Phát biểu tại hội thảo, ông Đỗ Văn Trường - Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ Tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, hiện nay, HĐĐT ngày càng được sử dụng phổ biến trong giao dịch thương mại và trở thành một xu hướng tất yếu trong điều kiện công nghệ thông tin được ứng dụng mạnh mẽ, mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp (DN) và cơ quan quản lý nhà nước.

Trên cơ sở đó, trong thời gian qua, Bộ Tài chính đã đẩy mạnh triển khai áp dụng HĐĐT theo lộ trình gồm 2 giai đoạn: Giai đoạn 1 từ tháng 11/2021 với 6 tỉnh, thành phố (TP. Hồ Chí Minh, TP. Hà Nội, TP. Hải Phòng, Quảng Ninh, Bình Định và Phú Thọ) và giai đoạn 2 từ tháng 4/2022 với 57 địa phương còn lại.

Sau hơn một năm triển khai thực hiện, hệ thống HĐĐT với những tính năng nổi trội đã giải quyết được phần lớn các bài toán về quản lý thuế hiệu quả, tạo thuận lợi cho các hoạt động sản xuất kinh doanh. Tính đến tháng 5/2023, trên cả nước các cơ quan thuế đã tiếp nhận và xử lý hơn 3,91 tỷ HĐĐT.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai áp dụng HĐĐT tính tuân thủ của người nộp thuế (NNT) còn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như: các DN nhỏ và vừa, hộ kinh doanh chưa sẵn sàng tiếp cận HĐĐT do bị hạn chế về điều kiện hạ tầng công nghệ thông tin, nhân lực; thói quen sử dụng hóa đơn truyền thống; tâm lý ngại thay đổi hay quan ngại về nhà cung cấp phần mềm; vấn đề an toàn, bảo mật khi sử dụng trên môi trường internet...

Bên cạnh đó, NNT gặp một số vướng mắc, khó khăn như: tình trạng hóa đơn bị sai sót, các thủ tục điều chỉnh còn bất cập; quy định về giao dịch điện tử còn phức tạp và chưa có hệ sinh thái hoàn chỉnh; quy trình, hướng dẫn triển khai HĐĐT của cơ quan thuế còn chưa hoàn chỉnh, nhiều DN còn lúng túng, vướng mắc khi áp dụng...

Tham gia tại hội thảo, bà Hà Thái Hạnh - Phó trưởng phòng Tuyên truyền - Hỗ trợ NNT (Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh) thông tin thêm về thủ đoạn mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Đó là các đối tượng sử dụng căn cước công dân của các cá nhân bị mất/đánh cắp, thuê người không có hiểu biết làm đại diện pháp luật... để thành lập DN mua bán hóa đơn cho các đối tượng là DN, tổ chức cần hợp thức chi phí đầu vào đối với hàng hóa nhập lậu, trôi nổi hoặc hàng hóa cần phải có hồ sơ chứng minh nguồn gốc… hoặc để chiếm đoạt tiền hoàn thuế giá trị gia tăng.

Chia sẻ về những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT, ông Nguyễn Như Quỳnh - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (Bộ Tài chính) cho rằng, Việt Nam cần hoàn thiện các quy định, hướng dẫn liên quan đến HĐĐT, đặc biệt là đẩy nhanh tiến độ triển khai HĐĐT có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền trên toàn quốc; nâng cấp ứng dụng HĐĐT đáp ứng việc phân quyền và khai thác dữ liệu HĐĐT của các cơ quan thuế; tăng cường công tác phân tích rủi ro; đẩy mạnh tuyên tuyền, tập huấn về HĐĐT và sử dụng HĐĐT đúng quy định cho các DN, hộ kinh doanh…

Tại hội thảo, các chuyên gia, diễn giả cũng đã tập trung thảo luận 4 nhóm nội dung nhằm làm rõ hơn các vấn đề về quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT gồm: Thực trạng quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT ở Việt Nam; nhận diện và phân tích những khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân trong quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT; xu thế và kinh nghiệm các nước về quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT; các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT.

Đồng thời, làm rõ xu thế, kinh nghiệm về quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT của một số quốc gia (các nước châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore một số nước Đông Nam Á…), từ đó cho thấy việc triển khai HĐĐT được xem là xu hướng vận động phù hợp trong thời đại kỹ thuật số, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo dữ liệu được cập nhật, hạn chế tình trạng trốn thuế.

Trên cơ sở thảo luận các nội dung trên, hội thảo đã gợi mở thêm nhiều vấn đề mới cần quan tâm cho các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách, các giảng viên, nhà nghiên cứu nhằm góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách liên quan đến quản lý thuế và tính tuân thủ của NNT trong triển khai HĐĐT thời gian tới. Đồng thời phòng ngừa từ sớm việc xuất khống HĐĐT, ngăn ngừa rủi ro trong việc sử dụng HĐĐT trong thời gian tới.