Tiến trình Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC là cơ chế chủ chốt trong khuôn khổ hợp tác APEC nhằm thúc đẩy việc chia sẻ kinh nghiệm và quan điểm trong điều hành và xử lý các vấn đề về chính sách tài chính và kinh tế vĩ mô giữa các nền kinh tế thành viên cũng như tăng cường đối thoại chính sách và nâng cao năng lực. Ngay trước Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC đã diễn ra Hội nghị Quan chức Tài chính cao cấp, Hội nghị Thứ trưởng Tài chính và các Phó Thống đốc Ngân hàng trung ương APEC và hoạt động đối thoại không chính thức với Hội đồng Tư vấn doanh nghiệp APEC.

Tại Hội nghị lần này, các Bộ trưởng đã thảo luận trọng tâm về tình hình nền kinh tế thế giới hiện nay và Chương trình hành động Cebu do nước chủ nhà Philippines đề xuất.

Về tình hình kinh tế thế giới

Chia sẻ về tình hình chung của nền kinh tế thế giới đang có nhiều biến động khó lường. Mức độ biến động của các dòng vốn ra và vào trên các thị trường tài chính thế giới đã tăng cao; giá hàng hóa vẫn tiếp tục suy giảm sau một giai đoạn rất ngắn tăng giá; đồng tiền phá giá ở một loạt các nền kinh tế và điều chỉnh tăng trưởng ở Trung Quốc. Những biến động trên đã gia tăng rủi ro suy giảm tăng trưởng của kinh tế thế giới, đặc biệt ở khối các nền kinh tế mới nổi. Với vai trò là động lực tăng trưởng của kinh tế toàn cầu, các nền kinh tế APEC đã cam kết đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế và ổn định tài chính khu vực.

Về tăng trưởng kinh tế chung của khu vực, các Bộ trưởng Tài chính APEC đã chia sẻ quan điểm về tình hình phát triển tài chính và kinh tế hiện nay mà sẽ là nhân tố tạo nên sự thịnh vượng của APEC trong tương lai. Các Bộ trưởng cũng đã khẳng định đóng góp to lớn của khu vực APEC đối với tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh bất ổn và biến động của thị trường tài chính, tăng trưởng khu vực đạt ở mức khiêm tốn, không đồng đều giữa các nước và rủi ro suy giảm tăng trưởng vẫn hiện hữu. Biến động trên thị trường tài chính và nâng cao tốc độ tăng trưởng tiềm năng vẫn là những thách thức chủ yếu. Thông qua xây dựng cơ chế đồng thuận, Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của các nước thành viên APEC trong việc vạch ra những phương thức, chính sách nhằm đạt được sự tăng trưởng cân bằng, toàn diện và bền vững hơn ở khu vực. Tại Hội nghị, các Bộ trưởng cũng đã cam kết cùng nhau duy trì thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và ổn định tài chính trong khu vực.

Chương trình hành động Cebu (CAP)

Với mục tiêu xây dựng một định hướng dài hạn cho tiến trình hợp tác tài chính APEC nhằm chủ động đối phó với các thách thức, chủ đề thảo luận của Hội nghị là “Xây dựng các nền kinh tế phát triển toàn diện, con đường dẫn tới bền vững tài chính” thông qua Chương trình hành động Cebu do nước chủ nhà Philippines đề xuất. Đây là một sáng kiến mới với 4 trụ cột trọng tâm, bao gồm (i) Thúc đẩy hội nhập tài chính, (ii) Thúc đẩy minh bạch tài khóa và cải cách chính sách, (iii) Cải thiện bền vững tài chính; và (iv) Tăng cường tài trợ phát triển cơ sở hạ tầng, trở thành định hướng cho hoạt động hợp tác tài chính APEC trong 10 năm tới.

Kế hoạch hành động Cebu hướng tới mục tiêu xây dựng một cộng đồng APEC minh bạch hơn, bền vững hơn và liên kết tốt hơn về mặt tài chính. Kế hoạch hành động này sẽ hướng các nền kinh tế APEC tới sự hài hoà và phối hợp trong chính sách, quy định và triển khai thực hiện để khuyến khích sự tăng trưởng cân bằng, bền vững và toàn diện của toàn khu vực.

Hội nghị đã thông qua Chương trình hành động Cebu. Điều này thể hiện nỗ lực, quyết tâm chung của các Bộ trưởng trên cơ sở đề xuất của Philippines trong việc xác định những nội dung ưu tiên hợp tác trong tương lai trung và dài hạn. Phát biểu tại Hội nghị, Lãnh đạo Bộ Tài chính đã nhấn mạnh quan điểm sự đồng thuận và ủng hộ từ các nước thành viên APEC sẽ là nhân tố quan trọng quyết định sự thành công trong việc triển khai Chương trình hành động Cebu. Với tư cách là một thành viên APEC tích cực và có trách nhiệm, trên cơ sở ủng hộ của các thành viên APEC khác, Việt Nam sẽ chủ động tiếp nối các định hướng này trong qua trình chuẩn bị để đảm nhận vai trò chủ tọa APEC 2017.

Một điểm khác biệt của Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC năm nay so với Hội nghị APEC ở các năm trước là việc các Bộ trưởng cho phép khu vực tư nhân tham dự sâu sắc và tích cực hơn với sự tham dự của các Giám đốc điều hành (CEOs) là thành viên của Hội đồng Kinh doanh APEC (ABAC). Tại hội nghị, ABAC được thảo luận về các nội dung trong Kế hoạch hành động Cebu và nêu ra các đề xuất để thực hiện kế hoạch, các hỗ trợ của khu vực tư nhân có thể có đối với việc thực hiện kế hoạch.

Sự tham gia của khu vực tư nhân vào trong kênh hợp tác APEC chủ yếu nhằm để các doanh nghiệp trong khu vực có điều kiện trình bày quan điểm, nguyện vọng của mình lên các Bộ trưởng Tài chính, và trên cơ sở đó, đệ trình lên nhà lãnh đạo APEC. Trong năm hợp tác APEC, ABAC sẽ tiến hành thực hiện các nghiên cứu về các nội dung quan trọng, ưu tiên của khu vực tư nhân với hi vọng nhận được sự quan tâm hơn từ các nhà lãnh đạo trong quá trình ra các quyết nghị chính sách. Các nghiên cứu này sẽ được trình này thành báo cáo của ABAC tại phiên họp của các Bộ trưởng Tài chính APEC, trong đó bao gồm cả các kiến nghị về mặt chính sách.

Bên lề Hội nghị, một số nền kinh tế APEC, bao gồm Úc, Hàn Quốc, Niu Dilân, Thái lan, Phillipine và Nhật bản đã ký ký kết Biên bản ghi nhớ tham gia sang kiến Chứng chỉ Quỹ Khu vực Châu Á (ARFP). Biên bản hợp tác trong lĩnh vực này được khuyến khích ký bvtrong năm nay

Việt Nam - Thành viên tích cực

Đoàn Việt Nam đã có sự chuẩn bị kỹ càng nội dung tham gia lần này trên tinh thần là thành viên tích cực và có trách nhiệm đóng góp vào sự phát triển chung của cả khu vực APEC, vừa là nước chủ tịch APEC 2017. Những ý kiến đóng góp của Việt Nam đã được các Bộ trưởng Tài chính APEC đánh giá cao.

Ngoài ra, đoàn đã có các cuộc tiếp xúc song phương với các đối tác như Úc, nước chủ trì APEC năm nay Philippines và nước chủ trì APEC năm 2016 Peru bên lề hội nghị. Nội dung trọng tâm chủ yếu trao đổi về chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm trong công tác tổ chức Hội nghị để chuẩn bị cho tiến trình APEC sắp tới, đồng thời, đặt thiết lập mối quan hệ hợp tác cho việc cùng nhau nghiên cứu và tiếp nối các chủ đề và các sáng kiến hợp tác của Việt Nam.

Bên cạnh việc gặp gỡ song phương với các nền kinh tế thành viên, đoàn công tác còn gặp song phương Ngân hàng Thế giới, thảo luận về quan hệ hợp tác giữa Bộ Tài chính và Ngân hàng thế giới, các vấn đề hỗ trợ kỹ thuật giữa hai bên đã và sẽ được triển khai.

Các cuộc thảo luận tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC và các hội nghị bên lề đã diễn ra cởi mở và sâu sắc, tăng cường mối quan hệ hợp tác và hiểu biết lẫn nhau giữa các nền kinh tế thành viên, đóng góp tích cực vào sự thành công của Hội nghị các nhà lãnh đạo APEC và thúc đẩy sự phát triển hài hòa trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC 2015 đã thành công tốt đẹp. Hội nghị Bộ trưởng Tài chính lần sau sẽ diễn ra tại Peru vào năm 2016.