Xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số

Xác định chuyển đổi số là một trong những mục tiêu hàng đầu trong triển khai nhiệm vụ, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các cục hải quan địa phương nghiên cứu, xây dựng và ban hành Kế hoạch chuyển đổi số của đơn vị hàng năm, thành lập Ban chỉ đạo chuyển đổi số cấp Cục. Việc tuyên truyền và nâng cao nhận thức về chuyển đổi số trong toàn Ngành Hải quan đã được chú trọng; tạo sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức của cán bộ, công chức hải quan đối với công tác chuyển đổi số.

Trong năm 2023, Tổng cục Hải quan đặt mục tiêu đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác nghiệp vụ hải quan thông qua việc triển khai xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số. Trong đó, tập trung xây dựng Hệ thống công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ trong thông quan, đề xuất phê duyệt chủ trương dự án số 2 thuộc Hệ thống công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số.

Tổng cục Hải quan cũng xây dựng và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt các văn bản pháp lý, đề án và triển khai các giải pháp kỹ thuật tạo nền tảng cho việc chuyển đổi số trong công tác triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN.

Đồng thời, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của tất cả cán bộ, công chức hải quan về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ của Cách mạng Công nghiệp 4.0 trong quản lý nhà nước về hải quan.

Chuyển đổi số từ hải quan các địa phương

Để công tác chuyển đổi số của ngành Hải quan đạt được hiệu quả, dưới sự chỉ đạo sát sao của Tổng cục Hải quan, cục hải quan các địa phương đã tập trung đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa toàn diện các nghiệp vụ.

Có thể kể đến như Cục Hải quan Khánh Hòa, đơn vị này đã sớm kế hoạch chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Kế hoạch chuyển đổi số năm 2023. Trong đó, đã đưa ra các mục tiêu cụ thể trên các mảng công tác nghiệp vụ và các nhiệm vụ và giải pháp tương ứng để thực hiện. 

Cục Hải quan Khánh Hòa thường xuyên duy trì Cơ chế một cửa quốc gia tại cảng biển, đường hàng không; hệ thống quản lý hải quan tự động tại kho, bãi, cảng (VASSCM) tại cảng tổng hợp Bắc Vân Phong, Nam Vân Phong, cảng Cam Ranh, cảng HVS.

Đến nay, tại Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh, 19/31 hãng Hàng không đã thực hiện thủ tục điện tử, đạt tỷ lệ 61,29%, 12 hãng bay không khai báo qua hệ thống là các hãng có chuyến bay phát sinh không thường xuyên, bay Charter.

Hay như Cục Hải quan Đồng Nai, để chuyển đổi số toàn diện, đơn vị này đã duy trì ổn định đường truyền internet đảm bảo vận hành hiệu quả các hệ thống phần mềm ứng dụng quản lý nghiệp vụ hải quan, tránh ách tắc việc xử lý hồ sơ hải quan trên hệ thống thông quan điện tử và các phần mềm hỗ trợ quản lý nghiệp vụ khác như: Hệ thống Một cửa quốc gia, Một cửa Asean, giám sát hải quan tự động, thông quan tự động 24/7...

Đến nay, 100% tờ khai hải quan phát sinh tại Cục Hải quan Đồng Nai được tiếp nhận và giải quyết thông quan điện tử; 99% tổng thu ngân sách nhà nước từ thuế, hải quan, phạt chậm nộp thuế, ấn định thuế, phạt vi phạm hành chính được thực hiện thông qua hệ thống thu thuế điện tử 24/7. Cục đã thực hiện thông suốt 102/105 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4, tương đương 97% tổng số thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền cấp Cục và Chi cục thực hiện.

Cùng với các đơn vị trong toàn ngành Hải quan, Cục Hải quan Hà Giang xác định chuyển đổi số vừa là mục tiêu vừa là giải pháp quan trọng trong thực hiện cải cách, hiện đại hóa Hải quan trong giai đoạn mới. Theo đó, Cục đã quán triệt, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc quán triệt tới toàn thể cán bộ, công chức; tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm giữa cơ quan Hải quan với cộng đồng doanh nghiệp để tuyên truyền về chương trình, kế hoạch chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý nhà nước về hải quan, về mô hình hải quan số, hải quan thông minh. 

Hiện nay, các thủ tục khai báo hải quan của doanh nghiệp được Cục Hải quan Hà Giang triển khai trên hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS là hệ thống công nghệ thông tin cốt lõi, quan trọng nhất của ngành Hải quan và 22 hệ thống công nghệ thông tin vệ tinh hoạt động song song cùng hệ thống này; triển khai hệ thống một cửa quốc gia, một cửa ASEAN để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ.

Cán bộ, công chức tại Cục Hải quan Hà Giang được tiếp cận, triển khai các hoạt động nghiệp vụ trên môi trường điện tử, môi trường số. Trang thiết bị luôn được Cục chú trọng, quan tâm, đầu tư, nâng cấp. Đây là nền tảng quan trọng để Cục Hải quan Hà Giang tiếp tục thực hiện mục tiêu chuyển đổi số toàn diện và triển khai các chương trình, kế hoạch chuyển đổi số của Ngành.

Không chỉ các đơn vị kể trên, tất cả các cục hải quan địa phương đều đã nỗ lực triển khai các hoạt động cải cách hiện đại hóa, hướng tới hải quan số, hải quan thông minh. Đây là tiền đề quan trọng để toàn ngành Hải quan hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra theo kế hoạch chuyển đổi số năm 2023 cũng như định hướng đến năm 2030.