Tình hình giải ngân rất chậm

Phát biểu mở đầu hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết, trong 5 tháng đầu năm 2021, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài mới chỉ đạt 7,53% so với kế hoạch cấp thẩm quyền giao.

Tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công nói chung, cũng như nguồn vốn nước ngoài nói riêng đã ảnh hưởng tới thực hiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và việc thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách năm 2021. Bên cạnh đó, tình trạng này cũng có ảnh hưởng tới quan hệ với các đối tác trong triển khai các chương trình dự án.

Theo Thứ trưởng, thực hiện chủ trương của Chính phủ, Quốc hội, ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có nhiều văn bản gửi các bộ, ngành và địa phương đề nghị đẩy nhanh phân bổ vốn đầu tư công cho các chương trình dự án, khẩn trương nhập phân bổ vào hệ thống TABMIS để kiểm soát chi.

Đồng thời, đề nghị các chủ dự án, ban quản lý dự án phải có khối lượng đầu tư xây dựng hoàn thành điều kiện thanh toán để gửi đơn rút vốn cho nhà tài trợ thực hiện giải ngân theo chế độ quy định. Tuy nhiên, tình hình giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vốn nước ngoài vẫn rất chậm.

Báo cáo tại hội nghị, ông Trương Hùng Long - Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) thông tin, tính đến hết ngày 10/6/2021, số liệu giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021 nguồn nước ngoài của các bộ, ngành là 1.253 tỷ đồng, đạt 7,53% so với dự toán được giao; mới có 5/13 bộ, ngành giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài năm 2021.

Hiện nay, các bộ, ngành vẫn giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài theo kế hoạch vốn 2020. Từ ngày 1/1/2021 đến 10/6/2021, tổng số giải ngân theo kế hoạch vốn 2020 của các bộ, ngành là 2.187,7 tỷ đồng (gần gấp đôi số giải ngân theo kế hoạch vốn 2021).

Ông Long cho biết thêm, tính đến hết ngày 10/6/2021, Bộ Tài chính mới chỉ nhận được 129 công văn đề nghị rút vốn, đã xử lý 129 đơn rút vốn với thời gian xử lý đơn rút vốn bình quân là 1,5 ngày.

Cả nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến chậm giải ngân

Tại Hội nghị, đại diện các bộ, ngành đã báo cáo tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài trong 5 tháng đầu năm 2021 và nêu các nguyên nhân, vướng mắc dẫn đến tình trạng chậm giải ngân nguồn vốn này.

Theo đó, về nguyên nhân khách quan, đó chính là ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, các chuyên gia tư vấn không sang Việt Nam thực hiện hợp đồng tư vấn; ý kiến của nhà tài trợ trong xử lý, triển khai dự án chậm; vật tư hàng hóa thiết bị nhập khẩu từ khu vực các nước có dịch Covid-19 bị ách tắc dẫn đến ảnh hưởng đến tiến trình triển khai các dự án.

Nguyên nhân chủ quan trực tiếp là từ các đơn vị chủ dự án trong quá trình triển khai thực hiện dự án. Trong đó, chủ yếu là các dự án chưa hoàn thành thủ tục về đầu tư, chưa đủ điều kiện để ký hiệp định vay, chưa đủ điều kiện để triển khai thực hiện dự án; các dự án chưa hoàn thành về bồi thường giải phóng mặt bằng, chưa có thiết kế kỹ thuật, tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng...

Thêm vào đó, các dự án kéo dài, mất rất nhiều thời gian lại phải điều chỉnh dự án, liên quan đến việc điều chỉnh chủ trương đầu tư, trong đó có khi điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, điều chỉnh về cơ cấu vốn, vấn đề tỷ giá hối đoái, điều chỉnh vốn dự phòng… làm cho quá trình thực hiện dự án kéo dài. Đối với dự án ODA thì các nội dung điều chỉnh liên quan đến vấn đề vay nước ngoài nên phải báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt, dẫn đến trở ngại trong quá trình thực hiện.

Quan trọng nhất vẫn là vai trò của các chủ đầu tư, ban quản lý dự án

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cho rằng, từ nay đến cuối năm, giải pháp quan trọng nhất vẫn là vai trò của các chủ đầu tư, các ban quản lý dự án phải tích cực, quyết liệt triển khai các dự án của mình. Trong đó, có việc hoàn tất thủ tục đầu tư, triển khai về giải phóng mặt bằng, tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng, thẩm tra khối lượng hoàn thành, lập hồ sơ để thanh toán theo quy định, hoàn lại các chứng từ hồ sơ đối với khoản tạm ứng để thu ghi chi…

Các cơ quan chủ quản dự án cần chỉ đạo ban quản lý dự án trong việc triển khai dự án, kể cả việc trình duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt các hồ sơ quyết định đầu tư, thực hiện vai trò quản lý nhà nước khác liên quan đến vấn đề đầu tư và xây dựng, sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi. "Cần có chỉ đạo triển khai rất quyết liệt, kiểm tra, giám sát, có gì khó khăn, vướng mắc liên hệ với các bộ, ngành để giải quyết kịp thời." - Thứ trưởng nhấn mạnh.

Về tăng cường giải ngân rút vốn, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cho biết, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Kho bạc Nhà nước và Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại thực hiện theo đúng chế độ quy định. Các hồ sơ thanh toán trước, kiểm soát sau thì thực hiện trong 1 ngày làm việc, còn đối với những hồ sơ kiểm soát chi thì thực hiện theo đúng chế độ quy định tối đa không quá 3 ngày...