Khắc phục tình trạng tạm thời thiếu hụt khả năng thanh toán tiền giao dịch TPCP

Tổ chức thanh toán tiền gián tiếp tạm thời thiếu hụt khả năng thanh toán tiền giao dịch TPCP được sử dụng tiền vay của ngân hàng thành viên thanh toán theo thỏa thuận hỗ trợ thanh toán ký kết giữa các bên phù hợp với quy định của pháp luật. Trường hợp thỏa thuận hỗ trợ thanh toán của hai bên có quy định sử dụng chứng khoán để làm tài sản đảm bảo cho khoản vay, Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) sẽ thực hiện phong tỏa chứng khoán theo đề nghị của ngân hàng thành viên thanh toán.

Ngân hàng thành viên thanh toán, thành viên lưu ký là ngân hàng thương mại (NHTM), tổ chức mở tài khoản trực tiếp là NHTM tạm thời thiếu hụt khả năng thanh toán tiền giao dịch TPCP được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hỗ trợ thông qua nghiệp vụ thấu chi và cho vay qua đêm để thực hiện thanh toán tiền giao dịch TPCP.

Trường hợp đến thời hạn thanh toán theo quy định mà bên mua vẫn không đủ tiền để thực hiện thanh toán, VSD sẽ lùi thời hạn thanh toán đối với giao dịch tạm thời thiếu hụt khả năng thanh toán tiền theo đề nghị của bên mua đã được bên bán chấp thuận. Trong đó, việc lùi thời hạn thanh toán được thực hiện theo nguyên tắc sau:

Thời hạn lùi tối đa là hai (02) ngày làm việc kể từ ngày thanh toán của giao dịch thiếu tiền;

Trường hợp bên mua có đủ tiền để thanh toán trong thời hạn quy định tại Điểm a Khoản này, giao dịch lùi thời hạn thanh toán sẽ được thực hiện thanh toán như giao dịch TPCP thông thường.

Trường hợp hết thời hạn thanh toán mà bên mua không có đủ tiền thanh toán thì VSD thực hiện loại bỏ thanh toán giao dịch theo quy định tại Điều 8 Thông tư này.

Thông tư số 46/2017/TT-BTC quy định rõ, bên mua thiếu tiền có giao dịch bị lùi thời hạn thanh toán phải chịu hoàn toàn trách nhiệm đối với các tổn thất phát sinh cho khách hàng và thành viên có liên quan do giao dịch không được thanh toán theo đúng thời hạn quy định. Mức bồi thường do các bên tự thỏa thuận theo quy định pháp luật hiện hành. VSD hướng dẫn chi tiết các biện pháp khắc phục tình trạng tạm thời thiếu hụt khả năng thanh toán giao dịch TPCP.

Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/8/2017. Kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành, không áp dụng quy định của Thông tư số 05/2015/TT-BTC ngày 15/01/2015 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán đối với việc thanh toán giao dịch trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh và trái phiếu chính quyền địa phương.

Loại bỏ thanh toán giao dịch TPCP

Theo Thông tư số 46/2017/TT-BTC, VSD loại bỏ thanh toán giao dịch TPCP trong các trường hợp sau:

Các giao dịch quy định tại Khoản 3 Điều 6 Thông tư này. Cụ thể, VSD sẽ thực hiện loại bỏ giao dịch và không thanh toán cho các giao dịch lỗi của thành viên giao dịch. Thành viên giao dịch có trách nhiệm bồi thường tổn thất phát sinh liên quan (nếu có) cho tổ chức, cá nhân có giao dịch đối ứng liên quan do giao dịch không được thanh toán.

Các giao dịch thiếu tiền tại ngày thanh toán nhưng không đề nghị VSD áp dụng biện pháp lùi thời hạn thanh toán;

Các giao dịch bị lùi thời hạn thanh toán nhưng hết thời hạn lùi vẫn không có đủ tiền để thanh toán;

Các giao dịch bán khống TPCP khi chưa có hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Cũng theo Thông tư số 46/2017/TT-BTC, VSD có trách nhiệm thông báo cho Sở Giao dịch Chứng khoán, các tổ chức liên quan ngay sau khi thực hiện loại bỏ thanh toán giao dịch TPCP. Bên phát sinh lỗi dẫn tới giao dịch bị loại bỏ thanh toán phải chịu hoàn toàn trách nhiệm đối với các tổn thất phát sinh cho khách hàng hoặc thành viên đối ứng có liên quan do giao dịch không được thanh toán. Mức bồi thường do các bên tự thỏa thuận theo quy định pháp luật hiện hành.

Xử phạt các hành vi vi phạm

Về xử lý vi phạm đối với thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp, ngân hàng thành viên thanh toán thiếu hụt khả năng thanh toán, thành viên lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp, ngân hàng thành viên thanh toán thiếu hụt khả năng thanh toán giao dịch TPCP phải áp dụng các cơ chế hỗ trợ hoặc bị lùi thời hạn thanh toán, loại bỏ thanh toán giao dịch sẽ bị xem xét xử lý tuỳ theo mức độ vi phạm.

Thông tư số 46/2017/TT-BTC quy định rõ, việc xử lý vi phạm được thực hiện theo các quy định pháp luật hiện hành. Riêng đối với thành viên lưu ký còn phải thực hiện theo các quy chế của VSD.