Mới đây, Bộ Công Thương đã có báo cáo chính thức gửi Thủ tướng Chính phủ về Thông tư 20 năm 2011 vốn gây nhiều phản ứng thời gian qua.

Thông tư 20 yêu cầu thương nhân nhập khẩu ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống phải có giấy chỉ định hoặc giấy ủy quyền là nhà nhập khẩu, nhà phân phối của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó hoặc hợp đồng đại lý của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó. Thương nhân cũng phải có giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô đủ điều kiện do Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cấp.

Nhiều ý kiến cho rằng cần bãi bỏ Thông tư này, với lý do Thông tư tạo ra lợi thế kinh doanh độc quyền cho một số doanh nghiệp lớn.
Tuy nhiên, ngay cả văn bản báo cáo chính thức của Bộ gửi Thủ tướng cũng gây nhiều tranh cãi với những cách hiểu khác nhau.

Làm rõ hơn nội dung này khi trao đổi với báo chí, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh khẳng định mô hình quản lý mới mà Bộ Công Thương dự kiến đề xuất để thay thế Thông tư 20 có hai thay đổi cơ bản.

Một là, ai cũng có quyền nhập khẩu ô tô mà không cần phải xuất trình giấy ủy quyền chính hãng, tức là bãi bỏ hoàn toàn Thông tư 20.

Hai là, mỗi chiếc xe mới bán ra đều phải kèm theo cam kết bảo hành, bảo dưỡng cho người tiêu dùng tại cơ sở do chính hãng thành lập, cơ sở được chính hãng ủy quyền hoặc cơ sở được Bộ GTVT xác nhận là đủ điều kiện. Nếu không có cam kết này, xe sẽ không được đăng ký lưu hành.

Trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ chưa đề xuất mô hình cụ thể nhưng nếu được giao phối hợp với Bộ GTVT, Bộ sẽ đề xuất các loại phương tiện có thể được bảo hành, bảo dưỡng hoặc sửa chữa tại 3 loại cơ sở: hoặc là của chính hãng mở tại Việt Nam, hoặc là được chính hãng ủy quyền, hoặc là được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam (Bộ GTVT) cho phép thực hiện dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng hoặc sửa chữa phương tiện.

“Về nguyên tắc, nghĩa vụ bảo hành, bảo dưỡng là của chính hãng, nhưng điều đó không ngăn cản Nhà nước cho phép thêm các cơ sở khác cùng tham gia cung cấp dịch vụ này trên cơ sở đáp ứng các điều kiện do Nhà nước quy định”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nói với Tuổi Trẻ.

Quy định như vậy sẽ khẳng định trách nhiệm của hãng sản xuất ôtô đối với người tiêu dùng Việt Nam, đồng thời không ngăn cản Nhà nước cho phép thêm các cơ sở khác cùng tham gia cung cấp dịch vụ bảo dưỡng, bảo hành nếu họ chứng minh được rằng họ đủ điều kiện. Không một hãng ôtô nào có thể ngăn cản Nhà nước thực hiện việc này.

“Sở dĩ chúng tôi nói Thông tư 20/2015 chưa phải là giải pháp tốt nhất bởi thông tư này đặt ra các câu hỏi về khả năng bảo hành, bảo dưỡng để đảm bảo an toàn, quyền lợi cho người tiêu dùng ngay tại cửa khẩu, trong khi lẽ ra nên hỏi ở khâu đăng ký lưu hành. Điều này Bộ Công Thương đã thẳng thắn thừa nhận trong báo cáo gửi Thủ tướng và quan điểm của Bộ là nên bãi bỏ Thông tư 20, khi việc bảo đảm an toàn giao thông và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã có nơi khác đảm nhận”, ông Khánh nói.

Trả lời câu hỏi tại sao không bãi bỏ ngay thông tư 20 mà lại phải chờ Bộ GTVT, ông Khánh cho biết: Từ ngày 1/7/2016, ngày Thông tư 19/2012 của Bộ GTVT tự động hết hiệu lực theo Luật Đầu tư 2014, đã không còn văn bản nào nữa quy định về trách nhiệm cũng như phương thức bảo hành, bảo dưỡng ôtô của thương nhân nhập khẩu.

Theo ông Khánh, trong hoàn cảnh đó, để bảo vệ người tiêu dùng, chưa thể bãi bỏ Thông tư 20. Dù Thông tư 20 chỉ giúp được người tiêu dùng trong một phân khúc hẹp là xe từ 9 chỗ ngồi trở xuống, nhưng ít nhất cũng tốt hơn là không có gì, phó mặc hoàn toàn các yêu cầu về bảo dưỡng, bảo hành cho thương nhân nhập khẩu tự quyết định.