Tổng kết tình hình phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) trên thị trường sơ cấp năm 2021, đại diện lãnh đạo Kho bạc Nhà nước cho biết, năm 2021 dù bị ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, song hoạt động phát hành vẫn đạt các mục tiêu đề ra.

Cụ thể, năm 2021, HNX tổ chức 224 đợt đấu thầu TPCP với tổng giá trị gọi thầu 463.124 tỷ đồng, huy động thành công 339.737 tỷ đồng, giảm 2,99% so với năm 2020. Trong đó, Kho bạc Nhà nước huy động được 318.213 tỷ đồng, Ngân hàng Chính sách Xã hội huy động được 11.024 tỷ đồng, Ngân hàng Phát triển Việt Nam huy động được 10.500 tỷ đồng, đạt 100% kế hoạch huy động vốn năm 2021.

Quy mô niêm yết thị trường TPCP tại HNX đạt 1.511.220 tỷ đồng tại thời điểm cuối năm 2021, tăng 11,33% so với năm 2020, tương đương 19,19% GDP năm 2020. Tổng giá trị giao dịch trên thị trường TPCP đạt 2.809.888 tỷ đồng, giá trị giao dịch bình quân đạt 11.240 tỷ đồng/phiên, tăng 9,44% so với năm 2020. Trong đó, tỷ trọng giao dịch mua bán lại (repos) chiếm 33,19% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường.

Nhà đầu tư nước ngoài tăng mạnh mua ròng TPCP trong năm 2021, với giá trị mua ròng đạt 10.305 tỷ đồng TPCP, tăng gấp 2,6 lần so với năm 2020. Tổng giá trị giao dịch TPCP của nhà đầu tư nước ngoài đạt 77.155 tỷ đồng, chiếm 1,37% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường.

Năm 2021, các cơ quan quản lý thị trường đã thực hiện xây dựng, sửa đổi một số văn bản quan trọng, góp phần phát triển thị trường như dự thảo sửa đổi Thông tư số 107/2020/TT-BTC hướng dẫn giao dịch mua lại có kỳ hạn TPCP từ nguồn ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi của KBNN; Thông tư số 24/2022/TT-BTC ngày 07/4/2022 sửa đổi Thông tư số 48/2019/TT-BTC hướng dẫn việc trích lập và xử lý các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho, tổn thất các khoản đầu tư, nợ phải thu khó đòi và bảo hành sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, công trình xây dựng tại doanh nghiệp; Sửa đổi, bổ sung Nghị định số 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch (TPDN) riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán ra thị trường quốc tế.

Về phía HNX, trong năm 2021, HNX đã thực hiện được một số chương trình phát triển thị trường TPCP, đem lại kết quả tốt cho thị trường gồm, phối hợp với KBNN cho ra mắt sản phẩm giao dịch mua lại có kỳ hạn TPCP từ nguồn ngân quỹ Nhà nước tạm thời nhàn rỗi của Kho bạc Nhà nước theo Thông tư số 107/2020/TT-BTC ngày 21/12/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính với phiên đầu tiên vào ngày 13/07/2021; triển khai đấu thầu theo phương thức đa giá trên hệ thống đấu thầu TPCP vào tháng 10/2021; vận hành Chuyên trang thông tin TPDN phát hành riêng lẻ; triển khai xây dựng bài toán giao dịch TPDN theo quy định của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP...

Tại hội nghị, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã giới thiệu dự thảo Thông tư hướng dẫn về tổ chức thị trường giao dịch, đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ, dự kiến được ban hành sau khi Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 153/2020/NĐ-CP được ban hành. Thị trường giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ được tổ chức giao dịch tập trung để các tổ chức chuyên nghiệp có thể tham gia giao dịch, và giúp phát triển thị trường minh bạch. Hiện tại HNX và VSD đang phối hợp triển khai nghiên cứu, xây dựng hệ thống công nghệ cho hoạt động đăng ký, lưu ký, giao dịch và thanh toán giao dịch, đồng thời có phương án triển khai xây dựng dự thảo quy chế, quy trình nghiệp vụ liên quan, đảm bảo triển khai thị trường trong thời gian sớm nhất...

Phát biểu tại Hội nghị, ông Phạm Hồng Sơn - Phó Chủ tịch UBCKNN đánh giá  khung pháp lý điều chỉnh hoạt động thị trường TPDN được ban hành phù hợp theo cấp độ phát triển của thị trường. Song để thị trường này phát triển một cách bền vững thì các doanh nghiệp phát hành, công ty kiểm toán, tổ chức định giá, các CTCK và nhà đầu tư cần chấp hành đúng quy định pháp luật, tránh mọi hình thức lách luật, lách quy định từ đó phát sinh những rủi ro trong hoạt động này. Bộ Tài chính đã chỉ đạo sẽ tăng cường phối hợp với các Bộ, ngành trong quản lý, giám sát thị trường TPDN bao gồm việc thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của các tổ chức phát hành và tổ chức cung cấp dịch vụ đối với thị trường này.

Báo cáo về kế hoạch năm 2022, Kho bạc Nhà nước cho biết, sẽ tiếp tục tập trung vào TPCP có kỳ hạn dài để cân đối và đáp ứng các chính sách phát triển kinh tế của Nhà nước. Theo đó, KBNN dự kiến thực hiện phát hành TPCP với khối lượng vào khoảng 400.000 tỷ đồng, khối lượng gọi thầu được điều chỉnh linh hoạt phù hợp với nhu cầu huy động vốn, chủ yếu phát hành TPCP bằng nội tệ với lãi suất cố định, trả lãi định kỳ, phát hành linh hoạt trái phiếu long/short coupon.

Cùng với đó, HNX sẽ tiếp tục tập trung vào công tác xây dựng hệ thống cho thị trường giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ và triển khai xây dựng dự thảo quy chế, quy trình nghiệp vụ liên quan.

Trên tinh thần cởi mở và thẳng thắn, tại hội nghị, cơ quan quản lý và các thành viên thị trường cũng đã trao đổi tìm kiếm những giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong cơ chế, chính sách cũng như các giải pháp kỹ thuật nhằm phát triển thị trường trái phiếu một cách ổn định, bền vững và đáp ứng mục tiêu của các bên tham gia thị trường.