Xây dựng kiến trúc tổng thể hướng tới hải quan thông minh

Trước diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, thời gian qua, Tổng cục Hải quan đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính (TTHC) và ứng dụng CNTT vào hoạt động nghiệp vụ trong Ngành, để tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của DN.

Nhờ những giải pháp đồng bộ, hiệu quả, đến nay, việc ứng dụng CNTT vào các hoạt động nghiệp vụ của cơ quan hải quan đã giúp đơn giản hóa quy trình, thủ tục hải quan, giảm đáng kể chi phí, thời gian thông quan cho DN.

Theo thống kê, hiện tại, 100% các cục hải quan và chi cục hải quan đã thực hiện thủ tục hải quan điện tử; thu nộp ngân sách có thể thực hiện mọi lúc, mọi nơi; gần 90% TTHC trong lĩnh vực hải quan được cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4.

Tiên phong trong cải cách, hiện đại hóa trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0, mới đây, Tổng cục Hải quan đã đã phê duyệt Kiến trúc tổng thể hướng tới hải quan số. Theo đó, sẽ nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan hải quan và chất lượng phục vụ người dân, DN; hướng tới hải quan số dựa trên dữ liệu lớn và dữ liệu mở với mục tiêu lấy người dân, DN làm trung tâm.

Kiến trúc này cho phép Tổng cục Hải quan dùng lại các nền tảng của Bộ Tài chính; thể hiện rõ quan điểm chú trọng ứng dụng các công nghệ tiên tiến của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 trên cơ sở phân tích chiến lược phát triển cơ quan hải quan hướng tới phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, mô hình liên thông nghiệp vụ, thông tin và hiện trạng CNTT.

Kiến trúc tổng thể hướng tới hải quan số là cơ sở để xây dựng hệ thống CNTT của cơ quan hải quan trên cơ sở ứng dụng những thành tựu mới nhất về công nghệ, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, hướng tới hải quan số và đáp ứng yêu cầu quản lý DN, hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh toàn diện từ khâu đầu đến khâu cuối; có khả năng tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin với các bộ, ngành, DN thông qua Cơ chế một cửa quốc gia và sẵn sàng trao đổi dữ liệu hải quan với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Việc xây dựng Kế hoạch ứng dụng CNTT của ngành Hải quan giai đoạn 2021-2025 sẽ nâng cao mức độ tự động hóa, góp phần thúc đẩy cải cách hiện đại hóa hải quan và tạo thuận lợi thương mại trong giai đoạn 2021-2025.

Đa dạng hóa hình thức phục vụ trong tình hình mới

Để đa dạng hóa hình thức phục vụ trong tình hình mới, Tổng cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến và tích hợp các dịch vụ công trực tuyến của ngành Hải quan lên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Theo thống kê, đến hết tháng 11/2021, ngành Hải quan đã cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 cho 215/237 TTHC, chiếm 91% tổng số TTHC do cơ quan hải quan thực hiện. Trong đó, có 209 thủ tục đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 4 (chiếm tỷ lệ 88%).

Theo kế hoạch, ngành Hải quan sẽ tiếp tục tích hợp 26 dịch vụ công trực tuyến lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Đến nay, Tổng cục Hải quan đã cập nhật 26/26 dịch vụ công trực tuyến trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC, đang phối hợp với Cục Kiểm soát TTHC (Văn phòng Chính phủ) và Cục Tin học và Thống kê tài chính (Bộ Tài chính) thực hiện tích hợp kỹ thuật và kiểm thử.

Dự kiến, trong quý IV/2021, Tổng cục Hải quan sẽ hoàn tất tích hợp 26 dịch vụ công trực tuyến này lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Như vậy, theo kế hoạch dự kiến, đến hết năm 2021, tổng số dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực hải quan được tích hợp lên Cổng dịch vụ công quốc gia là 98.

Ngoài việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT, Tổng cục Hải quan cũng đã phát huy tốt vai trò là cơ quan thường trực của Ủy ban chỉ đạo Quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN, Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại.

Theo thống kê, đến ngày 30/11/2021, Cơ chế một cửa quốc gia đã có 235 TTHC của 13 bộ, ngành kết nối, với trên 4,5 triệu bộ hồ sơ của hơn 51.000 DN. Sau khoảng 6 năm vận hành chính thức, đến tháng 10/2021, số bộ, ngành kết nối Cơ chế một cửa quốc gia đã tăng gấp 4 lần.

Mặt khác, để triển khai kết nối, trao đổi tờ khai hải quan ASEAN theo đúng kế hoạch, lộ trình chung của ASEAN, Tổng cục Hải quan đã và đang nỗ lực phối hợp với Ban Thư ký ASEAN và các nước ASEAN tích cực triển công việc này. Dự kiến, Việt Nam sẽ hoàn thành giai đoạn kết nối thử nghiệm và kết nối chính thức trong năm nay.