Hoàn thiện chính sách và đẩy mạnh CCHC

Để đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện thể chế hải quan, thời gian qua, Tổng cục Hải quan đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030 ban hành theo Quyết định số 628/QĐ-TTg ngày 20/5/2022.

Đồng thời, nhằm tháo gỡ vướng mắc phát sinh, bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước, đồng thời tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ chức, DN; đáp ứng yêu cầu của hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), từ đầu năm 2021 đến nay, Tổng cục Hải quan đã chủ trì xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành 16 văn bản quy phạm pháp luật; đồng thời tập trung nguồn lực xây dựng, hoàn thiện các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật quan trọng khác.

Cơ quan Hải quan thường xuyên công khai thủ tục hành chính (TTHC); duy trì hoạt động đối thoại với DN; giải quyết kịp thời phản ánh, kiến nghị của người dân, DN; thường xuyên đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra để bảo đảm hiệu quả thi hành pháp luật, hạn chế vướng mắc, khiếu kiện.

Bên cạnh không ngừng hoàn thiện chính sách, cơ quan hải quan cũng thường xuyên đẩy mạnh cải cách TTHC. Theo đó, trong năm 2020 và 2021, Tổng cục Hải quan đã nghiên cứu, đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa 5% số quy định và 5% chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh theo Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 12/5/2020 của Chính phủ; đề xuất bãi bỏ bản sao giấy chứng minh nhân dân của 02 TTHC tại Thông tư số 22/2019/TT-BTC ngày 16/4/2019 của Bộ Tài chính theo Đề án tổng thể đơn giản hóa TTHC, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư.

Cùng với đó, Tổng cục Hải quan xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 67/2020/NĐ-CP ngày 15/6/2020, trong đó đã cắt giảm, đơn giản hóa 19/29 điều kiện kinh doanh, cắt giảm 22/52 thành phần hồ sơ của các thủ tục công nhận kho, bãi, cảng, cửa hàng miễn thuế.

Đồng thời, thường xuyên thực hiện tốt hoạt động đánh giá tác động của TTHC trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật góp phần bảo đảm sự cần thiết, tính hợp pháp, hợp lý của quy định về TTHC; công khai TTHC thường xuyên, kịp thời để bảo đảm quyền được tiếp cận thông tin về TTHC của cá nhân, tổ chức, DN; tăng cường công tác kiểm soát TTHC trong toàn Ngành.

Xây dựng hải quan số tiến tới mô hình hải quan thông minh

Ngoài những kết quả tích cực trong hoàn hiện chính sách và đẩy mạnh CCHC, cơ quan hải quan đã xây dựng và vận hành hiệu quả một số hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) quan trọng để phục vụ thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan tự động.

Đến nay, các thủ tục hải quan cốt lõi được thực hiện hoàn toàn bằng phương thức tự động thông qua Hệ thống thông quan tự động (VNACCS/VCIS) với 100% đơn vị hải quan trên phạm vi toàn quốc thực hiện, hơn 99% DN tham gia, xử lý hơn 99,8% tờ khai hải quan và thời gian thông quan đối với hàng luồng xanh chỉ từ 1 đến 3 giây.

Tổng cục Hải quan đã ký kết với 44 ngân hàng để phối hợp thu thuế điện tử, số thu đạt khoảng 99,8% số thu ngân sách toàn Ngành; triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 đạt 91% tổng số dịch vụ công; đã tích hợp 98 TTHC lên lên Cổng dịch vụ công quốc gia.

Đến nay đã có 259 TTHC của 13 Bộ, ngành kết nối, thực hiện trên Cơ chế một cửa quốc gia với hơn 50.000 DN tham gia; đã kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với 9 nước thành viên ASEAN. Tổng cục Hải quan cũng triển khai Hệ thống quản lý hải quan tự động (VASSCM) thông qua việc kết nối, trao đổi thông tin với 495 DN kinh doanh cảng, sân bay, kho, bãi, địa điểm chịu sự giám sát hải quan.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tự do hóa thương mại và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, lưu lượng hàng hóa lưu thông giữa các quốc gia ngày càng gia tăng; Việt Nam đã tham gia 16 hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với các yêu cầu hội nhập toàn diện; cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, từ đầu năm 2021, Tổng cục Hải quan tập trung xây dựng hải quan số, tiến tới mô hình hải quan thông minh.

Mô hình hải quan thông minh sẽ có mức độ tự động hóa cao, ứng dụng các thành tựu khoa học mới và hiện đại trên nền tảng số, phi giấy tờ, đảm bảo minh bạch, công bằng, hiệu lực, hiệu quả. Quan trọng hơn, mô hình này có khả năng dự báo, thích ứng với sự biến động của thương mại quốc tế và yêu cầu quản lý của cơ quan hải quan, yêu cầu chia sẻ, kết nối với các bộ, ngành, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, phục vụ người dân, DN.

Nhằm khắc phục những hạn chế của hệ thống CNTT hiện hành, Tổng cục Hải quan đang xây dựng hệ thống CNTT mới thông qua hình thức thuê dịch vụ CNTT. Toàn bộ giao dịch được hệ thống mới xử lý theo cách thức thống nhất, đảm bảo áp dụng nhất quán các quy định pháp luật trong nước và đối xử ngang bằng với tất cả các đối tác thương mại.

Dự kiến, trong 5 năm tới, 92.000 DN XNK, kinh doanh kho, bãi, cảng khi sử dụng hệ thống CNTT mới của cơ quan hải quan sẽ tiết kiệm khoảng 920 tỷ đồng, được khai báo thủ tục hải quan mọi lúc, mọi nơi, trên mọi công cụ.