Theo báo cáo của Chính phủ tại Kỳ họp thứ bảy Quốc hội khóa XIII, trong tổng giá trị 04 loại tài sản lớn (nhà, đất, xe ô tô, tài sản khác có nguyên giá từ 500 triệu đồng trở lên/1 đơn vị tài sản) đến ngày 31/12/2013, tài sản là nhà, đất thuộc trụ sở làm việc, CSHĐSN chiếm tỷ trọng lớn (94,4%). Cụ thể: Về đất: (i) Khối cơ quan nhà nước quản lý, sử dụng 232,88 triệu m², chiếm 8,99%; (ii) Khối đơn vị sự nghiệp quản lý, sử dụng 2.343,63 triệu m², chiếm 90,49%; (iii) Khối các tổ chức quản lý, sử dụng 13,48 triệu m², chiếm 0,52%. Về nhà: (i) Khối cơ quan nhà nước quản lý, sử dụng 30,24 triệu m², chiếm 18,26%; (ii) Khối đơn vị sự nghiệp quản lý, sử dụng 132,05 triệu m², chiếm 79,72%; (iii) Khối các tổ chức quản lý, sử dụng 3,35 triệu m², chiếm 2,02%.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, thời gian vừa qua, Chính phủ và UBND các cấp đã tập trung nguồn lực để đầu tư, cải tạo, nâng cấp và xây dựng mới trụ sở làm việc, CSHĐSN cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị. Các trụ sở, CSHĐSN mới đã góp phần cải tạo môi trường làm việc cho một số cơ quan và tạo điều kiện thực hiện công tác cải cách hành chính trong các cơ quan nhà nước, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ sự nghiệp công. Tuy nhiên, hiện nay còn nhiều cơ quan gặp khó khăn về nơi làm việc, phải đi thuê thêm diện tích làm việc, một số cơ quan phải di chuyển theo quy hoạch. Trong khi đó, một số cơ quan đã được đầu tư xây dựng trụ sở mới nhưng vẫn giữ lại cơ sở nhà, đất cũ, làm cho công tác quản lý, sử dụng trụ sở làm việc, CSHĐSN chưa hiệu quả, gây lãng phí đất đai, tài sản.

Để khắc phục tình trạng trên, góp phần thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý khẩn trương thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước theo Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 19/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước, Quyết định số 140/2008/QĐ-TTg ngày 21/10/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg. Đến 31/12/2014 hoàn thành xong việc trình phương án tổng thể để đến 30/6/2015 hoàn thành việc phê duyệt phương án tổng thể xử lý các cơ sở nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước.

Đồng thời, tiến hành ngay việc rà soát, kiểm tra tình hình thực hiện phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Kiên quyết xử lý thu hồi đối với các trường hợp cho thuê, cho mượn, để trống, sử dụng vượt tiêu chuẩn, định mức; xử phạt đối với các hành vi vi phạm hành chính theo Nghị định số 192/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản nhà nước; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; dự trữ quốc gia; kho bạc nhà nước và xử lý trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên quan đến sai phạm.

Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Ban chỉ đạo 09 của địa phương (đối với địa phương có Ban chỉ đạo) hoặc Sở Tài chính (đối với các địa phương không có Ban chỉ đạo) phối hợp chặt chẽ với các Bộ, cơ quan trung ương trong việc kiểm tra hiện trạng sử dụng nhà, đất, báo cáo UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có ý kiến bằng văn bản về phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp trung ương trên địa bàn trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị; phối hợp thực hiện phương án xử lý nhà, đất sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án xử lý (xác định giá bán, chuyển nhượng; cưỡng chế thu hồi; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...).

Tuyệt đối tuân thủ tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở

Dự thảo Chỉ thị cũng nêu rõ, khi lập, phê duyệt đề án cải tạo, nâng cấp, sửa chữa, xây dựng trụ sở làm việc mới, cơ quan, tổ chức, đơn vị phải chấp hành nghiêm túc quy định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc quy định tại Quyết định số 147/1999/QĐ-TTg ngày 05/9/1999 của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc tại các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, Quyết định số 260/2006/QĐ-TTg ngày 14/11/2006 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 147/1999/QĐ-TTg.

Khuyến khích việc hình thành, xây dựng các khu hành chính tập trung. Bộ trưởng Bộ Tài chính có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra việc chấp hành quy định về tiêu chuẩn, định mức trụ sở làm việc của các cơ quan, tổ chức, đơn vị khi cải tạo, nâng cấp, sửa chữa, xây dựng trụ sở làm việc mới về diện tích đất, diện tích nhà và các trang thiết bị gắn kèm với nhà, công trình.

Khi di chuyển ra trụ sở mới phải bàn giao lại trụ sở cũ cho Nhà nước

Dự thảo Chỉ thị yêu cầu các cơ quan, đơn vị thuộc trung ương được đầu tư xây dựng trụ sở mới, khi hoàn thành việc xây dựng và chuyển ra trụ sở mới phải bàn giao toàn bộ trụ sở làm việc cũ cho Bộ Tài chính để quyết định xử lý theo thẩm quyền hoặc trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định phương án xử lý; đối với các cơ quan thuộc địa phương phải bàn giao toàn bộ trụ sở làm việc cũ cho cơ quan tài chính để trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định phương án xử lý.

Nghiêm cấm các cơ quan, đơn vị giữ lại trụ sở làm việc để sử dụng, cho thuê, cho mượn hoặc bố trí cho đơn vị khác (kể cả các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý) khi chưa có quyết định của cấp có thẩm quyền.