Hai chính sách về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung khi áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu

Thùy Linh

Tại dự thảo Tờ trình đề nghị xây dựng nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Bộ Tài chính đã đề xuất hai chính sách thực thi áp cụ thể.

Bộ Tài chính đề nghị xây dựng nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.
Bộ Tài chính đề nghị xây dựng nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Quy định Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn 

Theo Bộ Tài chính, mục tiêu của quy định Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) nhằm tuân thủ theo hướng dẫn tại các văn bản, tài liệu quy định về Thuế tối thiểu toàn cầu của OECD. Đồng thời nhằm bảo đảm chính sách minh bạch, rõ ràng, tạo thuận lợi trong thực hiện, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý thuế; mở rộng cơ sở thuế phù hợp bối cảnh kinh tế - xã hội của Đất nước và thông lệ quốc tế.

Đối tượng áp dụng chính sách này là Công ty thành viên hoặc tập hợp các Công ty thành viên của Tập đoàn đa quốc gia có doanh thu nêu trong báo cáo tài chính hợp nhất của Công ty mẹ tối cao có ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tính thuế tương đương 750 triệu EUR trở lên, có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam, có lợi nhuận tại Việt Nam vượt ngưỡng trong năm tính thuế và có mức thuế suất thực tế tại Việt Nam thấp hơn thuế suất tối thiểu trong năm tính thuế.

Các trường hợp loại trừ, gồm: Các tổ chức của Chính phủ, tổ chức quốc tế, tổ chức phi lợi nhuận, quỹ hưu trí, quỹ đầu tư là Công ty mẹ tối cao, tổ chức đầu tư bất động sản là Công ty mẹ tối cao, hoặc Tổ chức có ít nhất 85% giá trị tài sản thuộc sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các các đối tượng vừa nêu theo quy định của Chính phủ.

Cách xác định số thuế bổ sung theo quy định QDMTT dự kiến là: Thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn = (Tỷ lệ thuế bổ sung x Lợi nhuận vượt ngưỡng) + Thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành (nếu có).

Thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn được xác định bằng 0 trong một năm tính thuế nếu công ty thành viên hoặc tập hợp các công ty thành viên trong năm tính thuế liên quan đáp ứng đồng thời các điều kiện sau: (1) doanh thu bình quân theo quy định GloBE tại Việt Nam dưới 10 triệu EUR; (2) thu nhập bình quân theo GloBE tại Việt Nam dưới 1 triệu EUR hoặc lỗ.

Bộ Tài chính dự kiến, thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn chậm nhất là 12 tháng sau ngày kết thúc năm tính thuế.

Lý giải về lý do lựa chọn giải pháp này, Bộ Tài chính cho rằng sẽ giúp Việt Nam giành quyền đánh thuế, hạn chế việc chuyển số thuế sang các quốc gia khác. Mặt khác cũng giúp đảm bảo sự tiến bộ và minh bạch trong hệ thống quản lý thuế và môi trường đầu tư kinh doanh tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế; Đạt được mục đích giữ các chính sách ưu đãi hiện hành áp dụng cho các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng của Thuế tối thiểu toàn cầu.

Quy định Tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu

Về quy định tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR), đối tượng điều chỉnh của chính sách này là: Công ty mẹ tối cao hoặc công ty mẹ bị sở hữu một phần tại Việt Nam hoặc công ty mẹ trung gian theo quy định của Chính phủ của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu nêu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao có ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tính thuế tương đương 750 triệu EUR trở lên, nắm giữ (trực tiếp hoặc gián tiếp) quyền sở hữu công ty thành viên chịu thuế suất thấp tại nước ngoài theo quy định GloBE tại bất kỳ thời điểm nào trong năm tính thuế.

Các trường hợp được loại trừ gồm: các tổ chức của chính phủ, tổ chức quốc tế, tổ chức phi lợi nhuận, quỹ hưu trí, quỹ đầu tư là công ty mẹ tối cao, tổ chức đầu tư bất động sản là công ty mẹ tối cao, hoặc tổ chức có ít nhất 85% giá trị tài sản thuộc sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các các đối tượng vừa nêu theo quy định của Chính phủ.

Cách xác định số thuế bổ sung theo quy định IIR là: Tổng thuế bổ sung tại một nước = (Tỷ lệ thuế bổ sung x Lợi nhuận vượt ngưỡng) + Thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành (nếu có) – Thuế bổ sung nội địa đạt chuẩn (nếu có).

Thuế bổ sung của công ty thành viên sẽ được xác định cho mỗi công ty thành viên của một nước có thu nhập GloBE trong năm tính thuế được đưa vào khi tính thu nhập ròng theo quy định GloBE tại nước đó theo công thức sau: Thuế bổ sung của công ty thành viên = Tổng thuế bổ sung tại một nước x (Thu nhập theo quy định GloBE của công ty thành viên đó/Tổng thu nhập theo quy định GloBE của tất cả các công ty thành viên có tại nước đó).

Thuế phân bổ cho công ty mẹ từ thuế bổ sung của công ty thành viên chịu thuế suất thấp bằng số thuế bổ sung của công ty thành viên chịu thuế suất thấp theo quy định GloBE nhân với tỷ lệ sở hữu thu nhập của công ty mẹ đối với công ty thành viên chịu thuế suất thấp trong năm tính thuế.

Thuế bổ sung của công ty thành viên tại một nước được xác định bằng 0 trong một năm tính thuế nếu công ty thành viên hoặc tập hợp các công ty thành viên trong năm tính thuế liên quan đáp ứng đồng thời các điều kiện sau: doanh thu bình quân theo quy định GloBE tại Việt Nam dưới 10 triệu EUR; thu nhập bình quân theo GloBE tại Việt Nam dưới 1 triệu EUR hoặc lỗ.

Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định về tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu chậm nhất là 15 tháng sau ngày kết thúc năm tính thuế.

Theo Bộ Tài chính, giải pháp này sẽ làm tăng thu ngân sách nhà nước đối với phần thuế thu nhập doanh nghiệp thu bổ sung từ các Tập đoàn kinh tế của Việt Nam có đầu tư ra nước ngoài; Giành quyền đánh thuế với tư cách là quốc gia của công ty mẹ thực hiện đầu tư ra nước ngoài. Đồng thời đây là giải pháp để đảm bảo bình đẳng giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, nhà đầu tư trực tiếp và nhà đầu tư gián tiếp; Ngăn chặn các tập đoàn đa quốc gia của Việt Nam thực hiện chuyển lợi nhuận, chuyển giá sang quốc gia có thuế suất thấp để tránh thuế.