Nguồn: Kết quả phân tích từ phần mềm SPSS 22.0

Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha cho thang đo được thể hiện tại bảng 2 cho thấy các thang đo này đều có hệ số Cronbach’s Alpha > 0.6 và hệ số tương quan biến tổng > 0.3. Vì vậy điều này cho thấy tất cả các thang đo và biến quan sát đều đạt độ tin cậy và được sử dụng trong phân tích EFA tiếp theo.

Phân tích nhân tố khám phá EFA

Từ kết quả điều tra, dữ liệu được phân tích khám phá nhân tố với sự hỗ trợ của phần mềm SPSS, sau khi đã loại đi các biến có hệ số factor loading nhỏ hơn 0.5.

Kết quả phân tích cho thấy, hệ số KMO = 0.875 > 0.5, kiểm định Batlett có p-value bằng 0.000 < 0.05, phương sai trích bằng 76.734 % > 50%, các hệ số factor loading đều lớn hơn 0.5, các biến quan sát hình thành 5 nhân tố. Như vậy, các tiêu chuẩn khi sử dụng phân tích khám phá nhân tố đều phù hợp với tập dữ liệu nghiên cứu.

Như vậy, sau khi tiến hành phân tích khám phá nhân tố từ tập hợp các biến quan sát xây dựng được, không có nhân tố nào thay đổi. Vì vậy, mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu vẫn được giữ nguyên như mô hình ban đầu.

Kết quả phân tích hồi quy

Phương trình hồi quy được xác định như sau:

TTT = - 0.385.QL - 0.350.QD - 0.342.QT - 0.234.NV + 0.226.NS

Bên cạnh đó thống kê F của phân tích phương sai có p-value bằng 0,000 cho thấy kết quả ước lượng là phù hợp. Giá trị R2 hiệu chỉnh = 0.663 cho biết rằng các biến độc lập trong mô hình có thể giải thích được 66.3% sự biến thiên của biến phụ thuộc. Hay nói cách khác, giá trị R2 hiệu chỉnh giải thích được 66.3% sự phù hợp của mô hình. Hệ số VIF của các biến phụ thuộc trong mô hình đều nhỏ hơn 10 vì vậy cho thấy không có sự tồn tại của hiện tượng đa cộng tuyến.

Cũng căn cứ vào kết quả hồi quy, có thể nhận thấy các giả thuyết đều được chấp nhận doc giá trị p-value đều nhỏ hơn (<) 0.05.

Kết luận và hàm ý

Kết quả nghiên cứu cho thấy có 5 nhân tố ảnh hưởng đến CPTTT của DNNVV trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, trong đó có 4 nhân tố tác động ngược chiều gồm: Công tác quản lý thuế của cơ quan thuế với 5 biến quan sát; Quy định của Nhà nước về chính sách thuế có 5 biến quan sát; Đội ngũ nhân viên của DN làm việc liên quan đến thuế có 4 biến quan sát và Quy trình, quy chuẩn của DN có 4 biến quan sát; và có 1 nhân tố tác động cùng chiều đến CPTTT của các DN, đó là Ngân sách hoạt động của DN có 5 biến quan sát.

Để kiểm soát tốt nguồn thu cũng như việc tuân thủ thuế của các DNNVV trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, tác giả đề xuất như sau:

Thứ nhất, về chính sách thuế. Để có thể cập nhật nắm bắt chính sách mới, DN cần có nhân lực phụ trách riêng việc cập nhật kịp thời chính sách pháp luật này. Mặt khác, ban hành các quy định thuế đơn giản, dễ hiểu, rõ ràng và nhất quán; Thủ tục quyết toán thuế là phù hợp; Quy định thuế cụ thể hóa về thành phần biểu mẫu, thời hạn khai nộp thuế và thời gian lưu trữ hồ sơ; Quy định thuế có tham khảo ý kiến DN trước khi ban hành hoặc thay đổi.

Thứ hai, về công tác quản lý thuế. Cơ quan thuế cần thực hiện các công việc sau: Cơ quan thuế xử lý vi phạm chuẩn xác và công khai; Cán bộ thuế trả kết quả rõ ràng, chính xác, nhất quán, không có mâu thuẫn; Cán bộ thuế trả kết quả đúng thời hạn; Việc thông tin, tuyên truyền các quy định thuế được thực hiện kịp thời; hình thức cung cấp dịch vụ công của cơ quan thuế phù hợp với nhu cầu của DN.

Thứ ba, về quy trình, quy chuẩn của DN. DN cần xây dựng quy trình, quy chuẩn rõ ràng xúc tích dễ hiểu, hướng dẫn từng bộ phận, phòng ban, chức năng và tuân thủ theo chính sách pháp luật; Thường xuyên cật nhật quy trình, quy chuẩn, bám sát theo thực tiễn hoạt động; Định kỳ giám sát, kiểm tra việc thực hiện quy trình chuẩn.

Thứ tư, đội ngũ nhân viên của DN làm việc liên quan đến thuế. Các DNNVV tạo điều kiện cho nhân viên có kỹ năng, trình độ, kiến thức chuyên môn; nhân viên cập nhật kịp thời những thay đổi chính sách thuế và kế toán của Bộ Tài chính; nhân viên có trách nhiệm, giải quyết thỏa đáng yêu cầu trong công việc.

Thứ năm, đối với ngân sách hoạt động của DN. Các DNNVV cần xây dựng ngân sách dựa vào ngân sách năm trước và điều chỉnh theo các thay đổi chiến lược bán hàng, kế hoạch sản xuất, nguồn nhân lực; Lập kế hoạch chi phí theo chiến lược hoạt động, kinh doanh từ tất cả các phòng ban; Kế hoạch đóng góp chi phí tuân thủ thuế vào ngân sách nhà nước, thuế khấu trừ/thuế phải trả, dự báo, trích trước các khoản truy thu, phạt...

Tài liệu tham khảo:

1. Alm và Torgler (2011). Culture Differences and Tax Morale in the United States and Europe, Journal of Economic Psychology 27(2):224-246, DOI:10.2139/ssrn.562861, Source RePEc;
2. Bollen, K.A. (1989). Structural Equations with Latent Variables, John Wiley and Sons, Inc., New York;
3. Chau, G. and Leung, P. (2009). A Critical Review of Fischer Tax Compliance Model: A Research Synthesis, Journal of Accounting and Taxation, 1, 34-40;
4. Christina M. Ritsema (2003). Economic and Behavioral Determinants of Tax Compliance: Evidence from the 1997 Arkansas Tax Penalty Amnesty Program.