Để xác định rủi ro tài chính DNNN chính xác và khách quan, cần nhận diện các rủi ro như sau:

Rủi ro nội tại của DN, bao gồm: Rủi ro quản trị, rủi ro tài chính và rủi ro người đứng đầu DNNN.   Cụ thể:

Rủi ro quản trị: Rủi ro chiến lược, các rủi ro xuất phát từ các vấn đề liên quan đến quản trị, môi trường kinh doanh và các bên liên quan như khách hàng, nhà đầu tư, đối thủ; Rủi ro hoạt động, các rủi ro liên quan việc sử dụng hiệu quả nguồn lực trong hoạt động hàng ngày, rủi ro tới từ các quy trình, hệ thống, con người và văn hóa hay do ảnh hưởng của các sự kiện bên ngoài; Rủi ro tuân thủ, các rủi ro có liên quan tới việc chấp hành các quy định hoặc nội quy của doanh nghiệp, các luật và văn bản pháp lý khác của Nhà nước liên quan đến hoạt động kinh doanh của

Rủi ro tài chính: Là rủi ro liên quan đến tình hình tài chính như rủi ro tín dụng, tỷ giá, lãi suất, thanh khoản, đầu tư, tài sản, công nợ, dòng tiền...

Rủi ro về người đứng đầu: Đây là rủi ro tiềm ẩn của các DNNN do cơ chế người đứng đầu chậm đổi mới, chưa có sự cạnh tranh nên việc thay đổi,   lựa chọn lãnh đạo trẻ, có năng lực, năng động, đột phá còn hạn chế.

Rủi ro bên ngoài doanh nghiệp được thể hiện gồm: Rủi ro từ thị trường tài chính và các định chế  tài chính; Rủi ro của DN với tài chính công; Rủi ro   về thể chế, rủi ro từ nền kinh tế.

Rủi ro từ thị trường tài chính và các định chế tài chính: Rủi ro khi dòng vốn khan hiếm, giá phí huy động vốn trên thị trường tín dụng ngân hàng cao so với khả năng sinh lời của DN, dẫn đến DN không trả nợ được các tổ chức tín dụng. Trên thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư rút vốn đầu tư, bán tháo cổ phiếu dẫn đến DN khó khăn trong việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu huy động vốn do giá cổ phiếu giảm sút.

Rủi ro của DN với tài chính công: Rủi ro từ những thay đổi về chính sách thu thuế của Nhà nước dẫn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của  DN gặp khó khăn về dòng tiền hay chính sách thắt chặt chi ngân sách của Nhà nước dẫn đến thu hẹp   cơ hội kinh doanh của DN, đặc biệt là các DNNN cung cấp sản phẩm công ích...

Rủi ro về thể chế: Rủi ro khi cơ chế chính sách không rõ ràng, xung đột giữa các quy định pháp luật. Hay vấn đề hình sự hóa các hoạt động kinh tế.

Rủi ro từ nền kinh tế: Rủi ro từ khủng hoảng kinh tế khu vực, thế giới; từ dịch bệnh toàn cầu covid-19, từ những điểm bất lợi khi hội nhập sâu rộng về kinh tế hay từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

(*) Lược trích từ bài "Giải pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro tài chính tại các doanh nghiệp nhà nước" - Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 4/2021.