Theo Tổng cục Hải quan, Thông tư mới này sẽ thay thế Thông tư số 38/2018/TT-BTC, Thông tư số 62/2019/TT-BTC, Thông tư số 47/2020/TT-BTC, Thông tư số 07/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và bổ sung hướng dẫn về kiểm tra xuất xứ hàng hóa của Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Điểm nổi bật, tại Dự thảo thông tư có nhiều quy định mới tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa, phù hợp với thực tiễn và khắc phục được vướng mắc hiện tại.

Chẳng hạn như: Quy định về hình thức nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O), Dự thảo thông tư cho phép doanh nghiệp nộp C/O cho cơ quan hải quan dưới dạng dữ liệu điện tử hoặc bản scan từ bản gốc/bản chính thông qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan.

Trường hợp C/O được cấp trên Cổng thông tin một cửa quốc gia, một cửa ASEAN hoặc được cấp trên Trang thông tin điện tử theo thông báo của cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu, người khai hải quan không phải nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ.

Đối với thời điểm nộp C/O, sửa theo hướng kéo dài thời hạn được nộp bổ sung C/O. Theo đó, đối với hàng hóa áp dụng thuế ưu đãi đặc biệt, Dự thảo thông tư cho phép thời hạn nộp bổ sung C/O là 1 năm, kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan.

Chỉ rõ những bất cập trong quản lý xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu theo quy định hiện hành, ông Đào Duy Tám - Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho rằng, tại thời điểm ban hành Thông tư số 38/2018/TT-BTC, các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới chưa được ký kết để triển khai nên chưa có hướng dẫn chi tiết.

Qua thực tiễn triển khai cho thấy, cần pháp lý hoá một số hướng dẫn của Bộ Tài chính như: Về thời điểm nộp C/O, trừ lùi C/O cho hàng hóa gửi kho ngoại quan đang ở dạng công văn hướng dẫn. Do đó, Tổng cục Hải quan đã báo cáo Bộ Tài chính để xem xét, ban hành thông tư hợp nhất các thông tư (Thông tư số 38/2018/TT-BTC, Thông tư số 62/2019/TT-BTC, Thông tư số 47/2020/TT-BTC, Thông tư số 07/2021/TT-BTC).

Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện các thông tư trên đã có nhiều bất cập trong quản lý về xuất xứ hàng hóa như: Cách thức quản lý kiểm tra C/O cho các doanh nghiệp được cấp phép theo mã REX (Hiệp định EVFTA), mã EORI (Hiệp định UKVFTA), mã CE (Hiệp định ATIGA sửa đổi và Hiệp định RCEP)…

Ngoài ra, các yêu cầu quản lý theo cách tiếp cận mới như áp dụng bảo lãnh cho hàng hóa nợ, chậm nộp C/O, hình thức nộp C/O cần được bổ sung và hướng dẫn cụ thể ở thông tư để cơ quan hải quan có cơ sở pháp lý thực hiện...

Trên cơ sở rà soát những bất cập trong quá trình triển khai theo các quy định hiện hành, Tổng cục Hải quan đã xây dựng Dự thảo thông tư, gửi lấy ý kiến góp ý của các chuyên gia, doanh nghiệp, đơn vị có liên quan để hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành thông tư mới.