Kiểm soát chặt chẽ tình trạng chuyển giá, trốn thuế

Thời gian qua, ngành Tài chính đã chủ động thực hiện nhiều biện pháp hữu hiệu nhằm kiểm soát chặt chẽ tình trạng chuyển giá, báo lỗ, chuyển lợi nhuận ra nước ngoài của các doanh nghiệp (DN) liên doanh, DN nước ngoài. 

Theo đó, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 66/2010/TT-BTC hướng dẫn thực hiện việc xác định giá thị trường trong giao dịch kinh doanh giữa các bên có quan hệ liên kết; Thông tư số 201/2013/TT-BTC hướng dẫn việc áp dụng thoả thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) trong quản lý thuế nhằm ngăn ngừa, hạn chế tình trạng chuyển giá, tránh thuế TNDN.

Bộ Tài chính cũng đã thành lập 1 Phòng Thanh tra giá chuyển nhượng thuộc Thanh tra Tổng cục Thuế và 4 Phòng Thanh tra giá chuyển nhượng thuộc 4 Cục Thuế (TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương) có số lượng lớn các DN liên doanh, DN nước ngoài thường xuyên phát sinh các giao dịch liên kết. 

Tháng 3/2016, Tổng cục Thuế thành lập Ban Quản lý rủi ro, với chức năng là thu thập, phân tích thông tin, đánh giá rủi ro trong các khâu quản lý thuế; phân loại rủi ro trong việc chấp hành pháp luật của tổ chức, cá nhân nộp thuế; Nghiên cứu, xây dựng và tổ chức triển khai ứng dụng các biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ quản lý rủi ro…

Với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới và các tổ chức quốc tế khác, cơ quan thuế liên tục đào tạo, nâng cao trình độ, kiến thức về chống chuyển giá. Hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ cho việc quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá cũng đã từng bước xây dựng được cơ sở dữ liệu để phục vụ công tác thanh tra giá chuyển nhượng đối với các ngành nghề có rủi ro cao về thuế TNDN.

Nhờ đó, công tác thanh tra giá chuyển nhượng cũng đã đạt kết quả nhất định. Theo kết quả thanh tra, kiểm tra 420 DN có hoạt động giao dịch liên kết trong năm 2015, cơ quan Thuế đã truy thu, truy hoàn và phạt 4.895,16 tỷ đồng; giảm lỗ 3.104,11 tỷ đồng; giảm khấu trừ 206,81 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 801,7 tỷ đồng.

Ngày 17/10/2016, Tổng cục Thuế tiếp tục có văn bản số 4800/TCT-TTr yêu cầu các đơn vị địa phương thực hiện thanh tra, kiểm tra ngay với các DN có rủi ro cao về thuế, hoàn thuế; các DN nhiều năm chưa được thanh tra (từ 3-5 năm), sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp; về ưu đãi thuế; chuyển nhượng vốn, thương hiệu…

Vào cuộc mạnh mẽ

Bộ Tài chính cho biết tới đây, sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp để hạn chế ngăn ngừa việc lợi dụng tình trạng chuyển giá để trốn thuế, chống thất thu ngân sách nhà nước (NSNN). 

Theo đó, tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động chuyển giá, trước mắt tập trung thanh tra, kiểm tra giá chuyển nhượng đối với các tập đoàn có nhiều DN thành viên, các DN đã hoạt động nhiều năm chưa được thanh tra kiểm tra, đang được hưởng ưu đãi về thuế, các DN đã và đang thực hiện tái cơ cấu có khả năng lợi dụng chuyển giá để tránh thuế. 

Chú trọng đào tạo kiến thức, nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức chuyên trách quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá về kỹ năng quản lý giá chuyển nhượng, kỹ thuật thanh tra giá chuyển nhượng...

Xây dựng và hoàn thiện Hệ thống cơ sở dữ liệu tỷ suất lợi nhuận của các DN độc lập theo từng ngành nghề có rủi ro cao về giá chuyển nhượng nhằm tạo cơ sở chung cho việc phân tích rủi ro phục vụ công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá. 

Tăng cường trao đổi thông tin không chỉ giữa cơ quan Thuế và các tổ chức nước ngoài phục vụ cho phân tích rủi ro và thanh tra giá chuyển nhượng; đàm phán với cơ quan thuế nước ngoài có liên quan, mà còn với các ngành để xác định giá trị máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu tại khâu nhập khẩu, ngăn chặn các DN khai báo cao giá nhập khẩu với mục đích tăng chi phí đầu vào, giảm lợi nhuận gây thất thu NSNN.

Đặc biệt, Bộ Tài chính hiện đang lấy ý kiến công luận về Dự thảo Nghị định về quản lý giá chuyển nhượng của giao dịch liên kết, chống chuyển giá, chống thất thu NSNN, được kỳ vọng sẽ thiết lập “vòng kim cô” để ngăn chặn vấn nạn chuyển giá ở Việt Nam. Đây là lần đầu tiên Bộ Tài chính đề xuất một văn bản mang tầm nghị định để quản lý giá chuyển nhượng của các giao dịch liên kết nhằm ngăn chặn tình trạng chuyển giá, hạn chế thất thu NSNN trong bối cảnh văn bản pháp lý cao nhất hiện nay về chống chuyển giá chỉ ở cấp độ thông tư, nên có nhiều trở ngại, khó khăn trong quá trình thực hiện chống chuyển giá.