Đã có khung pháp lý

Chính sách thuế hiện hành của Việt Nam đã được điều chỉnh đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh, bao gồm cả kinh doanh thương mại, quảng cáo, hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực giải trí... không phân biệt là thương mại truyền thống hay thương mại điện tử.

Ông Cao Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, cá nhân kinh doanh có thu nhập trên 100 triệu đồng/năm là phải nộp thuế. Bản thân người kinh doanh cần tự kê khai, tự tính, tự nộp. Cơ quan thuế có trách nhiệm kiểm tra, quản lý theo quy định.

Theo quy định pháp luật về thuế hiện hành, nguyên tắc khi bắt đầu tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh, các tổ chức, cá nhân phải có nghĩa vụ đăng ký thuế, thực hiện kê khai những thông tin của doanh nghiệp (DN) hoặc cá nhân theo mẫu quy định và nộp tờ khai cho cơ quan quản lý thuế để bắt đầu thực hiện nghĩa vụ về thuế với Nhà nước.

Các tổ chức, các nhân nước ngoài không hiện diện ở Việt Nam, không có cơ sở thường trú tại Việt Nam thực hiện hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, cung cấp các dịch vụ quảng cáo trực tuyến qua hệ thống các trang mạng xã hội, trang thông tin điện tử… cho tổ chức, cá nhân kinh doanh tại Việt Nam, thì các tổ chức, cá nhân kinh doanh mua dịch vụ của phía nước ngoài tại Việt Nam phải ký hợp đồng với phía nước ngoài, khấu trừ và nộp thuế thay cho Nhà thầu nước ngoài, thực hiện nghĩa vụ nộp hồ sơ khai thuế, hồ sơ khai quyết toán thuế cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp của bên Việt Nam.

Bên Việt Nam mua dịch vụ của nước ngoài cũng có trách nhiệm đăng ký thuế với cơ quan thuế quản lý trực tiếp để thực hiện nộp thay thuế cho phía nước ngoài, trong phạm vi hai ngày làm việc kể từ khi ký hợp đồng. Việc thực hiện nghĩa vụ thuế cho trường hợp này được quy định rõ tại Thông tư số 103/2014/TT- BTC. Cụ thể, đối với doanh nghiệp (DN) kinh doanh thương mại điện tử, trò chơi điện tử trực tuyến, quảng cáo trực tuyến nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo phương pháp khấu trừ thuế thì theo chế độ hiện hành; DN phải nộp thuế GTGT cơ bản theo thuế suất 10% và nộp thuế thu nhập DN theo thuế suất là 20%. 

Đối với cá nhân kinh doanh (không thành lập DN) có hoạt động kinh doanh thương mại, bán hàng qua mạng thì thực hiện nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên GTGT; nộp thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ quy định trên doanh thu bán hàng hóa dịch vụ. Trong đó, đối với bán hàng hóa qua mạng xã hội, các hình thức bán hàng trực tuyến… cá nhân phải nộp thuế GTGT theo thuế suất 1% và thuế thu nhập cá nhân theo mức thuế suất 0,5% trên doanh thu bán hàng. Tuy nhiên, việc thu thuế chỉ áp dụng với các cá nhân có mức doanh thu bán hàng trên 100 triệu đồng năm.

Truy thu hàng trăm tỷ đồng qua thanh tra kinh doanh thương mại điện tử

Thực tế hiện nay cho thấy việc quản lý thuế với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử đang có bất cập cả với phía nước ngoài có hoạt động kinh doanh ở các trang mạng của Việt Nam và cả các tổ chức, cá nhân Việt Nam đang kinh doanh trong lĩnh vực này. 

Trong những năm gần đây, trên thị trường đã hình thành các DN chuyên kinh doanh thương mại điện tử. Các DN này đều có tốc độ tăng trưởng nhanh. Một số DN có doanh thu hàng nghìn tỷ đồng, trong khi đó số tiền nộp ngân sách lại không đáng kể. 

Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là nơi phát triển hoạt kinh doanh thương mại điện tử sớm nhất, có doanh thu quảng cáo, mua bán các dịch vụ, sản phẩm qua mạng cao nhất trong cả nước, tuy nhiên tiền thuế do DN tự khai, tự tính, tự nộp vào ngân sách nhà nước lại không tương ứng với doanh thu thực tế. Qua công tác thanh tra theo cơ chế quản lý rủi ro, cơ quan thuế ở hai địa bàn này đã phát hiện và truy thu hàng trăm tỷ đồng của các DN kinh doanh thương mại điện tử.

Theo bà Nguyễn Thị Cúc, muốn tăng cường kiểm soát các giao dịch thương mại điện tử, đảm bảo bình đẳng về nghĩa vụ thuế giữa các phương thức kinh doanh, cần rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các văn bản pháp luật về thuế hiện hành. Theo đó, đầu tiên là cần triển khai ngay việc đăng ký thuế, bổ sung thông tin thay đổi về thuế đối với các tổ chức cá nhân đang tiến hành kinh doanh thương mại điện tử... 

Đồng thời, cũng cần áp dụng cơ chế quản lý rủi ro, đó là cần thiết phải xây dựng, ban hành quy trình nghiệp vụ quản lý thuế đối với kinh doanh thương mại điện tử cho từng lĩnh vực cụ thể; xây dựng quy trình thanh tra, kiểm tra riêng đối với hoạt động này. Thực hiện công tác đào tạo chuyên sâu các kiến thức về thương mại điện tử và công nghệ thông tin; kỹ năng khai thác dữ liệu điện tử cho đội ngũ cán bộ công chức thuế, đặc biệt là công chức làm nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra.