Giảm thuế nhưng vẫn tăng chi ngân sách

Giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ, một nền tài chính vững mạnh phải dựa trên một nền kinh tế phát triển.

Bộ trưởng cho biết, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 8, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, trong 9 tháng đầu năm nay, kinh tế nước ta vẫn tiếp tục là điểm sáng trong bức tranh không mấy sáng sủa của kinh tế toàn cầu. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài và bội chi ngân sách cơ bản được kiểm soát. Các cân đối lớn của nền kinh tế được giữ vững. Bộ trưởng cho rằng, phát biểu của  Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tổng kết chính xác tình hình kinh tế trong 9 tháng đầu năm.

Chia sẻ thêm về chính sách tài khóa, Bộ trưởng cho biết, thời gian qua, Chính phủ thực hiện chính sách tài khóa mở rộng, có nghĩa là chính sách tài khóa thâm hụt, giảm thuế nhưng vẫn tăng chi ngân sách. Trong 3 năm vừa qua, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ và Quốc hội miễn, giảm, giãn các loại thuế cũng như tiền thuê đất.

Theo đó, năm 2021 giảm khoảng 132,4 nghìn tỷ đồng; năm 2022 giảm 233 nghìn tỷ đồng; dự kiến năm nay giảm khoảng 200 nghìn tỷ đồng. Sau khi giảm thuế, bài toán đặt ra là làm thế nào để có tiền, tiếp tục giữ cán cân tài khóa, trong khi phải đưa vào nền kinh tế 347 nghìn tỷ theo Nghị quyết số 43/2022. Đây là nỗ lực rất lớn.

Liên quan đến ý kiến của đại biểu Quốc hội về hoàn thiện thể chế chính sách, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, nếu hoàn thiện pháp luật tốt thì tăng trưởng sẽ mạnh hơn nhiều, nền kinh tế bền vững hơn và doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn. 

Cần hoàn thiện pháp luật liên quan đến đầu tư công

Đề cập về vấn đề giải ngân đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, đến nay mới giải ngân đạt được 57% theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, còn nếu theo cả Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và các địa phương thì chỉ giải ngân được 52%.

"Vấn đề đặt ra là tại sao giải ngân thấp như vậy trong khi nền kinh tế đang khát vốn? Có phải do vướng mắc từ đầu tư công trong Luật Đầu tư công hay không?", Bộ trưởng nêu.

Theo người đứng đầu ngành Tài chính, Luật Đầu tư công cần mở rộng ra theo hướng phải đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư nhưng đồng thời phải đảm bảo cân đối được tài khoá. Luật Đầu tư công chỉ quy định về trình tự thủ tục đầu tư là chính. Khi đó, mới cơ bản giải quyết được những bất cập, vướng mắc trong đầu tư công hiện nay. Sắp tới, sửa Luật Ngân sách nhà nước có thể đưa vào một chương phù hợp quy định về chi thường xuyên và chi đầu tư. 

Dự toán thu ngân sách năm 2024 đòi hỏi nỗ lực rất lớn

Về dự toán ngân sách năm 2024, Bộ trưởng cho biết, Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 8 đưa ra tăng trên 5% so với thực hiện năm 2023. Chính phủ cũng đề xuất giảm hai khoản thuế là thuế bảo vệ môi trường trong xăng dầu và giảm 2% thuế giá trị gia tăng. Như vậy, nếu tính cả hai khoản thuế này vào thì dự toán ngân sách sẽ tăng 8,46% so với ước thực hiện của năm 2023. Đây là một chỉ tiêu rất nỗ lực.

Đặc biệt, trong chi ngân sách, bố trí chi xây dựng cơ bản hay chi đầu tư công đến 677,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 32% trong tổng chi ngân sách. Đồng thời, thực hiện đúng chủ trương của Trung ương và bố trí đủ để nâng lương cơ sở và thực hiện Nghị quyết của Trung ương về cải cách tiền lương.

"Đầu tư không được để lãng phí, đầu tư là phải có hiệu quả"

Làm rõ các ý kiến của đại biểu liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, cần cải cách về phân bổ, tức là "phân bổ về cho tỉnh để tỉnh phân bổ cho các huyện làm và quy định chi đầu tư chỉ chi công trình hạ tầng kỹ thuật như: điện, đường, trường, trạm..., còn lại đưa vào chi thường xuyên. Trung ương, các bộ, ngành theo mục tiêu sẽ tiến hành kiểm tra". 

Trước quan điểm của một số đại biểu là giảm chi thường xuyên, Bộ trưởng có quan điểm ngược lại là "phải giảm chi đầu tư, tiết kiệm trong đầu tư, đầu tư không được để lãng phí, đầu tư là phải có hiệu quả, đầu tư không được để thất thoát."

Còn với chi thường xuyên, người đứng đầu ngành Tài chính cho biết nguồn chi này hiện đã rất tiết kiệm, chủ yếu phục vụ con người, riêng chi lương, phụ cấp đã chiếm 66%, trong khi chi tiếp khách, công tác… hiện rất ít.

Giải trình về vấn đề hoàn thuế được nhiều đại biểu quan tâm, Bộ trưởng cho biết, hiện nay đã hoàn được 92%, đã giải quyết 14.857 hồ sơ, đang giải quyết 534 hồ sơ. Điều kiện hoàn thuế là phải có hóa đơn giá trị gia tăng, có chứng từ chuyển tiền; đối với các công ty xuất nhập khẩu thì có thêm hợp đồng, tờ khai hải quan.

"Một số vướng mắc chúng tôi đã xác minh ở nước ngoài, cơ quan thuế của nước ngoài báo không tồn tại doanh nghiệp này có nghĩa là hợp đồng bị vô hiệu, mà hợp đồng vô hiệu thì không hoàn được", Bộ trưởng ví dụ.