 288 dự án cần phải đẩy nhanh tiến độ.

Có 233 dự án dự kiến giải ngân dưới 95% với số vốn dự kiến không giải ngân được là hơn 19.500 tỷ đồng, chiếm 28,4% tổng kế hoạch vốn năm 2023 của TP. Hồ Chí Minh. Bình quân hai tháng còn lại của năm, Thành phố phải giải ngân được 22-30% mỗi tháng, mỗi ngày Thành phố phải thực hiện giải ngân khoảng 539 tỷ đồng từ nay đến cuối năm ngân sách.

Một số nguyên nhân khác như chậm thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch, nhà thầu thi công không đủ năng lực, giá trị quyết toán thực tế thấp hơn dự kiến đăng ký vốn, chậm thủ tục quyết toán dự án…, dẫn đến giải ngân đạt thấp.

Trong số những nguyên nhân trên, theo UBND TP. Hồ Chí Minh, đáng lưu ý nhất là công tác phối hợp, đôn đốc và nhắc nhở, thúc đẩy còn nhiều vấn đề nhiêu khê giữa chủ đầu tư với sở ngành, địa phương, ban quản lý dự án. Điều này dẫn đến một số công trình trọng điểm, cấp bách bị vướng, kéo theo tỷ lệ giải ngân thấp.

Để góp phần giải tỏa áp lực, cùng tháo gỡ khó khăn trong giai đoạn nước rút về giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm, Giám đốc KBNN TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Hoàng Hải cho biết, với trách nhiệm được giao, đơn vị đang tiếp tục tổng hợp và tham mưu UBND Thành phố các giải pháp nhằm chỉ đạo các chủ đầu tư đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Theo phân tích của KBNN Thành phố, nếu xét về giá trị tuyệt đối số vốn giải ngân đầu tư công trong 09 tháng đầu năm của TP. Hồ Chí Minh là cao nhất trong 63 tỉnh, thành phố. So với cùng kỳ năm 2022 (giải ngân đến hết 31/10/2022 được 12.703 tỷ đồng) thì giải ngân đến ngày 19/10/2023 cao hơn gần hai lần.

Đồng thời, hiện nay, KBNN TP. Hồ Chí Minh đã phân loại trạng thái 6 nhóm dự án được giao kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 để theo dõi tỷ lệ giải ngân hàng tháng nhằm đôn đốc chủ đầu tư cũng như báo cáo, đề xuất, kiến nghị đến các cơ quan quản lý liên quan có biện pháp tham gia tháo gỡ vướng mắc, theo các tiêu chí như: Nhóm dự án hoàn thành được phê duyệt quyết toán; Nhóm dự án đã hoàn thành đang thực hiện quyết toán; Nhóm dự án có khả năng hoàn thành năm 2023; Nhóm dự án chuyển tiếp (hoàn thành sau năm 2023); Nhóm dự án khởi công mới; Nhóm dự án chuẩn bị đầu tư.