Tăng cường năng suất doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng để hỗ trợ phát triển doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Theo nhiều chuyên gia, để nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, sử dụng khoa học - công nghệ, áp dụng hệ thống quản lý hiệu quả, công cụ cải tiến năng suất và nghiên cứu đổi mới sáng tạo là cần thiết.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao năng suất có không ít hạn chế.

Nhìn một cách tổng quan, hiện nay phần lớn doanh nghiệp Việt Nam vẫn là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tiềm lực còn nhiều hạn chế nên việc đầu tư cho công nghệ, đổi mới sáng tạo vẫn còn gặp nhiều khó khăn, rào cản. 

Cơ sở vật chất cho hoạt động khoa học - công nghệ của doanh nghiệp khoa học - công nghệ còn thiếu do thiếu vốn đầu tư hoặc không thuê được đất để xây dựng mở rộng cơ sở sản xuất, kinh doanh.

Theo quy định của Luật Khoa học và Công nghệ 2013, doanh nghiệp được phép trích tới 10% thu nhập trước thuế để hình thành Quỹ Phát triển khoa học – công nghệ; riêng đối với doanh nghiệp nhà nước thì đây là quy định bắt buộc với tỉ lệ từ 3 - 10%.

Quy định này nếu được triển khai một cách triệt để sẽ tạo ra nguồn lực rất lớn từ xã hội để đầu tư, phát triển khoa học - công nghệ. Doanh nghiệp sử dụng nguồn quỹ này cho mục đích triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và hỗ trợ phát triển công nghệ.

Trên thực tế đã có nhiều doanh nghiệp thành lập Quỹ Phát triển khoa học - công nghệ, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước do đây là quy định bắt buộc.

Các doanh nghiệp mạnh, các tập đoàn, tổng công ty thường có quy mô quỹ rất lớn (lên tới cả nghìn tỷ đồng). Tuy nhiên, số lượng giải ngân của các quỹ này rất khiêm tốn, tập trung vào một số ít hoạt động có tính chất nghiên cứu, trong khi việc đầu tư đổi mới công nghệ hạn chế.

Để thực sự khơi thông nguồn tài chính này, các cơ quan xây dựng chính sách cần thấy được tính đặc thù và nhu cầu thực sự đối với hoạt động khoa học - công nghệ tại doanh nghiệp để sớm có điều chỉnh phù hợp.

Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất còn khó khăn về mặt bằng, các khu công nghiệp được lấp đầy nhưng nhiều nhà đầu tư chưa sản xuất, các doanh nghiệp khởi nghiệp thiếu vốn, giá nhân công ngày càng cao buộc các doanh nghiệp phải đổi mới công nghệ, tăng cường tự động hóa nhưng khó khăn khi tiếp cận vốn vay...

Khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao năng suất doanh nghiệp, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh.

Do vậy, trong bối cảnh hiện nay, thúc đẩy nâng cao năng suất phụ thuộc vào nhận thức tích cực của doanh nghiệp, với những chính sách hỗ trợ của Nhà nước, sự quan tâm của các bộ, ngành. 

Điều quan trọng là Nhà nước cần tạo được môi trường đầu tư kinh doanh tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, đặc biệt là tháo gỡ chính sách đất đai, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn đổi mới công nghệ, chính sách thuế khuyến khích được các doanh nghiệp khoa học - công nghệ.